Sońǵy kezderde áleýmettik jelide «Qazaqstanda áıel bolyp týylǵannan Túrkıada mysyq bop týylǵan artyq» degen syńaıdaǵy jazbalar kóbeıip ketti. Bul, negizinen, áıelderge qatysty zorlyq-zombylyq oqıǵalaryna, onyń ishinde ásirese qazirgi ýaqytta Astanada júrip jatqan sot prosesine baılanysty ekeni túsinikti.
Al joǵarydaǵy jazbanyń jaı-japsaryna kelsek, ol da jaı aıtyla salmaǵan sóz eken. Iaǵnı, bul jyldyń basynda Stambýlda qatygezdikpen óltirilgen panasyz mysyq oqıǵasynan týyndaıdy. Sondaǵy turǵyn úı keshenderiniń birin kishkentaı eki mysyq panalapty. Olarǵa Eros, Ares dep at qoıǵan turǵyndar ekeýin únemi tamaqtandyryp, qamqorlyq kórsetip, sýretterin áleýmettik jelige salyp júretin kórinedi.
Týra 1 qańtarda sol úıde turatyn bireý álgi mysyqtardyń bireýin lıftiden kórip qalady da, ura bastaıdy. Mysyq dálizge qashyp shyǵady, álgi buzaqy sonda da sońynan qalmaı, ony qýalap júrip tepkilep, uryp-soǵyp, qınap óltiredi. Podezdegi beınekamera arqyly kinálini tapqan turǵyndar dereý polısıaǵa shaǵymdanady. Aıypty ustalyp, ústinen qylmystyq is qozǵalady. Sotta buzaqy soǵan deıin mysyqty ózi tamaqtandyryp júrgenin, biraq sol kúni depressıalyq jaǵdaıda bolǵandyqtan, óz-ózin ustaı almaı qalǵanyn, sol qylyǵy úshin ókinetinin aıtyp aqtalady. Sot oǵan 1 jyl 3 aı kóleminde jaza kesedi, biraq buryn isti bolmaǵanyn, qamaýda otyrǵan kezde tártibi jaqsy bolǵanyn eskere kele, úkimniń oryndalýyn keıinge shegerip, bosatyp jiberedi.
Qylmysker jazasynyń jeńildetilgeni týraly habar jurttyń qatty narazylyǵyn týdyrady. Álgi keshenniń turǵyndary mysyqty óltirgen adammen kórshi turǵysy kelmeıtini jazylǵan lozýngtar kóterip, sherý uıymdastyrady. Budan bólek, isti qaıta qaraý jóninde berilgen onlaın-petısıaǵa sol kúni-aq 100 myńnan astam qol qoıylady. Tanymal óner adamdary, zıaly qaýym ókilderi, jalpy, el turǵyndary da ún qosyp: «Biz Erospen birgemiz!», «Búgin – Eros, erteń – biz!» degen syńaıda vıdeolar jarıalaıdy.
Qoǵam narazylyǵy kúshti bolǵany sonsha, oǵan tipti el prezıdenti Erdoǵan da nazar aýdaryp, istiń aq-qarasyn anyqtaýdy Ádilet mınıstrine tapsyrady. Buzaqynyń ákesi de ulynyń mysyqqa istegen jaýyzdyǵyn aıyptap, ǵalamtorǵa beınejazba jarıalaıdy.
El aýmaǵynda uıymdastyrylǵan jappaı sherýler men buqaralyq aqparat quraldaryndaǵy, áleýmettik jelidegi narazylyqtar panasyz mysyqty óltirgen qaskúnem isiniń qaıta qaralýyna túrtki bolady. Aqyrynda, aıypty 2 jyl 6 aı merzimge bas bostandyǵynan aıyrylady. Halyq narazylyǵy sonyń ózinde basylmaıdy, «memleket qylmyskerdi qorǵap otyr» degen jurtshylyq, sottyń jańa sheshimimen kelispeıtinin málimdeıdi jáne janýarlarǵa zábir kórsetkenderge beriletin jaza merzimi men salynatyn aıyppuldy kóbeıtý úshin zańǵa ózgeris engizý qajettigin basa aıtady.
Kórip turǵanymyzdaı, ózge jurt mysyq, kúshiginiń de kegin qýady, obal-saýabyn oılaıdy. Sóıtip, naqaqtan naqaq qan tógýshiler men jazyqsyz jaratylys ıesin jábirleýshilerdi aıaýsyz jazalata otyryp, barshaǵa qatań eskertý jasaıdy, sabaq bolsyn deıdi. Al bizde she? Haıýanattar túgili, adamǵa, onyń ishinde áıelder men jas balalarǵa, qart kisilerge, jalpy, qorǵansyz jandarǵa jasalatyn zorlyq-zombylyqqa kózimiz úırenip, etimiz ólip barady. Bul – óte alańdatarlyq jaǵdaı.
Osydan biraz ýaqyt buryn ǵana Almatydaǵy turǵyn úı kesheniniń birinde áldebir jaýyz qarapaıym kúzetshini kóligimen taptap, onymen qoımaı tópelep uryp óltirdi. Taǵy bir esirik 15 myń teńge qaryzyn qaıtara almaǵanyna bola, jas balany tepkilep, qulaq-shekeden soqqylaǵan vıdeosyn kórip, jaǵamyzdy ustadyq. Odan bólek, ózara kıkiljiń saldarynan Pavlodarda 6 synypta oqıtyn ul bala ózinen 1 synyp joǵary oqıtyn qyzdy uryp, jaǵyn syndyrdy. İsti qaraǵan sot jábirleýshiniń emes, jábirlenýshiniń qylyǵyn «usaq buzaqylyq» dep taýyp, «durys tárbıe bermegeni úshin» qyzdyń anasyna aıyppul saldy. Sol eki arada Almatyda taǵy bir Saltanattyń burynǵy kúıeýinen taıaq jep, jerde domalap jatqan vıdeosy áleýmettik jelide tarap úlgerdi.
Qarap tursań, jappaı zorlyq-zombylyq, álimjettik. Baıaǵyda bárimiz kitaptan tamsana oqyǵan, kınodan qyzyǵa tamashalaǵan Tarzan adamdardyń meıirimsizdigin, qatygezdigin kórip: «Ańdar ashyqqan kezinde jemtik izdeıdi, sol maqsatpen ǵana bir-birine shabýyldaıdy. Basqa ýaqytta bekerden beker jaýyzdyq jasamaıdy. Al adamdar jýnglıdegi ańdardan beter aqymaq ári qatygez eken» degen syńaılas oıǵa keletini bar edi. Sol aıtpaqshy, mysaly, qazir osy jurtqa ne jetpeıdi?! El aman, jurt tynyshta keń dúnıeni peıilimizben taryltyp, barlyǵyn óz qylyǵymyzben, is-áreketimizben qıyndatyp júrgen joqpyz ba?! Nege bireý bireýdi qorlaýǵa, álimjettik jasaýǵa beıim turady?!
Suraq kóp, jaýabyn tabý qıyn. Sońǵy ýaqytta ońtústik óńirde jer silkinisi jıiledi, soltústik óńirdegi jurt topan sýmen alysyp, qıyn jaǵdaıdy bastan keship jatyr. Tabıǵı apat degenimizben, onyń bári de jaıdan jaı bolyp jatqan joq. Bile-bilsek, bul – adam qolymen jasalǵan qıanattardan, zulymdyqtardan aýyrlaǵan, kirlegen dúnıeniń silkinisi, bulqynysy!
Iá, tikeleı Prezıdenttiń aralasýymen turmystyq zorlyq-zombylyqqa qatysty arnaıy zań qabyldandy, jaýapkershilik kúsheıtildi. Jańa túzetýler jábirlenýshilerdiń ótinishinsiz-aq ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly is qozǵaýǵa múmkindik beredi. Turmystyq zorlyq-zombylyq deregi boıynsha hattama jasaý úshin endigi jerde kýágerlerdiń, kórshilerdiń aıǵaqtary, beınebaqylaý kameralary men beınetirkegishtiń jazbalary jetkilikti. Munyń bári, árıne, zańdyq turǵydaǵy sharalar. Júzege asyp jatsa quba-qup. Budan bólek, adamı turǵyda da árkim árqashan jadynda ustaýǵa tıisti jaıttar bar.
Buryn «Álemdi sulýlyq qutqarady» deıtin edik, endi «Álemdi İzgilik qutqarady» deıtin ýaqyt keldi. Búgingi eń baǵaly qundylyq, ol – İzgilik. İzgilik saltanat qurǵan jerde zorlyq-zombylyqqa, jaýyzdyqqa oryn joq.