Qarashanyń 17 juldyzynda Almaty mýzeıinde Nıgerıa-Ganalyq sýretshi Mozes Zıbordyń «Biz jalǵyz emespiz» atty jeke kórmesi ótti. Atalmysh kórmede sýretshiniń kóbinese portrettik janrdaǵy 40-tan astam kartınasy qoıylǵan.
Mozes Zıbor 1978 jyly Lagos qalasynda dúnıege kelgen. Onyń ónerge degen qushtarlyǵy jeti jasynda bastalyp, ómiriniń basty baǵytyna aınaldy. Aldymen Nıgerıadaǵy bedeldi kórkemsýret mektebin, keıin 2008 jyly úzdik 100 stýdent qatarynda Iaba tehnologıalyq kolejin támamdaıdy. Ómir joly ony Almatyǵa alyp kelip, biraz shyǵarmashylyq toqyraýdan keıin dos-jarandarynyń qoldaýymen ónerge qaıtyp oralady. Sýretshi alǵashqy kórmesi Almatyda ótkenin, ońtústik astana – onyń ónerine taǵy bir úmit syılaǵan, shyǵarmashylyq qalasy ekenin erekshe atap ótti. Bizdegi kórkemsýret mektebinde bilim alyp, Mozes modeldik bızneske de aralasa bastady. Ol úsh jeke kórme ótkizip, Nıgerıa. London Art Ekspo, Ulybrıtanıa, Kalıfornıa, AQSH jáne Qazaqstandaǵy kóptegen toptyq kórmelerge qatysqan.
Almatynyń shyǵarmashylyq keńistigine ábden sińisip ketken nıgerıalyq sýretshi kórmedegi avtoportretter men jaqyndary, dos-jarandarynyń beınesi arqyly almatylyq óner súıer qaýymǵa nıgerıalyq, jalpy, afrıkalyq tirshilikti kórsetýdi maqsat tutqan. Munda elektr qýaty bolmaǵandyqtan, janarmaımen isteıtin bir ǵana qurylǵymen (blender) otbasyn baqqan sýretshiniń anasy «Blender» kartınasynda beınelense, kelesi bir sýrette kózi qylı, sol sebepti bala kezden mazaqqa qalǵan, keıin daryndy matematık, Nıgerıadaǵy eń aýqatty adamaǵa aınalǵan dosy Kvame basty keıipker retinde alynǵan.
«Meniń anam osy blendermen-aq meni baǵyp, meniń oqýyma, kıim-keshegime, bolashaǵyma ınvestısıa bolar bilimime qarajat tapty. Búgingi meniń jetken jetistigimniń barlyǵy birinshi kezekte anamnyń arqasy. Men búkil álem analaryn «batyrlar» der edim», - dep sýretshi óz oıymen bólisti.
Kelesi bir «Bımbo tynyshtyǵy» kartınasy sýretshi ómirinde ózindik orny bar, alǵashqy mahabbatyna arnalady. Onyń sezimi jaýapsyz qalǵanymen, shyǵarmashylyǵynda ózindik izin qaldyrǵany sózsiz.
Kórkemdik kórinisteri ımpúlsıvti ımpressıonızmnen realızmge deıin boı alatyn jan-jaqty sýretshiniń kórmesinde portretterden bólek, súrrealızm janryndaǵy kartınalardy da baıqaýǵa bolady. Mysaly, «Mindettersiz» kartınasynda avtoportretke sadaq túrindegi sımvolıkalyr qosylyp, avtordyń óziniń jan dúnıesin ózi emdegeni beınelengen. Al «Jol» sýreti óz jolyn taba almaı, adasqan Mozestiń akvarıýmda tunshyqqan túrin kórsetedi. Ondaǵy «balyqtar» - sózimen, isimen qoldaýshylar bolsa, qara qarǵalar – aıaqtan tartýshylar. Munda aıtyp otyrǵan janrymyz bar qyrynan ashylǵan.
Sýretshi naǵyz «realızmge» de bas urady. «Turaqty eshteńe joq» portretinde «SSSR» jazýy bar jempir kıgen jigit salynǵan. Mundaǵy, «SSSR» sımvolıkasy – kartınanyń basty oıyn, álemde mágilik eshteńe joq ekenin, tipti, KSRO syndy ımperıalardyń qulaıtynyn habarlap tur. Jalpy sovettik qubylys biraz afrıkandyq sýretshilerdiń shyǵarmashylyǵynyń taqyrybyna ózek bolǵan.
Sýretshi Almatyda turyp, eńbek etetindikten onyń shyǵarmashylyǵynda qazaqı motıvterdiń bolýy shartty qubylys. «Reınkarnasıa» kartınasyda beınelengen qara násildi kelinshektiń kóıleginde qazaqı órnekter, al oń jaǵynda bizdiń ulttyq sımvolymyz – búrkit beınelengen. Mozes Shymbulaqqa alǵash kóterilgende «búrkitti» kórip, qatty qyzyqqanyn aıtady. Qazaqtarda qusbegilik bar ekenin bilip, onyń elinde de ata-babalary ańshylyqpen kún kórgenin eske alady. Iaǵnı sýrette avtor búkil álem adamdary bir atadan taraǵanyn nıgerıalyqtar men qazaqtardyń uqsastyǵyn beıneleý arqyly jetkizýge tyrysqan.
Kórmeniń basty nazar aýdarar tusy – kartınalardan bólek, Afrıkadaǵy qıyn ómirden syr shertetin eksponattar. Munda siz oıynshyǵy joq afrıkandyq balalar oılap tapqan, plasıkalyq bótelkelerden qurastyrylǵan «kólikti», qaqpaqtar «fýtbolıster» rólindegi oıynnyń kórinisin, qolmen qarapaıym aǵashtan jasalǵan samokotty, aýyldan 20 shaqyrym jerde ornalasqan jalǵyz qudyqtyń ekspozısıasyn kóre alasyz. Avtor barlyq ekspozısıalardy kelýshilerge túsindirip, óz ómirinen mysaldar keltirdi. Ol osyndaı qıyndyqtarda artta qaldyryp, Qazaqstanda belgili bir jetistikke jetkenine shyn júrekten qýanatynyn da jasyrmady.
Jalpy Mozes Zıbordyń shyǵarmashylyǵyna baǵa bergen Omarýı esimdi ónertanýshynyń sózi ony naqty, týra sıpattaǵandaı. Sondytan búgingi kórme sholýymyzdy synshynyń sózimen aıaqtaýdy uıǵardyq.
«Omomanyń óneri álemge afrıkalyq ónerdiń tereń, kúrdeli, keı jerde túsiniksiz tustaryn pash etýge arnalǵan. Mozes Zıbordyń jumysy barlyq osy talaptarǵa jaýap beredi. Munyń barlyǵy bir kórgennen rýhanı dosyńdy tabýmen teńbe-ten. Onyń óneri afrıkalyq tynystyń – shynaıy aınasy».