Almaty basqa da qarqyndy damyp kele jatqan qalalar sıaqty ýrbanızasıanyń qıyndyqtaryna tap bolyp otyr. Bul týraly jalpy talqylaý úshin Almaty qalasyn damytý ortalyǵynyń saıtynda jarıalanǵan «Almaty qalasynyń 2025 jylǵa deıingi damý josparynyń negizgi basymdyqtary jáne 2030 jylǵa deıingi orta merzimdi perspektıvalar» qujatynda aıtylǵan, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
Syn-qaterler 4 sanatqa bólingen: áleýmettik, ekonomıkalyq, ınfraqurylymdyq, ekologıalyq.
Áleýmettikke jatatyndary:
- El ishindegi kóshi-qon esebinen halyq sanynyń jyldam ósýi: 5 jańa almatylyqtyń 3-ýi syrttan kelgender
- Qatynamaly kóshi-qon (kúndelikti 400 myń. astam adam kiredi), qylmys qaterleriniń ósýi
- Syrqattanýdyń joǵary deńgeıi, QR boıynsha ortasha qan aınalymy júıesiniń aýrýlary deńgeıinen orta eseppen 2,3 ese joǵary
- Áleýmettik qyzmetterge joǵary suranys
- Mektepterde 19,6 myń oryn tapshy
- Memlekettik emhanalar jelisiniń 60%-ten astamy
1,7 ese shamadan tys júktelgen.
Ekonomıkalyq:
- 2015 j. beri halyqtyń naqty tabysynyń nebári 2%-ke ósýi
- Joǵary ınflásıa (2022 j. basynan bastap 8,8%), joǵary ınflásıalyq kútimder saqtalýda
- 380 myń nemese eresek almatylyqtardyń 25%-i áleýmettik medısınalyq saqtandyrýǵa qol jetkize almaıdy
- 10 qylmystyń 9-yn jumyssyzdar jasaıdy
- Kóleńkeli ekonomıkanyń eleýli úlesi – qalanyń JİÓ-niń 28,3% (eldiń JİÓ-niń 5,4%)
- Eldegi árbir besinshi jumyssyz jas Almatyda turady (14,4 myń adam).
Infraqurylymdyq syn-qaterler:
- Qala aýdandarynyń ómir súrý sapasyndaǵy teńsizdikter
- Ońtústik bóliginde – bilim berý (60%), mádenıet obektileriniń (85%) jáne saıabaq aımaqtarynyń (75%) shoǵyrlanýy
- Soltústik bóliginde – ónerkásiptik aımaqtar, qoımalar, eski turǵyn úıler (61%)
- Kún sanap ósip kele jatqan kólik aǵymy, keptelister, 470 myń qalalyq jáne 230 myń syrttan keletin avtokólik
- Injenerlik jelilerdiń damymaýy
- Qala aýlalary men kósheleriniń 1/5-ne jaryq ornatylmaǵan
- Elektr jelileriniń tozýy 65%, jelilerdegi joǵaltý 14%
- Sýyq sýmen qamtýdaǵy joǵaltý - 30%
- 40 myń.-nan astam adam syrttan ákelinetin sýdy paıdalanady
- Turǵyn úı qorynyń eskirýi 1,7 myń. astam eski jáne avarıalyq úıler (barlyq KTÚ-niń 1/5-ke jýyǵy), onda shamamen 75 myń qala turǵyndary turady.
Ekologıalyq syn-qaterler:
- Atmosferanyń joǵary lastaný ındeksi: 7 (5-ke deıin qalypty)
- NO2 ruqsat etilgen shekti mólsherinen 2 ese, PM2.5 3 ese artýy
- Qaldyqtar kóleminiń ósýi, 430 myń tonna QTQ-nyń tek 17% qaıta óńdeledi
- Kógaldandyrý boıynsha árkelkilik
- Qala boıynsha adam basyna orta eseppen 12 sh.m., batys jáne soltústik-batys aýdandarda 5 - 7 sh.m /adam
- 4 mln. aǵashtyń 485 myńy – 12% apattyq jaǵdaıda jáne jaǵdaıy nashar.
Qujat 2022 jyldyń 1 shildesine deıin jalpy talqylaýda.