بالالار كولونياسىنداعى ءبىر كۇن
ەلىمىزدە قىلمىس جاساپ، باس بوستاندىعىنان ايىرىلىپ، سوت شەشىمىمەن جازاسىن وتەپ جاتقان 14-18 جاس ارالىعىنداعى جاسوسپىرىمدەر وتىرعان كولونيا بار. الماتىدا ورنالاسقان. رەسمي اتاۋى – الماتى قالاسى، الماتى جانە جەتىسۋ وبلىستارى بويىنشا قىلمىستىق-اتقارۋ جۇيەسى دەپارتامەنتىنە قاراستى №11 مەكەمە. بۇگىندە مۇندا سوتتالعان 49 بالا بار. ولاردىڭ 33ء-ى اسا اۋىر قىلمىس جاساعان، 15ء-ى اۋىر قىلمىسقا، ال 1-ەۋى عانا اسا اۋىر ەمەس قىلمىسقا بارعان. الماتى قالاسىنان – 1، ىرگەمىزدەگى الماتى وبلىسىنان 4 بوزبالا جازاسىن وتەپ جاتىر.
كولونيانىڭ سىرتقى تابالدىرىعىنان اتتاعاننان-اق ءتارتىپتىڭ تىم قاتال ەكەنى بايقالادى. قوس-قوستان ورناتىلعان تەمىر ەسىكتەرىنىڭ ءوزى سارت-سۇرت ەتىپ اشىلىپ، جابىلعاندا، كادۋىلگىدەي تىكسىنىپ قالاسىڭ. ىشكە بۇكىل زاتىڭدى كىرەبەرىسكە قالدىرىپ، ءۇستى-باسىڭدى مۇقيات تەكسەرۋدەن وتكىزگەن سوڭ عانا كىرەسىڭ.
ساعات 06.00.
جازاسىن وتەپ جاتقان جاستار ۇيقىدان تۇردى. ولار كۇندە وسى ۋاقىتتا ويانۋعا ءتيىس. ۇيدەگىدەي ەركەلەپ، كەرىلىپ-سوزىلىپ، ءوزىم بىلەم قاشان تۇرسام دا دەپ جاتاتىن جەر ەمەس بۇل.
بالالار ون بەس مينۋتتاي بويىن سەرگىتۋ جاتتىعۋلارىن جاسادى. ءبارى ەمەس ءبىراق، بۇل تۇرعىدا مىندەتتەۋ جوق، قالاماعاندارى دەنەنى شىنىقتىرۋ جاتتىعۋلارىن جاسامايدى، ولار بىردەن توسەكتەرىن جيناۋعا كىرىسىپ، جۋىنۋعا كەتىپ جاتىر.
ولار توسەكتەرىن جيناۋعا ابدەن ماشىقتانىپ العانعا ۇقسايدى. توسەك جامىلعىسىنىڭ سالبىراپ نە جيىرىلىپ تۇرعان ءبىر جەرى بايقالمايدى، پىشاقتىڭ قىرىنداي ءتۇپ-تۇزۋ، جىپ-جيناقى. وسى جاستاردىڭ كوبى بوستاندىقتا، ياعني ۇيلەرىندە جۇرگەندە ءدال وسىلاي توسەكتەرىن كەلىستىرىپ جيناماعان دا شىعار-اۋ!
ساعات 07.00.
ولار تاڭعى اسقا كەلدى. مۇندا دا ءتارتىپ. جاساق باستىعى جانە كۇزەت قىزمەتى بىرەۋىن دە كوزدەن تاسا ەتپەي، قاداعالاپ تۇر. اسحانادا اسپازعا جازاسىن وتەپ جاتقان بالالار اراسىنان كومەكشىلەر تاعايىندالادى ەكەن. جاسوسپىرىمدەردى ول دا ەڭبەككە باۋلۋعا جاتادى. تۇننەن تۇگەل شىققان جازاسىن وتەۋشىلەر بىر-بىرىمەن شۇيىركەلەسىپ شاي ءىشىپ وتىر.
ساعات 07.45.
بالالار تۇزەۋ مەكەمەسى اۋماعىنا، تازا اۋادا سەرۋەندەۋگە شىقتى. سونىمەن قاتار، ق ر قاك-نىڭ 121-بابىنا سايكەس، وزدەرى تۇرىپ جاتقان كولونيا اۋماعىن تازالاۋ جۇمىستارىنا كىرىسىپ كەتتى. ءبىرى تاۋىقتارعا، ەندى ءبىرى اپپاق كەپتەرلەرگە جەم شاشىپ ءجۇر.
تۇزەۋ مەكەمەسىنە كىرىپ كەلگەندە، اۋلاسىنان كولدەنەڭ جاتقان ءبىر ءشوپتى كورمەدىك. بايقاساق، وسىندا جازاسىن وتەپ جاتقان بالالاردىڭ وزىنەن ەشتەڭە ارتىلمايتىن سياقتى، اينالانى تازا ۇستايتىن وزدەرى. ەرتەڭ قالىڭ قار تۇسسە دە، وزدەرى-اق كۇرەپ تاستايتىنى ءسوزسىز.
اناۋ اپپاق كەپتەرلەر وسى مەكەمەگە، بالالارعا ابدەن ۇيرەنىپ العانىنا بىرنەشە جىل بولعان كورىنەدى، ەشقايدا ۇشىپ كەتپەيدى. ولار – بالالاردىڭ قاناتتى دوسى.
ايتپاقشى، تۇزەۋ مەكەمەسى اۋلاسىندا بالالار كوكتەم شىعا سالىسىمەن گۇل وتىرعىزۋدى، قيار مەن قىزاناق ەگۋدى باستاپ، سوسىن ولاردى كۇزگە دەيىن وزدەرى سۋارىپ، كۇتىپ، باپتايدى. بۇل ۋاقىتشا باس ەركىندىگى جوق جاسوسپىرىمدەر ءۇشىن ءبىر جاعىنان – الدانىش، ۋاقىتتى ءتيىمدى وتكىزۋ، ەكىنشى جاعىنان – ەڭبەك تەراپياسى. ال القىزىل گۇلدەردىڭ تەمىردەي تارتىپكە قۇرىلعان مەكەمەگە ءوزىنىڭ جىلۋىن، سۇلۋلىعىن، نازىكتىگىن سىيلاپ تۇراتىنى انىق.
ساعات 08.30.
ءقازىر جارتى ساعاتتان سوڭ ساباق باستالادى. ءيا-يا، ولار دا جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەگىدەي ءبىلىم الادى. سوعان دەيىن «تاڭعى كارتوچكالىق تەكسەرۋ» باستالدى. №11 مەكەمەسىنىڭ «داعدىلى جاعدايدا ۇستاۋ» جاساعىنىڭ باستىعى ادىلەت كاپيتانى الماس سەيسەمبەكوۆ ءوزىنىڭ قاراۋىنداعى بارلىق بالانى مۇقيات شولىپ، ءۇستى-باستارىنا دەيىن قاراپ، ارالارىندا ءوزىن جايسىز سەزىنىپ نەمەسە اۋىرىپ تۇرعان بالا جوق پا، وعان دا ءجىتى ءمان بەرىپ، تەكسەرىپ شىقتى.
– بۇل بالالاردىڭ اماندىعىنا ءبىز جاۋاپتىمىز. قىلمىسقا كوبى بالالىقپەن، قىزبالىقپەن بارعانىن، ۇرلىققا جوقشىلىقتان ۇرىنعانىن ايتىپ وكىنىپ جاتادى. شىنى كەرەك، قازىرگى كۇنى كوپ جەتكىنشەكتى الەۋمەتتىك جەلى، عالامتور قۇرتىپ جاتىر. ەسىرتكىنىڭ قارماعىنا دا سول الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى ءىلىنىپ كەتۋدە. ءارقايسىسىنا تۋعان اكەلەرىندەي بولا الماساق تا، دۇرىس جول كورسەتۋگە، باعدارشام بولۋعا مىندەتتىمىز، ءارى ازاماتتىق پارىزىمىز دەپ بىلەمىن، – دەيدى الماس ساعىندىق ۇلى.
ساعات 09.00.
جازاسىن وتەپ جاتقان بالالار №11 مەكەمەسىنىڭ اۋماعىنان ورىن تەپكەن №3 جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپكە كەلدى. بۇل مەكتەپ الماتى قالاسىنىڭ ءبىلىم باسقارماسىنا قارايدى. 7 ۇستاز تۇزەۋ مەكەمەسىندە شتاتتا جۇمىس ىستەسە، 4-ەۋى سىرتتان كەلىپ وقىتادى.
وسى ورايدا ءبىز №3 جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپ ديرەكتورىنىڭ وقۋ ءىسى جانە تاربيە جونىندەگى ورىنباسارى ايزادا الييەۆانى سوزگە تارتتىق.
– مۇندا ۇستازدىق ەتىپ جۇرگەنىمە 15 جىلعا جۋىقتاپتى. وسى جىلدار ىشىندە الدىمىزدان تالاي بالا ءوتتى. تەك جاقسى وقيعالاردى ەسكە العاندى جاقسى كورەمىن. ال جاعىمسىز وقيعالاردى مۇلدەم ۇمىتىپ كەتۋگە، ەسكە ساقتاماۋعا تىرىسامىن. تارازدىق ءبىر بالا ءالى ەسىمدە، 7-سىنىپتا الدىمىزعا كەلگەندە، مۇلدەم ءارىپ تانىمايتىن. اكە-شەشەسى بار، ءبىراق بالا قاراۋسىز قالىپ، جەتىمدەر ۇيىندە وسكەن. سودان ءبىز سول بالاعا «الىپپەنى» ۇيرەتە باستادىق. ودان ەرتەگى وقىپ بەرەتىنبىز. ايتەۋىر بالانىڭ جۇرەگىنە ادامگەرشىلىك، مەيىرىم سەكىلدى قۇندىلىقتاردىڭ ءدانىن سەبۋگە، اتا-اناسىنان الا الماعان جىلۋدى بەرۋگە تىرىستىق. كەيىن جازاسىن وتەپ، بوستاندىققا شىعىپ، ارادا بىرنەشە جىل وتكەندە حابارلاسىپ، «سىزدەرگە العىسىم شەكسىز، سىزدەردەن العان جاقسى ادەت-داعدىلارىم، كەڭەستەرىڭىز الداعى ومىرىمە، كادەمە جارادى» دەگەندە، قۋانىپ قالعانىمىز راس. ءقازىر الدىمىزدا 32 بالا ءبىلىم الىپ جاتىر. ءبارى مەكتەپتى بىتىرگەن سوڭ مەملەكەتتىك ۇلگىدە اتتەستات الادى، – دەيدى ايزادا الييەۆا.
ساعات 14.05.
مەكتەپتەگى ساباق ءبىتتى. تۇسكى اس. تاڭنان بەرى ءبىراز ۋاقىت ءوتتى عوي، بالالاردىڭ قارنى اشقانى كورىنىپ تۇر، ءبارى اسحانانى اسىعا بەتكە الۋدا. بۇگىن تاسقا اسقا بورشش، ال ەكىنشىگە قاراقۇمىق بەرىلدى. ارينە، ءۇيدىڭ تاماعىنا جەتە قويماس، ءبىراق ولار مۇندا اش ەمەس. ءۇش مەزگىل تاماق بەرىلەدى. ءتىپتى، كەشكىلىك جاتار الدىندا بالالارعا ءوز ىشتەرىندە جابدىقتالعان «شايحانادا» شاي قويىپ ىشۋىنە جاعداي جاسالعان. ولار بىر-بىرىمەن اڭگىمەلەسىپ، بۇگىن ساباقتا نە وتكەندەرىن نەمەسە قانداي كىتاپ وقىپ جاتقاندارىن تالقىلايتىندارى دا بار.
بالالارعا اتا-انالارىمەن كەزدەسۋگە دە ارنايى بولمە جابدىقتالعان. اكە-شەشەسى باۋىر ەتى – بالاسى ءۇشىن بار ءتاتتىسىن، جىلى-جۇمساعىن كوتەرىپ كەلەتىنى انىق. مول اكەلەتىنى سونشالىق، باسقا بالالاردىڭ دا كەيىن وسى شايحانادا شاي ىشۋىنە جەتىپ جاتادى. دەمەك، مۇندا ءۇيدىڭ دە ءبىر بولشەگى بار دەگەن ءسوز. ال بۇل جىلىلىق ءوز كەزەگىندە جاسوسپىرىمدەردىڭ وتباسى جىلىلىعىن سەزىنۋىنە، جاقسى كۇندەردەن ءۇمىت ۇزبەۋىنە مۇمكىندىك بەرەرى ءسوزسىز.
ساعات 15.00.
مەكەمە ءتارتىبى بويىنشا بالالاردىڭ ەرىگىپ، بوس وتىرۋىنا جول جوق. ولار ەندى مەكەمە ىشىنەن اشىلعان، سوناۋ 1973 جىلدان بەرى جۇمىس ىستەپ كەلە جاتقان كاسىپتىك مەكتەپتىڭ ساباعىنا دەن قويادى. ءقازىر بۇل مەكتەپتە 30 وقۋشى وقىپ جاتىر. ولار توكار، سلەسار، ستوليار ماماندىقتارى بويىنشا ءبىلىم الۋدا. 5 ءمۇعالىم ساباق بەرەدى. ولاردىڭ ايتۋىنشا، جاستاردىڭ كاسىپ يگەرۋگە دەگەن ىنتاسى جوعارى. سەبەبى، ولار تۇزەۋ مەكەمەسىنەن شىققان كەزدە قولىندا مامان يەسى دەگەن قۇجاتتىڭ بولۋى ماڭىزدى ەكەنىن تۇسىنەدى. ءيا، ولارعا مەملەكەتتىك ۇلگىدە سەرتيفيكات بەرىلەدى. بوستاندىققا شىققان كەزدە سول سەرتيفيكاتتارى ولاردىڭ تۇراقتى جۇمىسقا ورنالاسۋىنا جول اشادى. ادەتتە، تۇرمەدەن شىققان ادام قوعامعا كىرىگە الماي، ورتاسىن ۇزاق ۋاقىت تابا الماي، ءتىپتى، كەيبىرى قايتادان قىلمىسقا ۇرىنىپ، سوتتالىپ كەتۋى مۇمكىن. №11 مەكەمە وسى جاعىنا ءمان بەرىپ وتىر. بالالار قالايدا ماماندىق يگەرىپ شىعۋعا ءتيىس. ال كاسىپ يگەرىپ العان جاستار بۇل ۋاقىتتا بوس جۇرمەي، ءتۇرلى ۇيىرمەلەرگە قاتىسادى.
مەكەمەگە وليمپيادا چەمپيوندارى ءجيى كەلىپ تۇرادى. ولارمەن جاندى ديالوگ ورناتقان بالالاردا ومىرگە قۇشتارلىق، جاقسى ساتتەردەن شابىت الۋ سىندى قاسيەتتەر بايقالاتىنىن ايتادى جاساق باستىقتارى.
ساعات 17.00.
بۇل ۋاقىتتا بالالارعا ءوزىنىڭ جان قالاۋىن اتقارۋىنا مۇمكىندىك بەرىلەدى. ءبىر بالا سۋرەت سالۋعا وتىرسا، ەكىنشى ءجاسوسپىرىم قولونەر بۇيىمدارىن جاساۋعا كوشەدى. سول ارقىلى بالالار كوڭىلىن باسقا دۇنيەگە بۇرىپ، ويىن سەرگىتەدى. مەكەمە قابىرعاسىندا ۇيىمداستىرىلاتىن ءتۇرلى تاقىرىپتىق سۋرەت بايقاۋلارىنا، كورمەلەرىنە قاتىساتىن جاستار سانى دا جىلدان جىلعا كوبەيىپ كەلەدى. بۇل قۋانارلىق جاعداي. سەبەبى، شىعارماشىلىققا جاقىن جاندار ەندى جاماندىق جاساماۋعا ۇمىتىلۋى مۇمكىن.
مەكەمە كىتاپحاناسىنا بارىپ، كىتاپ وقيتىندار دا از ەمەس. ايتپاقشى، قالاداعى جامبىل اتىنداعى بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر كىتاپحاناسىنىڭ ۇجىمى وسى تۇزەۋ مەكەمەسى باسشىلارىمەن مەموراندۋمعا قول قويعان. كىتاپحانا كىزمەتكەرلەرى ءتۇرلى تاعىلىمدى كەشتەر وتكىزىپ تۇرادى. بالالارعا كوركەم شىعارمالار اكەلىپ سىيلايدى. ءتىپتى، سول كىتاپحاناعا ارنايى تاپسىرىس بەرىپ، كىتاپ جازدىرىپ الىپ وقيتىن بالالار دا بار، ءبىراق كوپ ەمەس...
ساعات 18.30.
كەش تە تاياپ قالدى. ەندى تەمىر توردا جازاسىن وتەپ جاتقان جاستاردى «كەشكى كارتوچكالىق تەكسەرۋ» باستالادى. ولار اينالا تولعان بەينەكامەرا، الا تاڭنان جاساق باستىعىنىڭ قاتاڭ قاداعالاۋىندا، ءجىتى باقىلاۋىندا بولعانىمەن، مىندەتتى تۇردە تاعى تەكسەرىلەدى. ءتىپتى دەنەسىندە الدەبىر ءىز جوق پا، دەنە قىزۋى كوتەرىلىپ، اۋىرىپ تۇرعان جوق پا، سونىڭ ءبارى تەكسەرىلەدى.
قاباعى تۇسىڭكى بالا بايقالسا، دەرەۋ جەكە اڭگىمە-دۇكەن ورناتىلادى. قاجەت بولعان جاعدايدا پسيحولوگ-مامان شاقىرىلادى. مۇندا تەولوگ-ماماندار دا ءجيى كەلىپ، ءتۇرلى تاقىرىپتاردا دارىستەر وقىپ تۇرادى.
ساعات 19.00.
كەشكى اس ۋاقىتى دا ادەتتەگىدەي، قالىپتى ءوتتى. كولونياعا كەشە عانا تۇسكەن اناۋ ەكى بوزبالا دا اينالاسىنا بوي ۇيرەتىپ كەلە جاتقانداي.
– ءبىزدىڭ كارانتين بولىمىندە بالالار ەكى اپتا بولادى. ولار – كولونياعا جاڭادان تۇسەتىن جاسوسپىرىمدەر. ەركىندىكتەن كەلگەن بالانىڭ بىزدەگى تەمىردەي تارتىپكە بىردەن ۇيرەنىسە الماي قينالۋى مۇمكىن. سوندىقتان ولاردىڭ ورتاعا، بىر-بىرىنە تەز بەيىمدەلىپ كەتۋىنە اتسالىسامىز، ونسىز دا اياعىن جازا باسىپ، قىلمىسقا ۇرىنىپ، كەلىپ تۇرعان بالاعا پسيحولوگيالىق قولداۋ كورسەتەمىز. مەكەمەنىڭ كۇن تارتىبىمەن تانىستىرامىز. جاسىراتىنى جوق، كوبىسى تولىق ەمەس وتباسىنان شىققان، ۇر دا جىق مىنەزدى، «اينالايىن» كورمەگەندەر، – دەيدى سوتتالعاندار اراسىندا الەۋمەتتىك-پسيحولوگيالىق تاربيە جۇمىستارى بويىنشا تاربيەشى، كارانتين ءبولىمىنىڭ جاساق باستىعى دامير ەركەشوۆ.
ساعات 19.45.
بۇل ۋاقىتتا بالالارعا وزىنە، ءۇستى-باسىنا قاراۋعا مۇمكىندىك بەرىلەدى. ءتۇسىپ قالعان تۇيمەسى بولسا، قاداپ الادى. اياق كيىمىن ءسۇرتىپ، تازالايدى. مۇنىڭ ءبارى بالانى ۇقىپتىلىققا، تازالىققا، قاتارلاستارىنىڭ الدىندا دۇرىس جۇرۋگە، بىر-بىرىنە ۇلگى بولۋعا ۇندەيدى.
ساعات 21.00.
تۇزەۋ مەكەمەسىندەگى جازاسىن وتەپ جاتقان جاستار سانى تەكسەرىلىپ، تاعى ءبىر قاتاڭ سۇزگىدەن وتەدى.
تىستەرىن تازالاپ، جۋىنىپ، ۇيقىعا دايىندالادى.
ساعات 22.00.
مىنە، تاعى ءبىر كۇن باتىپ، ءتۇن بولىپ، بالالار ۇيقىعا جاتادى. ەرتەڭ تاعى دا تاڭ اتادى. بوستاندىقتى اڭساپ، اتا-انا قۇشاعىن ساعىنىپ جۇرگەن جەتكىنشەكتەرگە تاعى ءبىر تاڭنىڭ اتۋى ماڭىزدى. سەبەبى، ءاربىر تاڭ ولارعا تەمىر توردان شىعاتىن كۇندى جاقىنداتادى.
بەكجان، 17 جاستا:
– شىمكەنتتىڭ تۋماسىمىن. مۇندا وتىرعانىما 2 جىل، 3 اي بولدى. وسىندا وتىرىپ كاسىپتىك ماماندىق يگەردىم، توكار، سلەسار دەگەن سەرتيفيكاتىم بار. بوستاندىققا شىققاندا دالادا قالماسپىن دەپ ويلايمىن. ەندى 1 جىل 9 ايىم قالدى. ءيا، اتا-انامدى ۋايىمعا باتىرىپ، وسىندا وتىرعانىما، ارينە، وكىنەمىن. وتباسىندا ءۇش بالامىز. مەن كەنجەسىمىن. ەركەلىككە بوي الدىردىم با، الدە قىزبالىق پا، بىلمەيمىن. مۇندا وتىرىپ سابىرلى بولۋدى، اشۋدى اقىلعا جەڭدىرۋدى ۇيرەندىم. ءيا، اكە-شەشەممەن قاۋىشاتىن، ۇيگە ورالاتىن كۇندى اسىعا ساناپ ءجۇرمىن، ىشتەي...
ەلنۇر، 18 جاستا:
– ىستەگەن ىسىمە قاتتى وكىنەمىن. بۇل جاعدايدىڭ ءوزى ومىرىمە ۇلكەن ساباق بولدى. بولاشاقتا تۋريزم سالاسىنىڭ مامانى بولعىم كەلەدى. وتكەنمەن ەمەس، ەرتەڭمەن ءومىر ءسۇرۋ ماڭىزدى مەن ءۇشىن ەندى. بالالىق پا، انامنىڭ سوزدەرىنە قۇلاق اسپاعانىما، جۇرە تىڭداعانىما وكىنەمىن. ول كىسىمەن كەزدەسەتىن، قاۋىشاتىن كۇندى اسىعا كۇتىپ ءجۇرمىن، كوز الدىما ەلەستەتىپ تە قويدىم، ءبىراق سوزبەن ورنەكتەپ جەتكىزە الماسپىن. ومىرىمدەگى جالعىز جاناشىر جاندى مۇڭايتىپ، ۋايىمعا سالىپ قويعانىم ءۇشىن ۇيالامىن. ەندىگى ومىرىمدە الاقانىما سالىپ وتكىم كەلەدى...
P.S. مۇندا جىلىنا ءبىر رەت «اشىق ەسىك» كۇنى وتەدى. بۇل كۇنى بالالار اتا-انا، اتا-اجەسىمەن، بىرگە تۋعان باۋىرلارىمەن كەزدەسەدى، ەكى كۇن بىرگە بولادى. ال جول الىس بولىپ، كەلە الماي قالعان اتا-انالار بالالارىمەن سكايپ ارقىلى تىلدەسەدى، ءبىر-بىرىن ونلاين بولسا دا كورىپ، ساعىنىشىن باسادى.
بالالار مەكەمە ىشىنە ورناتىلعان تەرمينالدى پايدالانا الادى. ماسەلەن، ولار بوستاندىققا مەرزىمىنەن بۇرىن بوساتۋدى سۇراپ، قۇزىرلى ورگاندارعا ءونلاين-وتىنىش قالدىرادى. ءيا، بۇل مەكەمەدە دە مەرزىمىنەن بۇرىن بوساپ شىعۋعا مۇمكىندىك بار. وندا دا ءتارتىبى دۇرىس، مەكەمە تالاپتارىن بۇزباعان، ءوزىن جاقسى جاعىنان كورسەتە بىلگەن سوتتالعان بالا كەسىلگەن جازا ۋاقىتىنان بۇرىن بوساتىلادى. ادىلەت كاپيتانى الماس سەيسەمبەكوۆ سوتتالعان جاستاردىڭ 80%-ىنىڭ مەرزىمىنەن بۇرىن بوساپ شىعاتىنىن تىلگە تيەك ەتتى. بۇل – تۇزەۋ مەكەمەسىندەگى تاربيە جۇمىستارىنىڭ ناتيجەسى بولار.
«Almaty aqshamy» گازەتى، №147، 09.12.2023.