Almatyda jol jabyndysyn ortasha jóndeý aıasynda bordúrler tegistelýde jáne aqaýy barlary jańarýda. Jańa brordúrler qaýipsizdikti qamtamasyvz etý úshin buryn bolmaǵan jerlerge qoıylýda.
Qazirgi ýaqytta megapolıstiń jalpy uzyndyǵy 44 km (ál-Farabı, Tilendıev, Baızaqov, Abaı, Turǵut Ozal, Saın, Tóle bı, Shalápın, Manas, Qurmanǵazy, Jumalıev, Shaǵabýtdınov, Dosmuhamedov, Túrkebaev) 15 magıstraldy kóshesinde jol jabynyna ortasha jóndeý jumystary júrgizilýde.
Qalanyń 15 magıstraldy kóshesinde jol-jóndeý jumystary polımerdi qoldaný arqyly júrgiziletin bolady, ol jol jabynynyńi saprasyn arttyrady. Polımer qóabyrshaqtanbaıdy jáne óte tózimdi. Polımerdi qoldaný joldardyń qyzmet etý merzimin, sarapshylardyń baǵalaýy boıynsha, standarttarǵa sáıkes 4-5 jyl ornyna 8-10 jylǵa deıin uzartýǵa múmkindik beredi.
Sondaı-aq, ortasha jóndeý kezinde granıtti jáne sementti-qumdy bordúrlerdiń qurylymyn eskerý qajet, olardyń sapasyn arttyrý úshin sapaly jumys úshin dál qozǵalys bóligine qoıý kerek.
Mysaly, 15 magıstraldyq kóshede 90 080 p. m. granıtti jáne sementti-qumdy bordúrler bar, olardyń ishinde dıagnostıka nátıjeleri boıynsha 23 716 p. m. (20 987 p. m. granıtti jáne 2 729 p. m. sementti-qumdy bordúrler ornatylady) jaramsyz jáne estetıkalyq kelbetin joǵaltqan bordúrler aýystyrylady
Aqaýy joq úıilgen bordúler tegisteýge jatady. Tegisteý kezinde jol jıekteri olardy joldyń qajetti belgisine teńestirý úshin bólshekteledi. Osydan keıin alynǵan jıekter qaıta paıdalanýǵa jatpaıtyn jaramsyz jıekterdi ishinara aýystyra otyryp, sol ýchaskege ornatylady.
Almaty qalalyq mobıldilik basqarmasynyń (QMB) basshysy Saǵyndyq Telibaev granıtti jáne uzaq merzimdi borttyq tastar aýystyrylmaıdy, negizinen olar tek qashalady dedi.
«Tegistep qashaýý-bul bólshekteý jáne ornatý ony qajetti belgige ornatý. Joldy paıdalaný kezinde jıekter jıi yǵysýy múmkin. Jol jabyndysyn men bordúr arasyndaǵy sańylaýlarǵa baılanysty jol jıeginde jaryqtar paıda bolýy múmkin. Sondyqtan sapaly jumysty qamtamasyz etý úshin asfáltbeton tósemes buryn bordúrlerdiń tegis ornalastyrý qajet", – dep atap ótti ol.
Ornatylǵan bordúrler qandaı materıaldan jasalǵan?
Almaty joldarynda bordúrlerdiń eki túri qoıylǵan: óte berik granıtti bordúr jáne sement-qumdy, olardyń ortasha qyzmet etý merzimi mehanıkalyq zaqymdanýsyz 4-5 jyldy quraıdy. Granıtti bordúrlerdi Memlekettik satyp alý týraly zańnamaǵa sáıkes merdiger uıymdar Kúrti aýmaǵynan jetkizýshilerden tenderler arqyly satyp alady.
Sement-qumdy bordúrler apat saldarynan nemese qar tazalaıtyn mashınalar jumys istep turǵan kezde tezirek jaramsyz bolyp qalady. Sondyqtan Almatynyń keıbir magıstraldyq kóshelerinde sement-qum bordúler granıtke aýystyrylady.
Aıta keterligi, jóndeý jumystary júrip jatqan ál- Farabı dańǵylyndaǵy uyznydy 25 km-den asatyn bordúrdiń tek 1 km ǵana aýystyryldy. Abaı dańǵylynyń boıynda qolda bar 18 shaqyrym jıektiń tek 1,5 shaqyrymy ǵana aýystyrylady, al Tilendıev kóshesinde qıraǵan sement-qum jol jıegi jańartyldy.
Budan basqa, 6,9 myńnan astam metr jańa bordúr belgilenedi. Olar jaıaý júrginshilerdiń qaýipsizidigin arttyrý aımaqtaryna qoıylady. Ol Shvesıa, Nıderlandy, Ulybrıtanıa, AQSH jáne Kanada sıaqty elderdiń tájirıbesin eskere otyryp, Vision Zero jol qozǵalysy qaýipsizdigin arttyrý jáne JKO azaıtý jónindegi halyqaralyq baǵdarlama aıasynda júzege asyrylady.