قازاقستان ۇكىمەتى ارنايى ىسكە اسىرىلعان شارالار ناتيجەسىندە ەلدەگى كەدەيلىك دەڭگەيى تومەنلەگەنىن ايتىپ وتىر، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz.
«حالىقتى الەۋمەتتىك قولداۋ جونىندەگى بەلسەندى شارالاردىڭ ارقاسىندا 2001-2021 جىلدار كەزەڭىندە قازاقستاندا كەدەيلىك دەڭگەيى، ياعني تابىسى ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيىنەن تومەن حالىقتىڭ ۇلەسى 46،7%-دان 5،2%-عا دەيىن تومەندەدى»،- دەلىنگەن ەڭمەكمينى باسپا ءسوز قىزمەتىنىڭ حابارلاماسىندا.
الەۋمەتتىك ساياساتتىڭ نەگىزگى مىندەتى جانە ونىڭ تيىمدىلىگىنىڭ باستى ولشەمى قازاقستان حالقىنىڭ ءال-اۋقاتىن ۇدايى ارتتىرۋ بولىپ تابىلادى. ەلدەگى كەدەيلىك دەڭگەيىنىڭ سەرپىندى تومەندەۋ ءۇردىسى 2000-2005 جىلدار كەزەڭىندە قولدانىستا بولعان رەسپۋبليكالىق باعدارلامالاردى ىسكە اسىرۋدىڭ ناتيجەسى بولدى. بۇل ۇدەرىستە 2002 جىلى كۇشىنە ەنگەن «مەملەكەتتىك اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك تۋرالى» زاڭنىڭ قابىلدانۋى ەرەكشە ءرول اتقاردى. بۇل قۇجاتتا قانداي دا ءبىر وبەكتيۆتى سەبەپتەرگە (جاسىنا، ۋاقىتشا ەڭبەككە جارامسىزدىعىنا، دەنساۋلىق جاعدايىنا، جۇمىستىڭ بولماۋىنا جانە ت.ب.) بايلانىستى ءوز تىنىس – تىرشىلىگى ءۇشىن جاعدايلاردى قامتاماسىز ەتۋدە قيىندىق كورىپ وتىرعان تابىسى از ازاماتتارعا اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك (بۇدان ءارى – ااك) كورسەتۋ كوزدەلەدى.
ەلدىڭ يندۋستريالىق دامۋدىڭ جاڭا كەزەڭىنە ءوتۋى جاعدايىندا قولدانىستاعى ەڭ تومەنگى الەۋمەتتىك ستاندارتتاردى قايتا قاراۋ، ااك كۇشەيتۋ، ەنجار كومەكتەن ومىرلىك قيىن جاعدايدى ەڭسەرۋ ءۇشىن وتباسىلاردىڭ ەڭبەك بەلسەندىلىگى مەن كۇش-جىگەرىن ىنتالاندىراتىن بەلسەندى ساياساتقا كوشۋ قاجەتتىلىگى قالىپتاستى. وسىعان بايلانىستى 2020 جىلدان باستاپ اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك كورسەتۋدىڭ قولدانىستاعى جۇيەسى تۇزەتىلدى. نەگىزگى باعدار ەڭبەككە ىنتالاندىرۋ، تابىسى از ازاماتتاردىڭ تابىستارى مەن مەملەكەتتىك قولداۋ مولشەرلەرىن ەسەپكە الۋعا قاتىستى اشىقتىق پەن ادىلدىكتى قامتاماسىز ەتۋ بولدى.
ەنگىزىلگەن شارالاردى ىسكە اسىرۋ كەشەندە جۇزەگە اسىرىلادى جانە كوپبالالى انالاردى قولداۋدى، جاڭعىرتىلعان اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەكتى، كەپىلدىك بەرىلگەن الەۋمەتتىك توپتامانى قامتيدى.
ااك كورسەتۋدىڭ جاڭا تاسىلدەرى مىنالاردى كوزدەيدى:
1) تابىسىنا قاراماستان، 4 جانە ودان دا كوپ كامەلەتكە تولماعان بالالارى بار كوپ بالالى وتباسىلارعا وتباسىنداعى بالالاردىڭ سانىنا بايلانىستى سارالانعان مولشەردە تولەنەتىن مەملەكەتتىك جاردەماقى. 2022 جىلى 4 بالاسى بار وتباسىلار ءۇشىن جاردەماقى مولشەرى 16،03 اەك – 50 975 تەڭگە، 5 بالاسى بار وتباسىلار ءۇشىن 20،04 اەك – 63 727 تەڭگە، 6 بالاسى بار 24،05 اەك – 76 479 تەڭگە، 7 بالاسى بار 28،06 اەك – 89 231 تەڭگە، 8 جانە ودان دا كوپ بالاسى بار كوپبالالى وتباسىلارعا – ءار بالاعا 4 اەك-تەن بولدى.
2) ااك كورسەتۋدىڭ قولدانىستاعى جۇيەسىن جاڭعىرتۋ:
- ااك توقسان سايىنعى تاعايىنداۋى قايتارىلدى؛
- ەڭبەككە قابىلەتتى ااك الۋشىلارعا قويىلاتىن تالاپتار كۇشەيتىلدى؛
- ۋچاسكەلىك كوميسسيالار ينستيتۋتى كۇشەيتىلدى.
3) وقۋ ورنى بويىنشا تەگىن تاماقتانۋدى، قالالىق قوعامدىق كولىكتە جەڭىلدىكپەن جول ءجۇرۋدى، مەكتەپ نىسانى مەن كەرەك-جاراقتارىمەن قامتاماسىز ەتۋدى، مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالالار ءۇشىن – ازىق-تۇلىك جيىنتىقتارىمەن جانە گيگيەنالىق كەرەك-جاراقتارمەن قامتاماسىز ەتۋدى كوزدەيتىن 1 جاستان 18 جاسقا دەيىنگى تابىسى از وتباسىلار قاتارىنداعى بالالار ءۇشىن كەپىلدىك بەرىلگەن الەۋمەتتىك توپاتاما ەنگىزىلدى.
وسى جىلدىڭ 1 قازانىنا، ااك 129 مىڭ وتباسىنا نەمەسە 668 مىڭ ادامعا تاعايىندالدى، جالپى العاندا، ااك الۋشىلاردىڭ 22%-ى شارتسىز اقشالاي كومەك، 78%-ى شارتتى اقشالاي كومەك الدى.
شارتتى اقشالاي كومەك الاتىن ەڭبەككە قابىلەتتى ااك الۋشىلار قاتارىنان جۇمىسپەن قامتىلعاندار جانە جۇمىسپەن قامتۋعا جاردەمدەسۋدىڭ بەلسەندى شارالارىنا تارتىلعاندار سانى 70% - دى قۇرايدى.
2022 جىلدىڭ 1 قازانىنا الەۋمەتتىك توپتاما الۋشىلار سانى 343 مىڭ بالانى قۇرادى، ونىڭ ىشىندە ازىق-تۇلىك پاكەتىن 1 جاستان 6 جاسقا دەيىنگى 178،4 مىڭ بالا الدى، «جاپپاي وقىتۋ» قورى شەڭبەرىندە 7 جاستان 18 جاسقا دەيىنگى 164،6 مىڭ بالا كومەك الدى. جالپى رەسپۋبليكا بويىنشا، 2022 جىلعى 1 قازانداعى جاعداي بويىنشا، 43 ملرد تەڭگە تولەندى.
ەڭبەككە ىنتالاندىرۋعا جانە تابىسى تومەن وتباسىلاردىڭ ومىرلىك قيىن جاعدايدى ەڭسەرۋىنە باعىتتالعان ەنگىزىلگەن شارالار ااك الۋشىلار سانىن وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 1،4 ەسەگە تومەندەتۋگە مۇمكىندىك بەردى.
جالپى، جاڭا تاسىلدەر تابىسى از ازاماتتارعا كومەك كورسەتۋدىڭ اتاۋلىلىعىن، اشىقتىعىن جانە ادىلدىگىن قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەردى جانە ولارعا ەڭبەككە جاڭا سەرپىن بەرەدى.