Almaty – elimizdiń eń iri megapolısi jáne eń mańyzdy turǵyn úı qoryna ıe qala. 2012-2015 jyldary pılottyq renovasıa baǵdarlamasy sátti júzege asyryldy. 2021 jyly 2025 jylǵa deıin eseptelgen jańa renovasıa baǵdarlamasy bekitildi. Osy eki baǵdarlama aıasynda 181 eski úı buzylyp, 1629 páterdiń turǵyndary jańa úılerge kóshirildi.
Másele: apatty úıler sanynyń azaımaýy
Ótken jyldary júıeli tásildiń bolmaýy jáne qarjylandyrýdyń jetkiliksizdigi saldarynan turǵyn úı qorynyń edáýir bóligi tozyǵy jetken úıler qatarynda qalyp otyr. Qazirgi ýaqytta Almaty qalasynda 1366 tozyǵy jetken jáne seısmıkalyq qaýipsizdik talaptaryna saı emes úı bar. Bul úılerde 14 430 páterde 43 myńnan astam azamat turady. Ásirese, Túrksib aýdanynda – 586, Bostandyq aýdanynda – 246, Jetisý aýdanynda – 134 úıdiń jaǵdaıy apatty dep tanylǵan.
Jańa renovasıa baǵdarlamasynyń negizgi maqsattary
- Eski úıler turǵyndarynyń qaýipsizdigin qamtamasyz etip, jańa, jaıly jáne qaýipsiz páterler usyný. Sonymen qatar, qalanyń arhıtektýralyq kelbetin jaqsartý.
- Qalanyń ekonomıkalyq jáne áleýmettik júıelerin damytý, turǵyndarǵa ómir súrýdiń ózin-ózi qamtamasyz etetin jáne qolaıly ortasyn qurý.
Renovasıa baǵdarlamasynyń erekshelikteri
Baǵdarlama turǵyndardyń ómir súrý sapasyn arttyrýdy, qoǵamdyq keńistikterdi jańartýdy jáne apatty turǵyn úı qorynyń ósýin boldyrmaýdy kózdeıdi. Sonymen birge, Bas josparǵa sáıkes turǵyn úı aýmaqtaryn, áleýmettik, kólik jáne ınjenerlik ınfraqurylymdardy damytýǵa arnalǵan.
Máselelerdi sheshý joldary
- Almaty qalasynyń 2040 jylǵa deıingi Bas josparyn eskere otyryp, renovasıa ýchaskelerinde jańa tehnıkalyq tásilder engizildi.
- Zańnamaǵa «renovasıa» termıniniń anyqtamasy engizildi. Buryn bul baǵdarlama zańnamalyq túrde rettelmegendikten, sapasyz júzege asyrylǵan bolatyn.
Renovasıa nysandarynyń sanattary
Barlyq nysandar úsh sanatqa bólinedi:
- Investısıalyq tartymsyz nysandar.
- Ortasha tartymdy nysandar.
- Investısıalyq tartymdy nysandar.
Qarjylandyrý jáne mehanızmder
Renovasıa baǵdarlamasy memlekettik búdjet jáne jeke ınvestısıalar esebinen qarjylandyrylady. 2024 jyly kóshirý qoryn qalyptastyrý úshin 1110 páterdi satyp alýǵa 30 mlrd teńge bólindi. Bul qarajattar 2026 jyldan bastap qaıta ınvestısıalanatyn bolady.
Nátıjeler jáne bolashaq josparlar
Baǵdarlama 2030 jylǵa deıin 676 úıdi buzyp, shamamen 7500 otbasyny jańa úılerge kóshirýdi josparlap otyr. Sonymen qatar, Bas jospar talaptaryna saı jańa ǵımarattardy salý arqyly qalanyń tyǵyzdyǵyn tıimdi retteý júzege asyrylatyn bolady.
Renovasıa baǵdarlamasy Almaty turǵyndarynyń qaýipsizdigin qamtamasyz etip, qalanyń ınfraqurylymyn jaqsartady. Bul qala turǵyndarynyń ómir sapasyn arttyrýǵa, ekonomıkalyq damýǵa jáne qalanyń jalpy tartymdylyǵyn joǵarylatýǵa múmkindik beredi.