Almatyda jer silkinisi bolsa, qutqarý jumystary qalaı júrgizilmek?
Seısmıkalyq jattyǵýdyń negizgi maqsaty qala turǵyndarynyń tótenshe jaǵdaılarda durys is-áreketke daıyndyq deńgeıin arttyrý bolyp tabylady. Osylaısha turǵyndar evakýasıa marshrýttaryn, qaýipsiz oryndardy aldyn ala anyqtap, dabyl qaǵylǵanda ózimen birge alyp shyǵatyn chemodandardy daıyndaý qajet. Atap ótý qajet, elektr jelileri men ǵımarattardan alys ashyq alańdar qaýipsiz oryndar bolyp tabylady, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
Jalpy, Almaty qalasy 9-10 baldyq seısmıkalyq aımaqta ornalasqan. Jyl saıyn qalada 200-ge deıin álsiz sezilmeıtin jer silkinisi tirkeledi. 2-den 4 balǵa deıingi jer silkinisi Almaty úshin fondyq rejım bolyp tabylady. Seısmologıa ınstıtýtynyń boljamdy komısıasynyń málimeti boıynsha, jyl sońyna deıin qalada 7 jáne odan da kóp baldyq jer silkinisi kútilmeıdi.
Osyǵan baılanysty qalalyq seısmıkalyq jattyǵýlar qandaı da bir jer silkinisin kútýmen baılanysty emes ekenin atap aıtý qajet!
Munda "ADK" saýda-oıyn-saýyq kesheniniń negizgi oqý orny-turaǵynda dalada qurylatyn asqanasy bar shatyrly lager ornalastyryldy, qalalyq azamattyq qorǵaý qyzmetteri men TJM bólimsheleriniń qutqarý jáne arnaıy tehnıkasy kórsetildi, is júzinde jer silkinisiniń mobıldi sımýlátory kórsetildi, alǵashqy kómek kórsetý boıynsha túrli sheberlik saǵattary ótkizildi. Jaqyn jerde ornalasqan qoıma ǵımaraty TJ kezinde adamdardy qutqarý jáne evakýasıalaý boıynsha is-qımyldardy pysyqtady. Qalanyń qalǵan alty jattyǵý ornynda: Bostandyq jáne Túrksib aýdandarynyń gımnazıalarynda baspanasyz qalǵan adamdardy qabyldaý pýnktteri ornalastyryldy, Almaty-1 TJ stansıasynan avtomobıl jáne temirjol kóliginde halyqty evakýasıalaý elementteri pysyqtaldy. "Kaspıan Bevereıdj Holdıń" AQ hımıalyq obektisiniń bazasynda amıak tógilýine baılanysty tehnogendik sıpattaǵy TJ joıý boıynsha is-qımyldar pysyqtaldy. Almaty oblysy Ótegen batyr kentindegi "Jetisý" temirjol stansıasynda basqa óńirlerden kómekke keletin tehnıka túsirildi.
Aıta ketý kerek, Almaty qalasynyń aýmaǵynda seısmıkalyq qaýipsizdikti qamtamasyz etý boıynsha is-sharalar júıeli negizde júrgizilýde. Jyldyń basynan bastap qalanyń barlyq áleýmettik nysandarynda 3,5 myńnan astam seısmıkalyq jattyǵýlar ótkizildi. Jer silkinisinen keıin halyqqa kómek kórsetý maqsatynda qala aýmaǵynda zardap shekken halyqty qabyldaıtyn 384 pýnkt quryldy.
Atap ótý qajet, Almaty qalasynda Táýelsiz memleketter dostastyǵy arasynda jer silkinisi týraly avtomattandyrylǵan erte habardar etý júıesi alǵash ret engizilgeni týraly atap ótkimiz keledi. Ol DÁRMEN mobıldi qosymshasymen ıntegrasıalanǵan. Sondaı-aq 4 jáne odan da kóp baldyq jer silkinisi kezinde qosymshany júktep alǵan paıdalanýshylar ózderiniń smartfondaryna Push-habarlamalar avtomatty rejımde túsedi.
Jalpyqalalyq seısmıkalyq jattyǵýdyń oqý oryndarynda jeke quramnyń 900-den astam adamy jáne azamattyq qorǵaý qyzmetiniń 80 tehnıkasy tartyldy, sondaı-aq qalanyń túrli nysandary qatysty.
Japonıanyń tájirıbesi boıynsha, Táýelsiz memleketter dostastyǵy arasynda Almaty qalasynda alǵashqy bolyp jer silkinisi týraly qala mańynda "DÁRMEN" mobıldi qosymshasymen ıntegrasıalanǵan avtomattandyrylǵan erte habardar etý júıesi engizilgeni týraly atap ótkimiz keledi.
Sondaı-aq 4 jáne odan da kóp baldyq jer silkinisi kezinde qosymshany júktep alǵan paıdalanýshylardyń smartfondaryna Push-habarlamalar avtomatty rejımde túsedi. "DÁRMEN" qosymshasy basqa da tótenshe jaǵdaılar kezinde halyqty aqparattandyrý úshin de qoldanylady.
Jer silkinisi týraly aldyn ala habardar etý júıeni odan ári damytý úshin taǵy 28 stansıa ornatylady, aǵymdaǵy jyly 11 stansıa ornatylyp, birinshi kezeńdi iske asyrý aıaqtalady, ekinshi kezeńinde 2023 jyly 17 stansıa ornatylady.