سوڭعى كەزدە، رەتى كەلسىن-كەلمەسىن، ءار جەردە ءدىن تۋرالى ايتۋ، شاريعاتقا قاتىستى ءسوز تالاستىرۋ ادەتكە اينالىپ بارادى. ءار جەردەن ەستىگەن، قۇلاعى شالىپ قالعان بىردەڭەنى ميىنا كىرگىزىپ الىپ، قىرتا بەرەتىندەر كوبەيدى.
بۇل جاعداي قۇربان ايت كەزىندە دە قايتالانباي قالعان جوق. قۇرباندىققا قانداي مالدار شالىناتىنى، ولاردىڭ قانداي بولۋى كەرەكتىگى، جاس شاماسى، مۇنىڭ ءبارى – ايتىلىپ، جازىلىپ جۇرگەن جايت. ءبىراق اينالىپ كەلگەندە، كەيبىر كىسىلەردىڭ تاپ وسى توڭىرەكتە اۋزى كوپىرگەنشە كەرىسەتىنىن قايتەرسىز! «قوي مەن ەشكى تەك 1 جاستا بولۋى كەرەك»، «جوق، قوي 6 ايلىق بولسا دا جاراي بەرەدى»، «جوق، جارامايدى»، «نەگە جارامايدى، ءتىپتى 6 ايعا جەتپەگەن، ءبىراق دەنە تۇرقى ءىرى، ەتى تولىق بولسا، قۇرباندىققا شالۋعا بولادى»، «جوق، بولمايدى»، – اڭگىمە اۋانى وسى.
راس، بۇعان قاتىستى ءدىني مەكەمە پاتۋاسىمەن بەكىتىلگەن، قۇپتالعان رەسمي اقپارات بارى ءمالىم. سول سياقتى، ءتۇرلى الەۋمەتتىك جەلىلەرگە، يۋتۋب ارناسىنا شىعىپ جۇرگەن جەكەلەگەن يمامدار، يسلام عالىمدارى، ولار دا ءدىني قاعيدالاردى، شاريعات شارتتارىن وزىنشە تاپسىرلەپ جاتادى جانە كەي ماسەلەدە ولاردا ءوزارا كوزقاراس، ۇستانىم، پىكىر الشاقتىعى دا بايقالادى. بىرەۋلەرى «سولاي بولۋعا ءتيىس» دەپ مىندەتتەيتىن، ءبىرجولا كەسىپ-ءپىشىپ تاستايتىن نارسەنى كەلەسىلەرى مىندەتتى سانامايدى، بۇلجىمايتىن، ءدال سولاي بولماسا «باس كەتەتىن» جاعداي دەپ ەسەپتەمەيدى. يسلام شارتتارىنىڭ قاي-قايسىسىنىڭ دا سىرتقى ۇستىنىنا عانا جابىسىپ، قاتىپ قالۋدىڭ ورنىنا، ىشكى ماعىناسىنا بويلاۋعا، وسىنىڭ ءمانى نەدە دەپ ويلاۋعا ۇندەيدى.
قۇربان شالۋ جاراتۋشى ۇكىمى بولعانىمەن، اللا تاعالا پىشاققا ىلىنگەن مالدىڭ قانىنا، ەتىنە مۇقتاج ەمەس. كەرىسىنشە، ءار پەندە اللانىڭ راقىمىنان، رازىلىعىنان ءۇمىت ەتىپ، وعان جاقىنداۋ ماقساتىمەن ۇكىمىنە بويۇسىنادى، جاراتقانعا جاقىنداۋعا تىرىسادى. قۇرباندىققا شالىنعان مالدىڭ ەتىن جوق-جىتىك، مۇقتاج جاندارعا تاراتىپ، جاناشىرلىق، مەيىرىمدىلىك تانىتۋ ارقىلى مول ساۋاپقا كەنەلەدى.
شاريعاتتى ايتقاندا دا كىتاپتىڭ ءسوزىن ەمەس، جۇرەكتىڭ ءسوزىن ايتىپ، كەز كەلگەن نارسەنى ادامي تىلمەن جەتكىزەتىن نۇرلان يمام ءتىپتى: «نە سويام، نە الام: قوي الايىن با، سيىر الايىن با دەپ جۇرگەندەر وسى ءسوزدى جادىنا ءتۇيىپ السا دەيمىن: مال الماڭىز، اناڭىزدىڭ ماحابباتىن الىڭىز، وتباسىڭىزدىڭ مەيىرىمىن الىڭىز، سىزگە رەنجىپ جۇرگەن جارىڭىزدىڭ جۇرەگىنىڭ جىلىلىعىن الىڭىز، بالالارىڭىزدىڭ تاربيەسىن الىڭىز، وتانسۇيگىشتىكتى، ەل مەن جەرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتى الىڭىز. ودان كەيىن مال بولسا بولار، بولماسا قويار» دەيدى. ياعني، سايىپ كەلگەندە، ىزەتتى، ىزگى ءىس-ارەكەتتىڭ ءوزى – قۇرباندىق. «ادام اللاعا مالىمەن ەمەس، جاقسى امالىمەن جاقىندايدى» دەگەنگە مەڭزەيدى ول. دەمەك قۇرباندىققا شالىناتىن مالعا قاتىستى ايتىس-تارتىستىڭ تورەلىگىن دە «ەڭ باستىسى، نيەتتىڭ تۇزۋلىگى» دەپ تۇيىندەسەك ارتىق بولماس.
قۇرباندىق دەمەكشى، سوڭعى ءۇش كۇندە ەلىمىزدە جەر-جەردەگى بازارلار ماڭى قاندى قاساپقا اينالدى. ءبىر بۇرىشتا – بىجىناعان باس-سيراق، ەندى ءبىر جەردە – تاۋ بولىپ ۇيىلگەن تەرىلەر، كەلەسى ءبىر تۇستا – اقتارىلعان ىشەك-قارىن، اينالا – تۇگەل قان-جىن. قاساپشى سويۋعا، قۇربان شالۋشى ەتتى الىپ كەتۋگە اسىق. ال شىبىنداپ جاتقان قىرۋار دۇنيەگە ەشكىمنىڭ ءىشى اشىمايدى، وبالسىنبايدى. ءقازىر باياعىداي باس-سيراق ءۇيىتىپ، ىشەك-قارىن ارشىپ، ونى كادەگە جاراتاتىندار جوقتىڭ قاسى. جۇرتتىڭ دەنى قۇربان شالىپ، ءبىر مىندەتتەن قۇتىلۋدى عانا كوزدەيدى. سوندا بۇل قانداي مادەنيەت، قانداي مەيىرىم، قانداي كوركەم مىنەز؟..
اينالىپ كەلگەندە، «مۇسىلماندىق كىمدە جوق، تىلدە بار دا، دىلدە جوق» دەگەننىڭ كەرى. كەزىندە بازار بابامىز قولمەن قويعانداي عىپ بەينەلەپ كەتكەن بۇل جاعداي بۇگىندە كۇن سايىن كوز الدىمىزدا. بەس ۋاقىت نامازىن، وتىز كۇن ورازاسىن قازا قىلمايتىن، بىلايىنشا، «اللا»، «اللا» دەپ جۇرگەن كەي ادامنىڭ ەكىجۇزدىلىگىن، پاسىقتىعىن، پەندەلىك ىس-ارەكەتىن كورگەندە «ءدىندار دەگەن سەن بولساڭ، وندا ماعان مۇنداي ءدىندارلىقتىڭ 5 تيىنعا كەرەگى جوق» دەپ دىننەن دە، نامازدان دا جەرىپ كەتكەندەر جوق ەمەس.
قاراپ تۇرساق، ءقازىر ءدىن توڭىرەگىندە ءسوز قوزعالسا ءبىتتى، «مەشىت سالعانشا، مەكتەپ سالسىن»، «دىنگە شاقىرعانشا، جاستاردى عىلىم-بىلىمگە ۇندەسىن»، «حيدجاپپەن، ورانىپ جۇرگەنشە ۇلتتىق كيىم كيسىن» دەگەن سىڭايلاس نارازىلىقتار ءورشىپ تۇر. سونىڭ ءبارى وسى «تاقۋامىز»، «ناعىز مۇسىلمانبىز» دەپ جۇرگەندەردىڭ بەرەكەسىز تىرلىك، ءپاتۋاسىز اڭگىمەسىنەن، ءسوزى مەن ءىسى اراسىنداعى الشاقتىعىنان تۋىنداپ جاتقان جوق پا؟..