ۇيدە جانۋار اسىراعاندا نەنى ەسكەرۋ كەرەك؟ يت پەن مىسىق يەلەرى نەنى نازاردان تىس قالدىرماۋى كەرەك؟ ولارعا قاتىسى قانداي زاڭ بار؟ تولىعىراق اqshamnews.kz ماتەريالىندا.
يتكە قارعىباۋ قاشان تاعىلۋى كەرەك؟
قارعىباۋ ءيتتىڭ موينىندا ءاردايىم بولۋى كەرەك. تەك ارنايى سەرۋەندەۋ نەمەسە جاتتىعۋ الاڭىندا يەسىنىڭ باقىلاۋىندا بولعاندا عانا شەشۋگە بولادى. ەرەكشە جاۋاپكەرشىلىك تالاپ ەتىلەتىن يتتەرگە قارعىباۋسىز سەرۋەندەۋگە مۇلدە تىيىم سالىنعان. قارعىباۋدىڭ ۇزىندىعى ناقتى كورسەتىلمەگەن، جانۋار يەسى جاعدايعا قاراي رەتتەۋگە ءتيىس (مىسالى، جولدان وتەردە، كىرەبەرىستەن شىعاردا، قوعامدىق كولىككە مىنەردە قىسقا ۇستاعان ءجون).
يتكە قاشان تۇمىلدىرىق تاعۋ كەرەك؟
ەرەكشە جاۋاپكەرشىلىك تالاپ ەتىلەتىن يتتەرگە تۇمىلدىرىق تاستاۋعا بولمايدى. ال سالماعى جەڭىل، بويى 25 سم-دەن اسپايتىن، ءۇش ايعا تولماعان كۇشىككە جانە تۇمسىعى قىسقا يتتەرگە (براحيسەفالدارعا) تۇمىلدىرىق قاجەت ەمەس. قالعان يتتەرگە تۇمىلدىرىق تەك كوشەگە شىققاندا جانە يەسى دۇكەنگە كىرگەندە سىرتتا كۇتىپ تۇرعاندا كەرەك. ەگەر ءسىزدىڭ ءيتىڭىز ەرەكشە تۇقىمدار تىزىمىندە بولماسا، تۇمىلدىرىقتى ۇنەمى تاعۋ مىندەتتى ەمەس، ءبىراق وزىڭىزبەن بىرگە الىپ ءجۇرۋىڭىز كەرەك.
ەرەكشە جاۋاپكەرشىلىك تالاپ ەتىلەتىن يتتەر ءتىزىمى
بۇل تىزىمگە 32 تۇقىم كىرگەن. ولاردىڭ قاتارىندا الاباي، اكيتا-ينۋ، امەريكالىق بۋلدوگ، ستاففوردشير تەرەر، ارگەنتين دوگ، روتۆەيلەر، پيتبۋلتەرەر، دوبەرمان، كاۆكاز وۆچاركا، كانە كورسو، نەمىس وۆچاركا، سەنبەرنار جانە ت.ب. بار. بۇل يتتەرگە ءاردايىم تۇمىلدىرىق جانە قارعىباۋ تاعىلۋعا ءتيىس.
بۇل يتتەرگە قانداي ەرەكشە تالاپتار بار؟
بۇل يتتەردى قارعىباۋسىز سەرۋەندەۋگە تىيىم سالىنعان. ولاردى تەك 21 جاستان اسقان ادام عانا ۇستاي الادى (قالعان يت پەن مىسىقتارعا – 18 جاستان باستاپ). قوعامدىق كولىكتە بۇل يتتەردى 18 جاستان ۇلكەن ادام عانا ەرتىپ جۇرە الادى.
يتپەن قاي جەرلەردە سەرۋەندەۋگە بولمايدى؟
بالالار مەن سپورت الاڭدارىندا، مەكتەپكە دەيىنگى جانە وقۋ ورىندارىنىڭ اۋماعىندا، ەمحانالار مەن اۋرۋحانالاردا، شومىلۋعا رۇقسات ەتىلگەن سۋ قويمالارىندا، سۋبۇرقاقتار مەن توعانداردا يت شومىلدىرۋعا بولمايدى. ماس كۇيدە يتپەن سەرۋەندەۋگە دە تىيىم سالىنعان. ارنايى تىيىم سالىنعان بەلگىلەر ورناتىلعان جەرلەردە دە يتپەن جۇرۋگە بولمايدى.
جانۋاردى قوعامدىق كولىكپەن تاسىمالداۋعا بولا ما؟
ءيا، بولادى، بۇل تەگىن. ۇلكەن يتتەر – تۇمىلدىرىقپەن، قارعىباۋمەن، ال كىشكەنتاي يتتەر مەن مىسىقتار – كونتەينەردە تاسىمالدانۋعا ءتيىس. مەتروعا تەك ارنايى يتتەر كىرە الادى.
ءيتتى دۇكەنگە كىرگىزۋگە بولا ما؟
ءيا، ءبىراق تەك ازىق-تۇلىك دۇكەندەرىنە ەمەس. قوعامدىق تاماقتانۋ ورىندارى مەن ازىق-تۇلىك دۇكەندەرىنە تەك ارنايى يتتەرگە كىرۋگە رۇقسات. قالعان جاعدايدا – يت قارعىباۋ، تۇمىلدىرىق تاققان جانە تىيىم سالىنعان بەلگى بولماسا، كىرە الادى.
ءيتتىڭ ءناجىسىن تازالاۋ مىندەتتى مە؟
ءيا، مىندەتتى. ءاربىر جانۋار يەسى ارنايى پاكەت الىپ ءجۇرۋى جانە ءناجىستى جيناپ، قوقىس جاشىگىنە تاستاۋعا ءتيىس.
ۇيدە قانشا جانۋار ۇستاۋعا بولادى؟ كورشىدەن رۇقسات كەرەك پە؟
جاڭا ەرەجەدە جانۋار سانىنا شەكتەۋ جوق. ءبىراق ولاردى سانيتارلىق تالاپتارعا ساي ۇستاۋ مىندەت. قوعامدىق ۇيدە (جاتاقحانادا) ۇستاۋ ءۇشىن كورشىلەردەن جازباشا رۇقسات الۋ قاجەت. كىرەبەرىس، جەرتولە، شاتىر نەمەسە اۋلادا ۇستاۋعا بولمايدى. ەگەر جانۋار انتيسانيتاريا تۋعىزىپ، كورشىلەرگە كەدەرگى كەلتىرسە، سوت شەشىمىمەن الىپ قويىلۋى مۇمكىن.
جانۋارلارعا ۆاكسينا سالدىرۋ مىندەتتى مە؟
ءيا. ءۇش ايدان اسقان يت پەن مىسىققا قۇتىرۋعا قارسى ەكپە مىندەتتى. ۆاكسيناسيا جاسالماعان ءيتتى سەرۋەندەتۋگە بولمايدى. تەرىدەگى پارازيتتەر مەن ىشكى قۇرتتارعا قارسى ءدارىنى توقسان سايىن بەرۋ قاجەت.
جانۋاردى ارنايى بازاعا تىركەۋ كەرەك پە؟
ءيا. جاڭا ەرەجە كۇشىنە ەنگەننەن كەيىن ءبىر جىل ىشىندە تىركەۋ كەرەك. بۇل كەز كەلگەن ليسەنزياسى بار ۆەتكلينيكادا جۇرگىزىلەدى. تىركەۋ كەزىندە جانۋار مەن يەسى تۋرالى مالىمەت بازاعا ەنگىزىلەدى، ۆەتەرينارلىق پاسپورت بەرىلەدى.
جانۋاردى چيپتەۋ مىندەتتى مە؟
جوق، بۇل – ەرىكتى شارا. ءبىراق ۇسىنىلادى. ەگەر جانۋار جوعالسا، چيپ ارقىلى يەسىن وڭاي تابۋعا بولادى.
ستەريليزاسيا مىندەتتى مە؟
ءيا. باقىلاۋسىز كوبەيۋگە جول بەرىلمەيدى. يت پەن مىسىقتى ستەريليزاسيالاۋ نەمەسە كاستراسيالاۋ قاجەت، تەك ارنايى رۇقساتپەن تىركەلگەن كينولوگيالىق نەمەسە فەلينولوگيالىق ۇيىم مۇشەلەرىنە بۇل تالاپ قولدانىلمايدى.
جەكە اۋلاڭىزدا يت بولسا، ەسكەرتۋ ءىلۋ كەرەك پە؟
ءيا. ءۇيدىڭ كىرەبەرىسىنە كەمىندە 20×30 سم كولەمدە "يت كۇزەتەدى!" دەگەن جازۋى جانە ءيتتىڭ سۋرەتى بار تاقتايشا ءىلۋ مىندەتتى.
ەگەر جانۋاردى ۇستاۋعا مۇمكىندىگىم بولماسا نە ىستەيمىن؟
جانۋاردى لاقتىرا سالۋعا بولمايدى. ونى باسقا يەگە بەرۋ، ورتالىققا نەمەسە ۆەتەريناريا ورتالىعىنا وتكىزۋ كەرەك. كوشەگە شىعارىپ تاستاۋعا زاڭمەن تىيىم سالىنعان.
جانۋار ولسە نە ىستەۋ كەرەك؟
ولگەن جاعدايدا بۇل تۋرالى ۆەتەرينارياعا حابارلاۋ كەرەك. جانۋاردىڭ ولەكسەسىن قالا اۋماعىندا كومۋگە نەمەسە قوقىسقا تاستاۋعا بولمايدى. ارنايى رۇقساتى بار مەكەمەگە (مىسالى، ۆەتەريناريا ورتالىعىنا) وتكىزۋ قاجەت.
جانۋاردى باسقا قالاعا اپارعىم كەلسە شە؟
جانۋاردىڭ ۆەتەرينارلىق پاسپورتى بولۋى كەرەك، قۇتىرۋعا قارسى ۆاكسيناسيا كەيىنگى ءبىر جىلدا جاسالعان بولۋى قاجەت. ءۇش ايعا تولماعان كۇشىك پەن مىسىقتى ۆاكسيناسىز الىپ بارۋعا بولادى.
مىسىقتارعا قانداي ەرەجەلەر بار؟
سەرۋەندەۋگە قاتىستى ەرەكشەلىك جوق. ءبىراق تىركەۋ مەن ۆاكسيناسيا - مىندەتتى شارا.
بۇدان باسقا؟
جانۋارلاردى تەرىسى مەن ەتى ءۇشىن سويۋعا تىيىم سالىنعان. يت توبەلەستەرىن ۇيىمداستىرۋ دا زاڭسىز. جانۋاردى كولىكتە قالدىرىپ، تەرەزەنى جابۋعا بولمايدى. جانۋارلارعا قاتىگەزدىك تانىتۋعا، اش قالدىرۋعا نەمەسە قاراۋسىز تاستاۋعا تىيىم سالىنعان.
بۇل ەرەجەلەردى بۇزسا نە بولادى؟
اكىمشىلىك قۇقىقبۇزۋشىلىق كودەكسىنىڭ 408-بابى بويىنشا – ەسكەرتۋ نەمەسە 3 اەك (شامامەن 7 215 تەڭگە) ايىپپۇل. ەگەر ادامعا نەمەسە مۇلىككە زيان كەلتىرسە – 10 اەك (شامامەن 24 050 تەڭگە). قاتىگەزدىك كورسەتىپ، جانۋاردىڭ ولىمىنە نەمەسە جاراقات الۋىنا سەبەپ بولسا – قىلمىستىق كودەكستىڭ 316-بابى بويىنشا 200–500 اەك ايىپپۇل، قوعامدىق نەمەسە تۇزەتۋ جۇمىستارى، نە 60–90 تاۋلىككە دەيىن قاماۋعا الىنادى.
ايتا كەتەيىك، الماتى قالالىق ءماسليحاتى 2018 جىلى يتتەر مەن مىسىقتاردى اسىراۋ جانە سەرۋەندەتۋدىڭ جاڭا ەرەجەلەرىن بەكىتكەن ەدى.
ەسكە سالايىق، بۇعان دەيىن يت پەن مىسىق اسىراۋدا قانشا شىعىن كەتەتىنىن ەسەپتەپ كورگەن ەدى.