Parkınson aýrýy áli de emdelmeıdi
11 sáýirde Búkil álemde dástúrli túrde Parkınson aýrýymen kúresý kúni atap ótiledi, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
Bul kún kezdeısoq tańdalmady: 1755 jyly 11 sáýirde Djeıms Parkınson dúnıege keldi – keremet aǵylshyn dárigeri jáne zertteýshisi, ol qazir onyń esimimen atalatyn aýrýdy sıpattady. 1817 jyly jarıalanǵan "Dirildeıtin sal aýrýy týraly esse" atty ǵylymı eńbeginde aǵylshyn dárigeri alty pasıentti baqylaý mysalynda aýrýdyń kórinisterin sıpattap, negizgi belgilerdi bólip alyp, aýrýdyń damý sebepterin tabýǵa tyrysty.
Parkınson aýrýymen kúresý kúnin Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymy adamdardyń aýrý týraly habardarlyǵyn arttyrý maqsatynda bastady.
Sońǵy jyldary osy saladaǵy negizgi bastamalar halyqaralyq Parkınson aýrýy jáne qozǵalys buzylystary qoǵamy jetekshilik etetin Parkınson aýrýy boıynsha Dúnıejúzilik bilim berý baǵdarlamasy sheńberinde júzege asyrylýda.
Baǵdarlamaǵa Qazaqstannyń kóptegen nevrologtary tartylǵan, bul olarǵa osy saladaǵy bilimderin arttyrýǵa múmkindik beredi.
Parkınson aýrýy buryn egde jastaǵy zeınetkerlerdiń aýrýy bolyp sanaldy, biraq búginde ol 30-40 jastaǵy adamdardy da zaqymdaýda. Onyń negizgi kórinisi - motor fýnksıalarynyń aıqyn buzylýy, únemi dirildeý jáne bulshyqetterdiń qattylyǵy, baǵyttalǵan qozǵalystardy oryndaý qıyndyqtary. Aýrýdyń taralýy 100 myń halyqqa shaqqanda 120 jaǵdaıdy quraıdy, al qaýip tobyna negizinen 40 jastan asqan adamdar kiredi. Pasıentterdiń eń joǵary paıyzy qartaıǵan kezde baıqalady.
Parkınson aýrýy neırotransmıtterlerdiń, atap aıtqanda dopamınniń jetispeýshiligimen baılanysty. Aýrýdyń negizgi belgileri birtindep damıdy, aýrý turaqty túrde órshıdi.
Osyǵan baılanysty profılaktıkalyq sharalardy saqtaý jáne erte dıagnoz qoıý óte mańyzdy bolady.
Álemdik statısıkaǵa sáıkes, Qazaqstanda búgingi tańda Parkınson aýrýymen aýyratyn 20 myńnan astam adam bar. Qazirgi ýaqytta bizdiń elimizde pasıentter úshin osy patologıany emdeýdiń barlyq belgili zamanaýı nusqalary, sonyń ishinde mıdyń tereń neırostımýlásıasy jáne pallıdotomıa jáne talamotomıa sıaqty ablátıvti aralasýlar ádisi bar. Jańa dıagnostıkalyq jáne emdik múmkindikterdi eskere otyryp, dıagnostıka men emdeýdiń jańa klınıkalyq hattamasy ázirlenýde.
Ókinishke oraı, Parkınson aýrýy áli de emdelmeıdi, biraq medısına bir orynda turmaıdy jáne qazir mundaı aýrýmen aýyratyn pasıentterdiń ómir súrý uzaqtyǵy (durys emdeýmen) qarapaıym adamdardan is júzinde erekshelenbeıdi jáne qoldanystaǵy emdeý mundaı pasıentterdiń ómir súrý sapasyn edáýir jaqsartýǵa múmkindik beredi.