Óńirlik komýnıkasıalar qyzmetiniń alańynda Almaty qalasynyń Qoǵamdyq densaýlyq saqtaý basqarmasynyń shtattan tys epıdemıology Elvıra Ibragımova men Almaty qalalyq sanıtarlyq-epıdemıologıalyq baqylaý departamentiniń bas mamany Vladımır Iýsýpov qyzylshanyń aldyn alý sharalary, belgileri jáne ekpeniń mańyzdylyǵy týraly aıtyp berdi.
Sanıtarlyq epıdemıologıa departamentiniń bas mamanynyń aıtýynsha, 2022 jyly Almaty qalasynda qyzylsha men qyzamyqtyń zerthanalyq rastalǵan jaǵdaıy tirkelmegen. Biraq kóshi-qon faktorlaryn eskere otyryp, mamandar bul ınfeksıanyń qaýipti ekenin eskertedi, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
«Qyzylsha aýrýynyń aldyn alý – óte ózekti másele. Búgingi tańda bul aýrý Reseı Federasıasy, Qyrǵyz Respýblıkasy sıaqty elderde tirkelse, qyzylsha aýrýy Ýkraınada da tirkelgen. Shekaralas elderde, atap aıtqanda Reseı Federasıasynda, birqatar óńirlerde qyzylshanyń zerthanalyq rastalǵan jaǵdaılary tirkeldi. Bul Novosıbırsk oblysy, Omby oblysy jáne Altaı aımaǵy. Almatyda qyzylshanyń zerthanalyq rastalǵan jaǵdaıy tirkelgen joq. Soǵan qaramastan, bul ınfeksıanyń taralýyn boldyrmaý úshin barlyq profılaktıkalyq is-sharalar júrgizilýde», - dedi V.Iýsýpov.
Mamannyń aıtýynsha, ınfeksıanyń aldyn alý men taralýyn boldyrmaýda ekpeniń alatyn orny erekshe. Máselen, 2022 jyly qyzylshaǵa qarsy profılaktıkalyq vaksınamen balalardyń 99,1 paıyzy, 2022 jyly qyzylshaǵa qarsy revaksınalaýmen 99,3 paıyzy qamtyldy.
Qoǵamdyq densaýlyq saqtaý basqarmasynyń shtattan tys epıdemıology Elvıra Ibragımova balalardyń Ulttyq ekpe kúntizbesi boıynsha bir jasta jáne alty jasta egiletinin eske saldy.
«Almaty qalasynda vaksına jetkilikti. Árbir bala ózi tirkeýde turǵan emhanada tegin ekpe ala alady. Barlyq vaksınalar tegin beriledi. Sondyqtan, eger balanyń jasy tolǵan bolsa, biz tirkelgen vaksınasıa jasaımyz. Vaksınasıa dozasy - 0,5 ml. Ol Úndistanda shyǵarylady. Bul vaksına sońǵy 10 jyl boıy qoldanylyp keledi. Osy vaksınadan keıin asqynýlar tirkelmegen. Vaksınalaýdyń aýrýǵa qarsy mańyzdy profılaktıkalyq shara ekenin taǵy da eske salamyz», - dep atap ótti spıker.
Onyń ústine epıdemıologtyń aıtýynsha, bul vaksına balany qyzylshadan ǵana emes, qyzamyq pen parotıtten de saqtaıdy. Onyń ústine, vaksına alǵan adamdar sırek aýyrady.
«Negizinen qyzylshaǵa ekpe almaǵan nemese odan bas tartqan adamdar shaldyǵady. Paradoks mynada, adamdar vaksınasıadan bas tartady jáne munyń bári aýrýshańdyqtyń kóbeıýine ákeledi. Nelikten qyzylsha búkil álemde tarala bastady? Óıtkeni, adamdar vaksınadan jıi bas tarta bastady jáne nátıjesinde búkil álemde qyzylsha aýrýy kóbeıip ketti», - dep qosty ol.
Epıdemıologtar ımýndyq qabatqa jetý úshin halyqtyń 95-97 paıyzyn vaksınamen qamtý kerektigin eske salady. Biraq, vaksınasıadan basqa, ınfeksıanyń taralýyn boldyrmaýǵa baǵyttalǵan basqa da aldyn alý sharalary bar.
«Bizde 2015 jáne 2019 jyldary qyzylshaǵa qarsy ımmýndaý naýqany ótti. 2015 jyly 15 pen 19 jas aralyǵyndaǵy adamdar ekpe aldy. Al 2019 jyly 20 men 29 jas aralyǵyndaǵy adamdar ekpe aldy. Onyń ishinde vaksınasıadan ótip jatqan medısına qyzmetkerleri de bar. Bul sharalar osy ınfeksıaǵa qarsy ımýnıtetti ımýndyq qabatpen qamtamasyz etýge múmkindik berdi», - dep atap ótti V.Iýsýpov. Ol respýblıka boıynsha josparly jáne qosymsha ımmýndaý engizýdiń arqasynda qyzylshamen kúreste aıtarlyqtaı jetistikterge qol jetkizilgenin aıtty.
Qyzylsha – aýa-tamshyly ınfeksıalar tobyna jatatyn jiti juqpaly vırýstyq aýrý. Aýrý adamnan adamǵa aýa arqyly, tynys alý joldarynan bólinetin tamshylar nemese juqtyrǵan adamdardyń murnynan nemese tamaǵynan bólinetin zattardyń aýa tamshylary arqyly taraýynan juǵady.
Qyzylshanyń negizgi belgileri: joǵary temperatýra, álsizdik, jótel, murynnan sý aǵý, aýyz qýysynyń shyryshty qabatynda aq daqtar, iri biriktirilgen qyzyl daqtar túrindegi bórtpe jáne jaq asty lımfa túıinderiniń ulǵaıýy.