قازىرگى تاڭدا قازاقستاندا 150-گە جۋىق ۇلت وكىلدەرى ءومىر سۇرەدى. وسىعان بايلانىستى ەلىمىزدە ءارتۇرلى ءدىن ۇستانۋشىلاردى كەزدەستىرەمىز. ياعني، ار-وجدان جانە سەنىم بوستاندىعى بار.
قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋسياسىنىڭ 22-بابىندا: «اركىمنىڭ ار-وجدان بوستاندىعىنا قۇقىعى بار» دەپ انىق بەكىتىلگەن. ار-وجدان بوستاندىعى – ەڭ الدىمەن جەكە ادامنىڭ كەز كەلگەن يدەولوگيالىق باقىلاۋدان بوستاندىعىن بىلدىرەتىن ادامنىڭ نەگىزگى جەكە قۇقىقتارىنىڭ ءبىرى، اركىمنىڭ رۋحاني قۇندىلىقتار جۇيەسىن ءوز ەركىمەن تاڭداۋ قۇقىعى. ار-وجدان بوستاندىعى ادامنىڭ ابسوليۋتتىك قۇقىعى بولىپ تابىلادى.
قازىرگى ۋاقىتتا ادامنىڭ نانىم-سەنىم بوستاندىعى قۇقىن ساقتاۋ ماسەلەلەرىنە ەلىمىزدە باسا نازار اۋدارىلىپ كەلەدى. ءدىني سالامىز ءبىرقاتار زاڭنامالىق جانە قۇقىقتىق-نورماتيۆتىك اكتىلەر، سونداي-اق، كونستيتۋسيا، ازاماتتىق كودەكس، «ءدىني قىزمەت جانە ءدىني بىرلەستىكتەر تۋرالى» زاڭ ارقىلى رەتتەلۋدە. ار-وجدان جانە ءدىني سەنىم بوستاندىعى ازاماتتىق قوعام مەن قۇقىقتىق مەملەكەت قۇرۋدىڭ ماڭىزدى شارتى بولىپ تابىلادى.
ار-وجدان مەن ءدىن بوستاندىعى ءپرينسيپىن دايەكتى تۇردە ۇستانۋدىڭ باسقا دا جاقسى سەبەپتەرى بار. قازاقستاننىڭ ءدىني ەرەكشەلىگى ونىڭ اۋماعىندا حريستيان جانە يسلام سياقتى الەمدىك كونفەسسيالار تاريحي بايلانىستا بولدى. سونىمەن قاتار، ەلدە ازاماتتار ءيۋدايزمدى، ءبۋدديزمدى، ءيندۋيزمدى ۇستانادى.
قازاقستاندا دىنگە سەنۋشىلەردەن باسقا ازاماتتاردىڭ تاعى ءبىر ساناتى بار: قانداي دا ءبىر ءدىني نانىمداردى ۇستانبايتىن ازاماتتار. سونىمەن قاتار، سوڭعى جىلدارى ولاردىڭ قوعامداعى ۇلەسى ارتىپ كەلەدى. قازاقستان ازاماتتارى سياقتى ولاردىڭ ءدىني نانىمدارىن بولىسپەۋگە جانە وزدەرىنىڭ زايىرلى، اتەيستىك كوزقاراستارىن ۇستانۋعا قۇقىعى بار. ار-وجدان جانە ءدىني سەنىم بوستاندىعى قاعيداتى قوعامدا تولەرانتتىلىق مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ ءۇشىن نەگىز قالايدى، ونسىز ءدىنارالىق بەيبىتشىلىك پەن كەلىسىم مۇمكىن ەمەس. قازاقستاندا تەك ۇلتارالىق نەكە عانا ەمەس، سول سەبەپتى كونفەسسياارالىق وتباسىلار دا كەزدەسەدى. ولاردىڭ مۇشەلەرى ءارتۇرلى نانىمداردى ۇستانادى، ءبىراق بىرگە تۇرادى.
ار-وجدان بوستاندىعى، تولەرانتتىلىق - ەلىمىزدە ءتۇرلى كونفەسسيالاردىڭ ءومىر ءسۇرۋىنىڭ كەپىلى. سونىمەن قاتار ءدىني توزىمدىلىك قوعامدا دەسترۋكتيۆتى ءدىني بىرلەستىكتەرگە ادال قارايدى دەگەندى بىلدىرمەيدى. تولەرانتتىلىق، ەڭ الدىمەن، زاڭسىز ارەكەتتەرگە ەمەس، ادامداردىڭ نانىمدارىنا قۇرمەتپەن قاراۋدى بىلدىرەدى.
ءوز كەزەگىندە، ق ر زاڭناماسى قوعامنىڭ رۋحاني سالاسىندا بولىپ جاتقان ۇدەرىستەردى كورسەتەدى، سىن-قاتەرلەر مەن قاۋىپتەرگە جاۋاپ بەرۋگە ۇمتىلادى.
مۇنىڭ ءبارى ءدىني قاتىناستار سالاسىنداعى جاعدايدى تۇراقتاندىرۋ ءۇشىن جاڭا جاعدايلار جاسايدى، ەلدىڭ ءدىني قاراما-قايشىلىقتارى اراسىنداعى قارىم-قاتىناستا وڭ وزگەرىستەرگە اكەلەدى. سونىمەن ءبىر مەزگىلدە ستراتەگيا شەڭبەرىندە ەلدىڭ الەۋمەتتىك ماسەلەلەرىنىڭ كەڭ اۋقىمىن شەشۋگە ءدىني ۇيىمداردىڭ قاتىسۋ مۇمكىندىگى ودان دا ارتا تۇسەدى.