Qandaı talaptar engiziledi?
Qazaqstanda 2025 jyldan bastap onlaın mıkrokredıt rásimdeý kezinde qaýipsizdik talaptary kúsheıtiledi. Endi bankter onlaın nesıe ótinimderin maquldamas buryn keminde bir kún kútýi qajet. Bul talapty Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttigi engizip otyr, dep habarlaıdy aqshamnews.kz El.kz aqparat agenttigine silteme jasap.
Onlaın nesıege tyıym salynýy múmkin be?
Ulttyq bank tóraǵasy Tımýr Súleımenov onlaın nesıeleýge tyıym salynbasa da talaptardyń burynǵydan da kúsheıtilip jatqanyn aıtady. Jaqynda depýtattar alaıaqtyqtyń kóbeıip ketýine alańdaýshylyq bildirip, onlaın qaryz berýdi shekteýdi usyndy.
Tımýr Súleımenov alaıaqtyqpen kúresýge baǵyttalǵan sharalardyń qolǵa alynyp jatqanyn, atap aıtqanda, byltyr qurylǵan antıfrod-ortalyǵynyń 5500 kúmándi qarjylyq operasıany anyqtaǵanyn jetkizdi. Bul operasıalardyń jalpy kólemi shamamen 600 mıllıon teńgeni quraıdy, onyń 17mıllıon teńgesi erikti túrde qaıtaryldy. Degenmen, onlaın nesıeleýge tyıym salý azamattar men bıznes úshin qarjylyq qyzmetterdiń qoljetimdiligin azaıtýy múmkin ekendigin eskertti.
Nesıe alý talaptary qashannan bastap ózgeredi?
Ulttyq bank tóraǵasy Tımýr Súleımenovtyń málimdeýinshe, 2025 jylǵy 1 qańtardan bastap onlaın mıkroqaryzdardy rásimdeý kezinde bıometrıalyq sáıkestendirý men elektrondyq sıfrlyq qoltańbany (ESQ) bir mezgilde qoldaný mindetti bolady. Sonymen qatar, mıkroqarjy uıymdary aqshany aýdarǵanǵa deıin bank shotynyń nemese tólem kartasynyń tutynýshyǵa tıesili ekenin tekserýi shart.
5 mınýtta alynatyn nesıeler toqtatylady
Endi qazaqstandyqtar 5 mınýtta onlaın nesıe rásimdeı almaýy múmkin. Qazir ony berý ýaqytyn uzartý týraly másele qaralyp jatyr.
Joǵary qaýipti operasıalar bolsa nemese halyqtyń áleýmettik osal toby, onyń ishinde zeınetkerler boıynsha bankter qosymsha tekserý júrgiziletindeı belgili bir kezeń bolý qajet. Depýtattar osyndaı usynys jasady, biz de osy máseleni qarastyryp jatyrmyz. Qosymsha tekserister júrgizilgen soń ǵana nesıe berilmek. Mysaly, nesıege ótinish bergen kúnniń erteńinde aqsha alýy múmkin, – deıdi Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttiginiń tóraıymy Mádına Ábilqasymova.
Aıtýynsha, bul baǵytta reseılik tájirıbe zerdelengen.
Olarda nesıe berý kezeńi qaryzdyń somasyna qaraı úsh saǵattan bastap eki táýlikke deıingi ýaqytty alýy múmkin. Bul usynystardy banktermen birge qarastyryp jatyrmyz, – dedi Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttiginiń tóraıymy.
Onlaın nesıe alý úshin ne isteý kerek?
Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttigi onlaın nesıe alý barysynda alaıaqtardan qorǵaný maqsatynda klıentterdi tekserý ádisteriniń tórt túrin usyndy.
Birinshiden, klıentten elektrondyq sıfrlyq qoltańba (ESQ) talap etiledi. Ol elektrondyq qujattarǵa qol qoıýyn kezindegi qaýipsizdikti qamtamasyz etedi.
Ekinshiden, bıometrıalyq sáıkestendirýden ótýi kerek.
Úshinshiden, mobıldik qurylǵynyń nómiri tekseriledi. Ol telefon nómirine kelgen habarlama kody arqyly ıdentıfıkasıalaýdan ótedi.
Tórtinshiden, klıenttiń mindetti túrde paróli bolýy tıis. Iaǵnı ol akkaýntyna kirý úshin qupıa sózdi qoldanýy qajet.
Atalǵan talaptarǵa sáıkes, bankter men mıkroqarjy uıymdaryna keminde eki ádis, sonyń ishinde bıometrıalyq sáıkestendirý jáne ESQ qoldaný mindetteledi.
Nesıe qansha ýaqytta rásimdeledi?
Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttigi bankterge onlaın kredıtterdi rásimdegen kezde ótinim berilgennen keıin kelesi kúnnen keshiktirmeı ony maquldaýdy usynady. Osylaısha, klıentter alaıaqtar májbúrlegen kredıtterden bas tartý múmkindigine ıe bolatyn «sheshimdi ózgertý» kezeńi engiziledi.
Tólem merzimin keıinge qaldyrýǵa múmkindik bar
QR Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttiginiń tóraǵasy Mádına Ábilqasymovanyń aıtýynsha, qazirgi ýaqytta barlyq aqparat kredıttik búroda jınalady, olarǵa arnaıy tizim jasalmaq. Taǵy bir másele nesıe boıynsha tólem merzimin keıinge qaldyrýǵa múmkindik bar. Qaryz alýshynyń nesıeni qaıtarýǵa jaǵdaı joq bolsa, jańa keste boıynsha da tóleı almasa, onda tolyq ne ishinara jabylýy kerek. Bankter men mıkroqarjy uıymdary bizge jańa josparlaryn engizip jatqanyn aıtty.
Eske salsaq, jyl basynan beri merzimi ótken qaryzy bar 44 myń adamnyń nesıesi keshirildi.
Azamattarǵa kredıt alýǵa qatysty taǵy qandaı talaptar qoıylmaq?
Májiliste azamattardyń artyq kredıt alý deńgeıin tómendetýge baǵyttalǵan zań jobasy qaralady. Zań jobasynda kelesi normalar kózdelgen:
- Kredıt berý talaptarynyń qatańdatylýy: Bank qaryzdary men mıkrokredıtter berý kezinde talaptardy kúsheıtý arqyly azamattardyń shamadan tys kredıt alýyn azaıtý.
- Kredıt berýge tyıym salý: 90 kúnnen astam merzimi ótken bereshegi bar azamattarǵa kredıt berýge tyıym salynady. Sonymen qatar, jubaıynyń (zaıybynyń) kelisiminsiz kredıt berýge de tyıym salý engiziledi.
- Kredıtter boıynsha tólemderdi keıinge qaldyrý: Merzimdi áskerı qyzmetti ótkerip júrgen azamattarǵa kredıtter boıynsha tólemderdi keıinge qaldyrý múmkindigi usynylady.
- «Tutynýshylyq kredıt» uǵymynyń engizilýi: Tutynýshylyq kredıttiń mólsheri ýákiletti organnyń normatıvtik quqyqtyq aktisimen anyqtalatyn bolady.
- Onlaın mıkrokredıtterge shekteýler: 45 kúnge deıingi jáne 50 AEK mólsherindegi onlaın mıkrokredıtter boıynsha ýákiletti organnyń normatıvtik quqyqtyq aktisinde aıqyndalatyn jyldyq tıimdi syıaqy mólsherlemesiniń shekti mólsherin belgileý usynylady.
- Moratorıı engizý: 2026 jylǵy 1 mamyrǵa deıin bankter men mıkroqarjy uıymdaryna azamattardyń bereshegin retteý boıynsha sapaly jumysty júrgizý úshin qaryzdardy kolektorlarǵa berýge moratorıı engiziledi.
- Bıometrıalyq sáıkestendirý: Bankter men mıkroqarjy uıymdaryna klıentti bıometrıalyq sáıkestendirýsiz elektrondyq qaryz berýge tyıym salynady.
- Bankrottyq rásimin jetildirý: İsterdiń jekelegen sanattary boıynsha óndirip alý týraly qujattardy oryndaý prosesin tolyq avtomattandyrý arqyly jeke tulǵalardyń bankrottyq rásimin jetildirý, bul sot oryndaýshysynyń qatysýyn boldyrmaı, azamattarǵa jeke sot oryndaýshysyna aqy tólemeı atqarýshylyq qujattyń talabyn oryndaýǵa múmkindik beredi.