Almatyǵa irgeles jatqan Almaty oblysynyń turǵyny bıylǵy tamyz sońynda oqtan jaraqattanyp, jergilikti aýrýhanaǵa túsken. Onda naýqasqa kózdi emdeýden basqa barlyq qajetti kómek kórsetilgen. Oq tangens traektorıasy boıynsha bas pen kózdiń bir bóligine tıgen eken. Nátıjesinde naýqasqa «kózdiń aýyr hımıalyq kúıigi» dıagnozy qoıylǵan.
Elimizdegi keratoplastıka jasaıtyn birden-bir dáriger – megapolıste ornalasqan Sanjar Asfendıarov atyndaǵy Qazaq ulttyq medısına ýnıversıtetiniń oftalmologıa kafedrasynyń meńgerýshisi, Oftalmologıa ortalyǵynyń dırektory Marat Súleımenov naýqasty soqyrlyqtan saqtap qaldy.
«48 jastaǵy naýqas bastapqyda bizge keńes alýǵa keldi. Oqtan alǵan jaraqatynyń kúrdeli ekenin baıqap, kóziniń qasań qabyǵyn transplantasıalaý týraly sheshim qabyldandy. Operasıa kezinde travmatıkalyq katarakta bar ekendigi de anyqtaldy. Biz ony bir ýaqytta alyp tastadyq. Sóıtip, naýqastyń kózin aman saqtap qaldyq. Eger biz bul operasıany jasamasaq, kózdiń ishki jaǵy aǵyp túsip, ınfeksıa kózdiń ishine ener edi. Sońynda kózdi múldem alyp tastaýǵa májbúr bolar edik», – deıdi oftalmolog Marat Smaǵululy.
Marat Súleımenovtyń tájirıbesinde kózdiń qasań qabyǵyn transplantasıalaý arqyly janardy saqtap qalý oqıǵasy bul ǵana emes. Taǵy bir er adam osydan birneshe jyl buryn jumys ornynda kózin abaısyzda jaraqattap alǵan. Biraq oǵan onsha mán bermegen. Ýaqyt óte kele sol kezdegi jaraqattyń saldarynan kórý qabileti nasharlaı bastap, aqyr sońynda aıaq jolyn kórýden qalady. Sóıtip, bul naýqastyń da janaryn Marat Smaǵululy transplantasıa jasaý arqyly aman saqtap qaldy. Aldaǵy ýaqytta oǵan kataraktasyn emdeý úshin taǵy bir operasıa jasalady.
Aıta keteıik, Qazaqstanda donorlyq qasań qabyqty transplantasıalaý boıynsha biregeı operasıalar tek S.Asfendıarov atyndaǵy QazUMÝ ýnıversıtettik klınıkasynda jasalady. Osyndaı birqatar operasıa byltyrǵy mamyrda bastaldy. Qajetti donorlyq qasań qabyqtar qazaqstandyq naýqastar úshin AQSH-tan ákelindi.
Bul joba «Qazaqstan halqyna» qoǵamdyq qorynyń, QR Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń jáne Qazaqstandaǵy «Lions World Vision Institute» kóz banki ókildiginiń qoldaýymen júzege asyryldy. Dúnıe júzine belgili kózdiń qasań qabyq transplantasıasynan basqa, osy baǵdarlama aıasynda elde jańa ádis boıynsha qabyqsha transplantasıasynyń biregeı qabaty jasalýda. Mundaı ozyq transplantasıa ádisteri elimizde alǵash ret júrgizilýde.
Baǵdarlama aıasynda eki jyldyń ishinde 304 qasań qabyq transplantasıasyn júrgizý josparlandy, onyń ishinde 83 operasıa artqy qabatty transplantasıalaýdyń biregeı jańa ádisi boıynsha júrgizilýi tıis. Qazirgi ýaqytta 200-ge jýyq operasıa sátti ótti.
Mundaı operasıalar elimizdiń aýmaǵynda 2017 jyldan bastap máıit donorlyǵynyń kelispeýshilik prezýmpsıasynyń normasy ózgergennen keıin júrgizilmedi. Atap aıtqanda, 2017 jylǵa deıin, eger adam tiri kezinde qaıtys bolǵannan keıingi donorlyqqa kelispeıtinin bildirmese, dárigerler onyń organdaryn muqtaj naýqastarǵa transplantasıalaý úshin qoldana alatyn. Nátıjesinde, dál osy 6 jyl buryn elde transplantasıa sany kúrt tómendedi, al qaıtys bolǵan adamdardyń organdaryn transplantasıalaý múldem azaıdy.
Kózdiń qabyǵyn transplantasıalaý – ártúrli kóz aýrýlary bar naýqastar úshin kórý qabiletin saqtaýdyń jalǵyz ádisi. Jyl saıyn kórý qabiletin saqtaý jáne múgedek bolyp qalmaý úshin sheteldik klınıkalarǵa barýǵa májbúr bolǵan 200-250 qazaqstandyq transplantasıaǵa muqtaj.
«Byltyr Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń, QazUMÝ-dyń jáne «Qazaqstan halqyna» qorynyń negizinde elimizde osyndaı operasıalar qaıtadan júrgizile bastady. Bul – bizdiń elimiz úshin tarıhı oqıǵa. Dárigerler árdaıym osyndaı operasıalardy júrgizý úshin naýqastardy shetelge jiberýge májbúr bolǵan. Qazirgi kúni Qazaqstanda kózdiń qabyǵyn transplantasıalaý qaıta jandanǵanyn maqtanyshpen aıta alamyz. Bul S.Asfendıarov atyndaǵy joǵary oqý ornynyń ýnıversıtettik klınıkalarynyń bazasynda ótkiziletin bolady. Bul operasıalar bizdiń eń úzdik mamandardyń eńbeginiń arqasynda zamanaýı jabdyqtardy paıdalana otyryp jasalatyn bolady. Bul otandyq medısına úshin alǵa jasalǵan qadam ǵana emes, myńdaǵan pasıent úshin tolyqqandy em alýǵa degen úmit», – deıdi S.Asfendıarov atyndaǵy QazUMÝ rektory Marat Shoranov.