پرەمەر-مينيستردىڭ ورىنباسارى – ۇلتتىق ەكونوميكا ءمينيسترى نۇرلان بايبازاروۆتىڭ ايتۋىنشا، ەسەپتى كەزەڭدە قازاقستان ەكونوميكاسىنىڭ ءوسۋ قارقىنى 3،9%-دى قۇرادى. سالالار اراسىندا قۇرىلىس (+12،8%)، كولىك جانە قويمالاۋ (+11،4%)، اقپارات جانە بايلانىس (+10،6%)، سونداي-اق وڭدەۋ ونەركاسىبى (+6،9) ەڭ جاقسى ديناميكانى كورسەتۋدە.

الدىن الا قورىتىندىلار بويىنشا 2023 جىلى سىرتقى ساۋدا اينالىمى 3،2%-عا $140 ملرد-قا دەيىن ءوستى. ەكسپورت شامامەن $79 ملرد-قا جەتتى، وڭدەلگەن تاۋارلار ەكسپورتى $25 ملرد-تان، ال يمپورت $61 ملرد-تان استى. جالپى وڭ ساۋدا بالانسى شامامەن $18 ملرد-قا تەڭ.

قارجى ءمينيسترى ءمادي تاكييەۆ مەملەكەتتىك بيۋدجەتكە شامامەن 1 ترلن تەڭگە كىرىس تۇسكەنىن ايتتى – جوسپار 111،5%-عا ورىندالدى. رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت 521 ملرد تەڭگەگە، جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەر 526 ملرد تەڭگەگە تولىقتى. مەملەكەتتىك بيۋدجەت شىعىستارى 96،9%-عا ورىندالدى.

سونىمەن قاتار وتىرىستا قاڭتار ايىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ەڭ تومەنگى دامۋ كورسەتكىشتەرىنە قول جەتكىزگەن وڭىرلەر باسشىلارى بايانداما جاسادى. ولاردىڭ قاتارىندا سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى عاۋەز نۇرمۇحامبەتوۆ، ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ اكىمى نۇرلان نوعايەۆ جانە اتىراۋ وبلىسىنىڭ اكىمى سەرىك شاپكەنوۆ بار.

ق ر پرەمەر-مينيسترى ولجاس بەكتەنوۆتىڭ ايتۋىنشا، ەڭ كەمى 6% دەڭگەيىندە تۇراقتى ەكونوميكالىق ءوسىمدى قامتاماسىز ەتۋ ۇكىمەتتىڭ وسى جىلعا جانە ورتا مەرزىمدى كەزەڭگە ارنالعان باسىم مىندەتى بولىپ قالا بەرەدى.

primeminister.kz

«ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگىنە سالالىق مەملەكەتتىك ورگاندارمەن بىرلەسىپ، ءبىر اي مەرزىمدە بيىل 6% دەڭگەيىندە ەكونوميكالىق ءوسىمدى قامتاماسىز ەتۋ جونىندەگى ءبىرىنشى كەزەكتەگى ءىس-قيمىل جوسپارىن ازىرلەپ، بەكىتۋدى تاپسىرامىن. جوسپاردا ناقتى ءارى ءتيىمدى ءىس-شارالار كورىنىس تابۋى ءتيىس»، — دەدى ۇكىمەت باسشىسى. 

وعان قوسا ولجاس بەكتەنوۆ بيىلعى قاڭتار ايىندا نەگىزگى كاپيتالعا سالىنعان ينۆەستيسيالار نەبارى 0،6%-عا وسكەنىنە نازار اۋداردى. ونىڭ ويىنشا، مۇنداي تومەن كورسەتكىشتەر ۋاكىلەتتى مەملەكەتتىك ورگاندار مەن اكىمدىكتەردىڭ ساپاسىز جۇمىسىن كورسەتەدى. 

«ينۆەستيسيالىق شتاب جۇمىسىن كۇشەيتۋ قاجەت، وعان جەتكىلىكتى وكىلەتتىكتەر بەرىلگەن. مينيسترلەر مەن اكىمدەردىڭ باستى مىندەتى – ينۆەستيسيالىق جوبالاردى ىسكە اسىرۋعا ءتيىمدى ءارى پارمەندى قولداۋ كورسەتۋ»، — دەدى پرەمەر-مينيستر. 

ۇكىمەت باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، ينۆەستيسيالار جالپى ىشكى ءونىمنىڭ ءوسۋىنىڭ نەگىزگى درايۆەرى رەتىندە ماڭىزدى ءرول اتقارادى. سوندىقتان دۇرىس ينۆەستيسيالىق ساياسات قالىپتاستىرۋ نەگىزگى فاكتور بولىپ وتىر.

«ينۆەستيسيا تارتۋدىڭ ءبىرتۇتاس ەكوجۇيەسىن قۇرۋ، ينۆەستيسيالىق جوبالارعا ءتيىمدى قولداۋ كورسەتۋ، سونداي-اق جوبالاردى ۋاقىتىلى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن جاعداي جاساۋ ۇكىمەتتىڭ وسى باعىتتاعى ۇيلەسىمدى جۇمىسىنىڭ كورسەتكىشى بولادى»، —  دەپ بەلگىلەدى ۇكىمەت باسشىسى.

ول ءۇشىن پرەمەر-مينيستر مەملەكەتتىك ورگاندار مەن دامۋ ينستيتۋتتارىنىڭ جۇمىس تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ، سونداي-اق نىسانالى ينديكاتورلارعا قول جەتكىزىلمەيتىن بولسا، ولاردىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن ارتتىرۋ بويىنشا پارمەندى جانە ىنتالاندىرۋشى KPI بەلگىلەۋدى تاپسىردى.

«بۇل ينۆەستيسيالىق احۋالدى جاقسارتۋعا جانە ناقتى ناتيجەلەرگە قول جەتكىزۋگە ىقپال ەتەدى»، — دەدى ولجاس بەكتەنوۆ. 

قۋاتتى ءارى باسەكەگە قابىلەتتى بيزنەس – تابىستى ەكونوميكانىڭ تاعى ءبىر ماڭىزدى فاكتورى. سوندىقتان كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ جانە قولداۋ – ۇكىمەتتىڭ باستى مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى.

«جوعارى دەڭگەيدە وڭدەلگەن ءونىم شىعارۋعا، سونداي-اق شىعارىلاتىن ءونىمنىڭ ەكسپورتتىق الەۋەتىنە باسىمدىق بەرىلۋى قاجەت. قارجىلاي قولداۋ ءوندىرىستىڭ تەحنولوگيالىق كۇردەلىلىك دەڭگەيىنە بايلانىستى كوسەتىلۋى كەرەك. ياعني، ءوندىرىس نەعۇرلىم كۇردەلى، تەحنولوگيالار كەڭىنەن قولدانىلاتىن بولسا، كرەديت ستاۆكاسى دا سوعۇرلىم تومەن بولۋى نەمەسە كرەديت مەرزىمى ۇزاعىراق بولۋى كەرەك»، — دەدى پرەمەر-مينيستر. 

ۇكىمەت باسشىسى وتاندىق بيزنەسكە قارجىلاندىرۋ قولجەتىمدى بولۋى ءتيىس، ونىڭ ىشىندە بيۋدجەتتەن باسقا كوزدەردى پايدالانىپ، كەپىلدىك بەرۋ تەتىكتەرىن كەڭەيتۋ قاجەتتىگىن ايتتى. بۇل جەرگىلىكتى كاسىپورىندارعا شەتەلدىك جەتكىزۋشىلەرمەن باسەكەلەسۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.

ورتا بيزنەستى دامىتۋدى قولداۋ ءۇشىن ولجاس بەكتەنوۆ مەملەكەتتىك قولداۋ جۇيەسىن قايتا قاراپ، ءوندىرىستى 2-3 ەسە كەڭەيتكىسى كەلەتىن بارىنشا تابىستى ورتاشا كاسىپورىندارمەن كەلىسىمدەر جاساۋدى جەدەلدەتۋدى تاپسىردى.

«بيزنەستى تەكسەرۋگە جاريالانعان موراتوريي بيىل اياقتالدى، ءبىراق بۇل كاسىپكەرلەرگە اكىمشىلىك جۇكتەمە تۇسىرمەۋگە ءتيىس. ادامي فاكتوردى الىپ تاستاۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن مەملەكەتتىك باقىلاۋدىڭ اۆتوماتتاندىرىلعان جۇيەسى تولىق كولەمدە قولدانىلۋعا ءتيىس»، — دەدى ول.

باعانىڭ ءوسۋىن تەجەۋ ۇكىمەت ءۇشىن باسىم مىندەت بولىپ قالا بەرەدى. بيىل ءبىزدىڭ الدىمىزدا ينفلياسيانى 6-8% ارالىعىندا ۇستاپ تۇرۋ مىندەتى تۇر. ول ءۇشىن مەملەكەتتىك ورگاندار ينفلياسيانى باقىلاۋ جانە تومەندەتۋ جونىندەگى شارالار كەشەنىنىڭ ساپالى ورىندالۋىن قامتاماسىز ەتۋى ءتيىس.

«كەڭەيتىلگەن وتىرىستا مەملەكەت باسشىسى بىلتىر بيزنەسكە 600 ملرد تەڭگەگە جۋىق قوسىمشا قۇن سالىعى قايتارىلماعانىن اتاپ ءوتتى. سونىمەن قاتار شۇعىل شىعىنداردى قارجىلاندىرۋ ءۇشىن بيۋدجەتكە 2024 جىلعى تولەمدەرمەن اۆانس بەرىلگەن. بۇل دۇرىس جوسپارلاماۋدىڭ سالدارىنان ورىن العان، 2023 جىلى تۇسۋگە ءتيىس بولعان كىرىستەر جوسپارى اسىرا باعالاندى. مۇنداي تاجىريبە قايتالانباۋعا ءتيىس»، — دەدى پرەمەر-مينيستر. 

وعان قوسا ولجاس بەكتەنوۆ قوسىلعان قۇن سالىعىنىڭ ستاۆكاسى كوتەرىلمەيتىنىن ايتتى.

«مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا قوسىلعان قۇن سالىعىنىڭ ستاۆكاسى كوتەرىلمەيدى. بيۋدجەت كىرىسىن تولىقتىرۋدىڭ باسقا جولدارىن ىزدەۋىمىز كەرەك. ۇلتتىق ەكونوميكا جانە قارجى مينيسترلىكتەرى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتىڭ شىعىستارىن دا، كىرىستەرىن دە ساپالى جوسپارلاۋدى قامتاماسىز ەتۋلەرى قاجەت. مۇندا ەڭ الدىمەن سيفرلاندىرۋ ەسەبىنەن سالىقتىق جانە كەدەندىك اكىمشىلەندىرۋدى جەتىلدىرۋ بويىنشا پارمەندى شارالار قابىلداۋ ماڭىزدى»، — دەدى ولجاس بەكتەنوۆ. 

پرەمەر-مينيستردىڭ سوزىنشە، جالپى قارجىلىق ءتارتىپتى كۇشەيتۋ، ناتيجەسىز شىعىستاردى جويۋ جانە مەملەكەتتىك بيۋدجەت شىعىستارىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ ماڭىزدى.

«تاعى دا اتاپ وتكىم كەلەدى – ەكونوميكانىڭ جوعارى قارقىنىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن بار كۇشىمىزدى سالۋىمىز كەرەك. ءاربىر مينيستر مەن ءوڭىر اكىمى العا قويىلعان ماقساتتارعا قول جەتكىزۋ ءۇشىن تىكەلەي جاۋاپتى بولادى»، — دەپ تۇيىندەدى ول.