Almaty tájirıbesi: komýnıkasıanyń tıimdi úlgisi

Saıasatta halyqpen qarym-qa­tynasqa erekshe mán beriledi. Qandaı saıası rejım bolma­syn komýnıkasıa mańyzdy bolyp sanalady. Tek ár re­jımde komýnıkasıa ózinshe júrgiziledi. Ózge elder sekildi Qazaqstanda da ózindik saıası komýnıkasıa modeli qalyp­tasýda. Bul baǵytta jetistik­terimiz bar. Sonyń biri «Halyq únine qulaq asatyn memleket» tujyrymdamasy. Bul tujy­rymdamany júzege asyrý arqyly ortalyq jáne jergilikti atqarýshy organdar halyqpen tikeleı qarym-qa­tynas modelin jetildirýde. Munda, ásirese, Almaty qala­syn erekshe atap ótýge bolady.

 Serpin bergen jyl

• «Halyq únine qulaq asatyn memleket» tujyrymdamasy ómir­sheń ekenin ýaqyttyń ózi kórsetýde.

Árıne, bul tujyrymdamany júze­ge asyrý uzaq ýaqyt pen saıası jigerdi

 talap etedi. Sebebi, uzaq jyl boıy qa­lyptasqan saıası qundylyqtardy zaman talabyna saı ózgertý ońaı sharýa emes. Keıbir qundylyqtardyń tamyry tipti keńestik júıege kelip tireledi.

Atalmysh tujyrymdamany Memle­ket basshysy 2019 jyly usynǵan edi. Sodan beri 5 jyl ótti. 2022 jylǵa deıin ony júzege asyrýǵa túrli qo­ǵamdyq-saıası prosester jol bermedi. Bul qandaı prosester degen suraqqa Prezıdent byltyrǵy jáne bıylǵy suhbatynda egjeı-tegjeıli aıtyp berdi.

2022 jyldan beri qaraı jasalǵan ózgeris­terge toqtalaıyq.

Halyqpen kim tikeleı komýnıkasıa jasaıdy? Árıne, ákimder. Sondyqtan Prezıdent 2022 jyly 3 naýryzda «Ákim­derdiń halyqpen kezdesýlerin ótkizý týra­ly» Jarlyqqa qol qoıdy. Jarlyqta ákimderge mynadaı mindetter júktelgen:

• Barlyq deńgeıdegi ákimder halyqpen jyl boıy kezdesý ótkizýi tıis;

• Kezdesýlerde halyq kóteretin áleý­mettik máselelerge nazar aýdarylýy tıis;

• Elimizdi jańǵyrtýdyń jańa baǵdary­nyń negizgi baǵyttary týraly habardar etý;

• Problemalyq máselelerdi sheshýdiń joldary men merzimderin túsindirýi tıis.

Jarlyqqa sáıkes respýblıkalyq mańyzy bar qala ákimderi bir jylda ár aýdanda kemin­de bir ret kóshpeli kezdesý ótkizýi tıis. Alma­ty qalasynda 8 aýdan bar. Demek, qala ákimi jylyna keminde 8 kezdesý ótkizýi tıis. 

Qala ákimi qansha  kezdesý ótkizdi?

• 2022 jyly 29 naýryzda qala máslı­hatynyń sheshimimen Almaty qalasy ákimi men aýdan ákimderiniń halyqpen kez­desý kestesi bekitildi.

Kestege sáıkes qala ákimi ár toqsanda 8 kezdesý ótkizdi. Osylaısha jyl sońyna deıin 24 ret halyqpen kezdesti. Al aýdan ákimderi aıyna 1 ret aýdan turǵyndarymen kezdesý ótkizgen. Iaǵnı shahar basshysy 2022 jyldyń sońyna deıin 24 kezdesý ótken.

2023 jyly halyqpen kezdesý sany artty. Osylaısha Erbolat Dosaev 1 jyl ishinde 32 kezdesý ótkizgen. Iaǵnı ár aýdan turǵyndary­men 4 retten kezdesip, olardy tolǵandyrǵan suraqtarǵa jaýap berdi. Al 2024 jyly qala­basy turǵyndarmen 16 ret kezdesti. Osy tusta «kezdesý sany ne úshin azaıdy?» degen suraq týyndaýy múmkin. Oǵan eki sebep bar.

Birinshiden, 2023 jyly Prezıdenttiń joǵarydaǵy Jarlyǵyna ózgeris engizilgen. Sol ózgeriske sáıkes jylyna keminde bir ret qalanyń ár aýdan turǵyndarymen kóshpeli kezdesý ótkizýi tıis. Buǵan deıin ár toqsan saıyn edi.

Ekinshiden, jyl ótken saıyn kezdesýde kóteriletin máseleler sany azaıdy. Basym kópshiligi 2022-2023 jyldary sheshimin tap­ty. Muny kezdesýlerge qatysatyn turǵyn­dardyń sanynan kórýge bolady. Eger muqıat qaraıtyn bolsaq, kezdesýlerge qatysatyn turǵyndardyń sany ár jyl saıyn azaıǵanyn baıqaımyz. Bul qala ákimdiginiń halyqpen komýnıkasıasynyń tıimdiligin kórsetedi.

Budan bólek, barlyq kezdesýler tikeleı efırde kórsetiletinin atap ótken jón. Sonymen qatar, kezdesýlerdiń qa­laı ótkenin keıin de kó­rýge bolady.