ەلىمىز بيىل العاش رەت الەمدەگى ەڭ ەرەكشە مادەني فەستيۆالدەردىڭ ءبىرى – Burning Man-گە قاتىستى. اقش-تىڭ نيەۆادا شتاتىندا، بلەك-روك شولىندە بوي كوتەرگەن ۋاقىتشا قالاشىقتا قازاقتىڭ ءداستۇرلى كيىز ءۇيى مىڭداعان شەتەلدىكتىڭ نازارىن اۋدارىپ، توزىمدىلىك پەن قوناقجايلىقتىڭ سيمۆولىنا اينالدى. بۇل تۋرالى اتالمىش فەستيۆالگە ەل اتىنان قازىق تىككەن سابينا ومار اڭگىمەلەپ بەردى. تولىعىراق اqshamnews.kz ءتىلشىسىنىڭ ماتەريالىندا.
ءشولدالاداعى قازاق شاڭىراعى
Burning Man – ەركىندىك پەن شىعارماشىلىقتىڭ مەكەنى. ول ادەتتە تامىزدىڭ سوڭعى اپتاسى مەن قىركۇيەكتىڭ العاشقى كۇندەرىندە وتەدى.
سۋرەت: Black Rock City، 2016 جىل
فەستيۆالدىڭ اتاۋى "وتقا جاعىلعان ادام" ("Burning Man") – سوڭعى كۇنى ءشولدىڭ ورتاسىندا ورناتىلعان الىپ اعاش ءمۇسىندى ورتەۋ داستۇرىنەن شىققان. بۇل – فەستيۆالدىڭ باستى سيمۆولى. العاش رەت 1986 جىلى سان-فرانسيسكونىڭ جاعالاۋىندا شاعىن توپ دوستاردىڭ اعاش ءمۇسىندى ورتەۋ راسىمىنەن باستالعان. كەيىنىرەك جوبا كەڭەيىپ، نيەۆادا شولىندە تۇراقتى تۇردە وتكىزىلە باستادى. ءقازىر Burning Man – الەمدىك دەڭگەيدەگى مادەني قۇبىلىسقا اينالىپ وتىر. بيىل فەستيۆالگە 80 مىڭ ادام قاتىسقان.
سۋرەت: rhythm.travel
جىل سايىن مۇندا الەمنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن كەلگەن ونەرپازدار، ينجەنەرلەر، مۋزىكانتتار مەن شىعارماشىل جاندار ءشولدىڭ ورتاسىندا ءبىر اپتاعا سوزىلاتىن "Black Rock City" اتتى قالا سالادى. وندا مىڭداعان لاگەرلەر، ارت-نىساندار، پەرفومانستار ۇيىمداستىرىلادى. ولار وزدەرىنىڭ مادەنيەتىنىڭ ءبىر بولشەگىن جۇرتقا ۇسىنۋعا تىرىسادى. سول قالادا بيىل قازاقستان العاش رەت ءوزىنىڭ ەتنومادەني لاگەرى – Tengri Campء-تى قۇرىپ، كوشپەلى مادەنيەتتى كيىز ءۇي ارقىلى تانىستىردى.
سۋرەت: instagram.com/tengri_camp
الماتىلىق سابينا ومار اتالمىش جوباعا جەتەكشىلىك ەتكەن مامان رەتىندە بۇل جوبانى ءومىرىنىڭ ماڭىزدى تاجىريبەسى رەتىندە باعالايتىنىن ايتتى. ول ءوزىنىڭ كومانداسىمەن بىرگە ۇلتتىق مادەنيەتتى بارىنشا شەتەلدىكتەرگە كورسەتۋگە تىرىسىپ، ويۋ-ورنەكتەردى پايدالانىپ، زاماناۋي ءستيلدى دە ساقتاۋعا تىرىسقان. قوناقتارعا پالاۋ ازىرلەپ، ورتالىق ازيانىڭ ەستەتيكالىق ءدامىن تاتتىردى.
"Burning Man – بۇل جاي عانا فەستيۆال ەمەس. بۇل – ءار قاتىسۋشى ءوزى سالىپ شىعاراتىن ۋاقىتشا قالا. مۇندا ەركىندىك، شىنايىلىق پەن ءوزارا بىرلىك زاڭدىلىققا اينالادى. ءار ادام ءوزىنىڭ شىنايى بولمىسىمەن كەزدەسەدى"، – دەيدى ول.
نەگە "بەسبارماق" ەمەس "پالاۋ" دايىندالدى؟
سابينا وماردىڭ ايتۋىنشا، Burning Man – بۇل تۋرا ماعىناسىندا ءبىر اپتاعا ارنالىپ ءشولدىڭ قاق ورتاسىندا نولدەن سالىنىپ شىققان ۋاقىتشا قالا. بارلىق ازىق-تۇلىكتى الدىن الا وزدەرىمەن بىرگە الىپ بارعان.
"بۇل – ءشول. مۇندا ۇنەمى شاڭ مەن جەل سوعىپ تۇرادى. وسىنداي جاعدايدا قامىر جايۋ، كەسپە كەسۋ نەمەسە بەسبارماقتى ءداستۇرلى تۇردە ازىرلەۋ مۇمكىن ەمەس. ال پالاۋ – ەڭ قولايلى شەشىم. ۇلكەن قازاندا پىسىرىلەدى، پروسەسى جەڭىل ءارى جۇزدەگەن شەتەلدىكتى تەز تويدىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى"، – دەيدى ول.
سونىمەن قاتار، سابينا قوناقتاردىڭ تالعامىن دا ەسكەرگەنىن ايتتى:
"جىلقى ەتىن بارلىق شەتەلدىكتەر جەمەيدى. ءبىز ءۇشىن ءار قوناق قازاقتىڭ تاعامىنان ءدام تاتۋى ماڭىزدى بولدى. پالاۋ – امبەباپ تاعام. ونى بارلىعى تۇسىنەدى ءارى قۋانا جەيدى"، – دەپ تۇيىندەدى ول.
كيىز ءۇي قالاي جينالعان جۇرتتىڭ پاناسىنا اينالدى؟
Tengri Camp ۇجىمى كيىز ءۇيدى قازاقستاندا 2-3 اي بويى ارنايى ازىرلەپ، ءداستۇرلى ورنەكپەن بەزەندىردى. ءاربىر دەتال – ويۋلى ەسىكتەن باستاپ، تەكەمەت پەن تۇس كيىزگە دەيىن ەرەكشە ءمان بەرىلىپ جاسالدى. سابينا ومار ونى اقش-قا جەتكىزۋدىڭ وڭاي بولماعانىن، الدىمەن كولىكپەن قىتايعا، ودان ءارى پويىزبەن گۋانچجوۋعا، تەڭىز ارقىلى لوس-اندجەلەسكە، سوڭىندا اۋىر جۇك كولىگىمەن شولگە جەتكىزىلگەنىن ايتتى. سونداي-اق، بارلىق شىعىندى قاتىسۋشىلار وزدەرى كوتەرگەن. سابينا ومار كيىز ءۇيدىڭ بلەك-روكقا جەتكىزىلۋىنە شامامەن 15 ميلليون تەڭگە كەتكەنىن ايتتى.
ال ەڭ قىزىعى - فەستيۆال كەزىندە كۇتپەگەن تابيعي توسىن سىي بولدى. كەيىنگى ونجىلدىقتاعى ەڭ قاتتى قۇمدى داۋىل سوقتى. لاگەرلەر قيراپ، شاتىرلاردى جەل ۇشىرىپ اكەتتى. ءبىراق قازاقتىڭ كيىز ءۇيى ءمىز باقپاعان
"بۇل ناعىز ءبىز كۇتپەگەن سىناق بولدى. ءبىراق اتا-بابامىز سالعان كيىز ۇيلەر ءارقاشان تابيعاتتىڭ قىسپاعىنا توتەپ بەرگەن. ءبىز بۇكىل كوماندا بولىپ داۋىلعا قارسى كەرەگەلەردى ۇستاپ تۇردىق. كيىز ءۇيدىڭ ىشىندە دالادا داۋىل بولىپ جاتقانى مۇلدەم سەزىلمەدى. ەلدىڭ ءبارى ءبىزدىڭ كيىز ۇيگە جيىلا باستادى. فەستيۆالگە كەلگەن شامامەن 1 500 قوناق كيىز ۇيدە بولدى. شەتەلدىكتەر ەرەكشە اسەرمەن شىعىپ، قازاقستانعا قىزىعۋشىلىق تانىتتى"، – دەيدى سابينا ومار.
"ءار دەتالعا ءمان بەرىپ، قازاق مادەنيەتىن بارىنشا ناسيحاتتاۋعا تىرىستىق"
سابينا وماردىڭ ايتۋىنشا، Burning Man-دەگى Tengri Camp لاگەرى قازاق مادەنيەتىن مۇمكىندىگىنشە تولىق ءارى شىنايى كورسەتۋگە باعىتتالدى.
"ءبىزدىڭ الدىمىزعا قويعان ماقسات – ءاربىر دەتال ارقىلى قازاقستاندى تانىتۋ ەدى. كيىز ءۇيدىڭ ىشكى بەزەندىرىلۋىنەن باستاپ، قوناقتارعا ۇسىنىلعان تاعامعا دەيىن ءبارى قازاقي بولۋىن قالادىق. ءار كۇنى جۇزدەگەن شەتەلدىك ءبىزدىڭ لاگەرگە كەلىپ، العاش رەت باۋىرساق پەن پالاۋدان ءدام تاتتى. ولار ءۇشىن بۇل تەك جاڭا ءدام عانا ەمەس، ءبىزدىڭ قوناقجايلىعىمىزدىڭ، ءداستۇرىمىزدىڭ كورىنىسى بولدى. كوپشىلىگى ەرەكشە اسەرلەنىپ، تاڭدانىسىن جاسىرمادى"، – دەيدى ول.
سونداي-اق، ول اتموسفەرانى تولىقتىرۋ ءۇشىن ءتاڭىرشىل سارىنداعى اۋەندەردى قوسقانىن اتاپ ءوتتى:
"مۋزىكا دا بەكەر تاڭدالعان جوق. ءبىز قازاقتاردىڭ تۇپكى تامىرى تاڭىرلىك داستۇرلەرىن ەسكە سالعىمىز كەلدى. اۋەندەر قوناقتاردى وتكەنگە جەتەلەپ، مادەنيەتىمىزدىڭ تەرەڭدىگىن سەزىنۋگە مۇمكىندىك بەردى"، – دەيدى سابينا.