وسى كۇنى الەمدىك ساۋدانىڭ ءوزى ەلەكتروندى جۇيەگە كوشكەنى ءمالىم. ءبىزدىڭ ەلىمىز مەملەكەتتىك قىزمەت كورسەتۋ سالاسىن سيفرلاندىرۋ باعىتىندا ءبىراز جەتىستىككە جەتتى. وسى ورايدا كوپتەگەن دامىعان ەلدەردىڭ سيفرلى جۇيەسىنىڭ وزىعىن الىپ، توزىعىن تاستادىق دەسەك بولار. دەسەك تە، بۇل ءسات سايىن داميتىن سالا. سوندىقتان اقپاراتتى قورعاۋ، اتالعان ەكوجۇيەنى ۇدايى دامىتۋ ءىسى وتە وزەكتى. بۇل جايىندا ق ر پرەزيدەنتىنىڭ كەڭەسشىسى-باسپاسوز حاتشىسى بەرىك ءۋالي بۇگىن «ايقىن» گازەتىنە بەرگەن سۇحباتىندا اتاپ وتكەن بولاتىن.
وسى رەتتە رەتتە سيفرلى جۇيەنىڭ جاسانعان جاڭا ءتۇرى – جاساندى ينتەللەكت (جي). بۇل تەحنولوگيا ءقازىردىڭ وزىندە ەڭبەك نارىعىندا، ءوندىرىس پەن قىزمەت كورسەتۋ سالاسىندا ءبىراز وزگەرىس اكەلۋدە. بۇل تەحنولوگيانىڭ دامۋى كەيبىر ماماندىقتى الماستىرۋى ىقتيمال بولسا-داعى، جاڭا مۇمكىندىكتىڭ دە ەسىگىن مولىنان اشارى انىق. وسى ماسەلەگە بايلانىستى، ءبىز پروفەسسور التىنبەك شارىپبايەۆپەن سۇحبات جۇرگىزدىك.
–پروفەسسور مىرزا، بۇگىندە جاساندى ينتەللەكتتىڭ دامۋ قارقىنى ەڭبەك نارىعىنا قالاي اسەر ەتۋدە؟ ادامدار جۇمىسسىز قالىپ، ءداستۇرلى ماماندىقتارعا سۇرانىس ازايىپ كەتپەي مە؟
–جاساندى ينتەللەكت تەحنولوگياسى بىزگە كوپتەگەن رۋتينالىق جانە قايتالاناتىن جۇمىستاردى اۆتوماتتاندىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ءبىر جاعىنان، كەيبىر ءداستۇرلى ماماندىقتقا دەگەن سۇرانىستىڭ ازايۋىنا ىقپال ەتۋى مۇمكىن. دەگەنمەن، تەحنولوگيانىڭ دامۋى جاڭا قىزمەت تۇرلەرى مەن جوعارى بىلىكتى مامانداردى قاجەت ەتەتىن سالالاردى دا تۋىنداتادى. مىسالى، دەرەك تالداۋ، الگوريتمدى جەتىلدىرۋ، جۇيەلىك ينتەگراسيا سالالارى تەز دامىپ كەلەدى. سوندىقتان بىزگە باستى مىندەت – قازىرگى مامانداردى جاڭا تەحنولوگيالارعا بەيىمدەپ، ءومىر بويى وقىتۋ جۇيەسىن جەتىلدىرۋ قاجەت.
–قوعامدا ارا-كىدىك جاساندى ينەلەكت ەتيكالىق جانە الەۋمەتتىك ماسەلەگە كەرى اسەر ەتەدى دەلىنەتىن «ءبىر قايناۋى ىشىندە» پىكىرلەر دە ايتىلىپ قالىپ ءجۇر. وسىعان نە ايتار ەدىڭىز؟
–البەتتە، جاساندى ينتەللەكتتىڭ دامۋىندا ەتيكالىق ماسەلەلەردى ەسكەرۋ اسا ماڭىزدى. ءاربىر الگوريتم ادامگەرشىلىك پەن مورالدىق نورمالارعا ساي جۇمىس ىستەۋى كەرەك. جي ادام ومىرىنە وڭ اسەر ەتۋى ءتيىس، ال ونىڭ دامۋىندا ادامدىق قارىم-قاتىناس پەن الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىك ەسكەرىلۋ كەرەك. سوندىقتان ءبىز تەحنولوگيانى دامىتقاندا، تەك ەكونوميكالىق تيىمدىلىكتى عانا ەمەس، قوعامنىڭ الەۋمەتتىك جانە ەتيكالىق مۇددەلەرىن دە ساقتاۋىمىز كەرەك.
–ءسىزدىڭ پىكىرىڭىزشە، بولاشاقتا جاساندى ينتەللەكت قوعامعا قانداي جاڭا مۇمكىندىكتەر اكەلەدى؟
–مەنىڭ ويىمشا، جاساندى ينتەللەكت ادامنىڭ شىعارماشىلىعى مەن اناليتيكالىق قابىلەتىن تولىقتىرا ءتۇسۋى مۇمكىن. ول ەڭبەك پروسەسىن جەڭىلدەتىپ، ادامدارعا ءوز ۋاقىتى مەن كۇشىن ماڭىزدى ماسەلەلەرگە جۇمساۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بولاشاقتا جي دەنساۋلىق ساقتاۋ، ءبىلىم بەرۋ، ءوندىرىس پەن وزگە دە كوپتەگەن باسقا سالادا جاڭا شەشىم مەن يننوۆاسيانى العا شىعارۋعا ىقپال ەتەدى. الايدا، بۇل وزگەرىستەردى ءساتتى جۇزەگە اسىرۋدا ۇنەمى ءبىلىمىمىزدى جەتىلدىرىپ، جاڭا تەحنولوگيالاردى يگەرە ءبىلۋىمىز پايداسىن تيگىزەرى ءسوزسىز.
پروفەسسورمەن مولتەك-سۇحباتىمىز وسىلاي اياقتالدى. پروفەسسور ا.شارىپبايەۆتىڭ سوزىنەن تۇيگەنىمىز، جاساندى ينتەللەكتتىڭ دامۋىمەن بايلانىستى ءقاۋىپ مەن جاڭا مۇمكىندىك ءبىر مەزگىلدە ورىن الۋى عاجاپ ەمەستىگى. جي ءداستۇرلى ماماندىقتاردى الماستىرۋ ىقتيمالدىعىن تۋعىزسا دا، جاڭا، جوعارى بىلىكتىلىكتى ماماندارعا سۇرانىس ارتىپ، يننوۆاسيالىق شەشىمدەردى ىسكە اسىرۋعا جاعداي جاسايتىنداي. ەڭ باستىسى، ادامزات جاڭا تەحنولوگياعا بەيىمدەلۋ كەرەك، ەتيكالىق نورمالار ساقتالۋى قاجەت. دەمەك، بولاشاعىمىزدىڭ جارقىن بولۋى ءبىزدىڭ بۇگىنگى ءبىلىم مەن جاۋاپكەرشىلىگىمىزگە بايلانىستى.