Almaty qalasynyń Óńirlik komýnıkasıalar qyzmetiniń mamandary «Qazgıdromet» RMK uzaq merzimdi aýa raıy boljamdary basqarmasynyń basshysy Juldyz Isabekovadan suhbat aldy.
- Qaıyrly kún! Bizge ýaqyt bólgenińizge raqmetİh! Bul bizdegi jańa format – onlaın-suhbat.
- Qaıyrly kún! Mundaı yntymaqtastyqqa qýanyshtymyz, aıta ketetini, bul – konsýltatıvtik maýsymdyq boljam.
- Sınoptıkter ýáde bermeıdi, biraq boljam jasaıdy degen sóz bar. Boljamdar sáıkes kelmeı qalatyn kezder bola ma? Uzaq merzimge jasalǵan aýa-raıy boljamy qanshalyqty naqty?
- Almaty qalasy boıynsha aldaǵy kúnder men qysqy kezeńge arnalǵan boljamdy aıtqym keldi. Aldaǵy kúnderi qalada jaýyn-shashynsyz aýa raıy kútiledi. Erteń temperatýra fony + 15 - 17 gradýsqa deıin kóteriledi. 23 qarashada kúndiz jańbyr jaýady, keıde qatty jańbyr jaýady. Aýa temperatýrasynyń kúrt tómendeýi + 5 + 7 gradýsqa deıin. Alda jaýyn-shashynsyz aýa raıy kútiledi jáne al qarasha aıynyń sońyna qaraı jaýyn-shashyn, jańbyr, qar, jeldiń kúsheıýi jáne temperatýra fonynyń tómendeýi boljanady. Biraq eger jeltoqsan aıy týraly aıtatyn bolsaq, onda jeltoqsannyń birinshi onkúndiginde aýa temperatýrasynyń aýytqýy kútiledi: túnde-5-10 – dan - 10-15 – ke deıin, al kúndiz-0-5-ten 0-5-ke deıin aıaz. Jeltoqsannyń ekinshi onkúndiginde temperatýranyń joǵarylaýy boljanady. Kúndiz +2 +7 gradýsqa deıin. Jeltoqsannyń úshinshi onkúndiginde aýa temperatýrasynyń túnde 7-12 aıazdan 2-7 aıazǵa deıin aýytqýy boljanady. Al kúndiz-2 + 3-ten + 4-9-ǵa deıin jylıdy.Jalpy bir aıǵa arnalǵan boljamdar aldyn ala erterek jasalady, sondyqtan olar onkúndikke arnalǵan boljamdarmen naqtylanady. Jalpy, bir aıǵa arnalǵan boljamdar 68-73% - ǵa dál keledi. Onkúndik boljamdarmen naqtylaǵan kezde, olar áldeqaıda dálirek, 80-90% saı keledi. Sondyqtan sınoptıkter ýáde bermeıdi, sınoptıkter boljaıdy. Aýa-raıynyń uzaq merzimdi boljamdaryn shyǵarý reglamenti bar. Ár aıdyń ár 15-i kúni osy aıǵa boljam shyǵady, sodan keıin ol qazirdiń ózinde sınoptıkalyq jaǵdaı onkúndikke arnalǵan boljamdarmen naqtylanady.
- Aýa-raıyn boljaý qaı kezde ońaı dep oılaısyz: jazda ma, qysta ma? Sońǵy kezderi maýsymdar bir aı alǵa jyljyǵan sıaqty. Naǵyz Qarly qys tek Qańtarda keledi. Al mamyr aıynda jazdyń aptap ystyǵy bolady. Muny qalaı túsindirýge bolady?
- Jalpy, bizde qar túspeı bizde qys keldi dep sanalmaıdy. Máselen, Almaty qalasy boıynsha 30 qarashada qar túsedi dep boljanýda. Ótken jyly qarasha aıynyń sońynda qar jatqan bolatyn. Aldaǵy qystyń boljamy boıynsha qarasha aıynyń sońynda jeltoqsan aıynyń basynda Almaty qalasy boıynsha qar túsip, qys keledi dep boljanýda.
Mamyr aıynda temperatýra fony jıi kóteriledi delik. Bul sońǵy 10 jyldaǵy taldaýdan týyndaıdy. Mamyr aıynda ystyq aýa-raıy jıi boldy. Aıtalyq, 2018 jyldyń mamyrynda eger temperatýra fony normadan tómen bolsa, qalǵan toǵyz jylda aýa temperatýrasy normadan joǵary boldy. Sondaı-aq, mamyr aıynda qar jaýady, aýa temperatýrasy kúrt tómendeıdi. Sondyqtan sınoptıkalyq jaǵdaıǵa baılanysty mamyrdaǵy aýa temperatýrasy jazda da, qysta da sýyq bolýy múmkin.
- Almatydaǵy qys taqyrybynan alystaı tursaq, bıyl soltústik óńirlerdiń turǵyndary soltústik shuǵylasyn kórdi. Onyń paıda bolý sıpatyn túsindirip, onyń shynymen teriskeı shuǵylasy ma ekenin túsindirip berseńiz?
- Soltústik shuǵylasy shynymen de birinshi onkúndiktiń ortasynda Qazaqstannyń soltústik, shyǵys, ortalyq aımaqtarynda baıqaldy. Biraq bul qubylys bizdiń Respýblıkamyzdyń aýmaǵynda óte sırek kezdesedi jáne Reseıdegi aımaqtarda jıi kezdesedi. Bul geomagnıttik áserlerdiń, sondaı-aq kún geomagnıttik belsendiliginiń nátıjesi.
-Áńgimeńizge raqmet.