جەلىدەگى ويىنداردىڭ بالالار ءۇشىن ءقاۋىپتى ەكەنى از ايتىلمايدى. كەيىنگى ۋاقىتتا كوپشىلىككە جاقسى تانىس Roblox ويىنىنىڭ بالالار ءۇشىن ءقاۋىپتى ەكەندىگى تۋرالى بەينەۇندەۋلەر ءجيى تاراپ كەتتى.
اقپاراتتىڭ قانشالىقتى شىندىققا جاناساتىنىن انىقتاۋ ءۇشىن Aqshamnews.kz رەداكسياسى وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگىنە رەسمي ساۋال جولدادى.
مينيسترلىك جاۋابىندا وقۋ جىلى قارساڭىندا اتا-انالارعا بالالاردىڭ ينتەرنەتتەگى قاۋىپسىزدىگىنە قاتىستى ۇندەۋ جاريالانعانىن راستاعان. ءبىراق ۆەدومستۆو مۇنداي اقپارات ءدال وسى اتالعان ويىنعا قاتىستى تاراعان دەپ ناقتىلامايدى.
«الەۋمەتتىك جەلىلەردە تاراعان حابارلامالاردا «Roblox» ويىنى ناقتى اتالماعانىن اتاپ وتەمىز. باستى ماقساتىمىز – جالپى ينتەرنەت كەڭىستىگىندە بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ، اتا-انالاردىڭ نازارىن ونلاين ويىندار مەن الەۋمەتتىك جەلىلەردەگى ءقاۋىپتى تەندەنسيالارعا اۋدارۋ»، – دەلىنگەن مينيسترلىك جاۋابىندا.
سونىمەن قاتار، ۆەدومستۆو سوڭعى ۋاقىتتا بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا بوتەن ادامداردىڭ ويىنشى كەيپىندە بالالارمەن تانىسىپ، سەنىمىنە كىرىپ، ولاردى جابىق چاتتارعا شاقىرۋى جانە زاڭعا قايشى ارەكەتتەرگە يتەرمەلەۋى تۋرالى دەرەكتەردىڭ كوبەيگەنىن جوققا شىعارمايدى.
بالالارعا ينتەرنەتتە نە ىستەۋگە بولمايدى؟
• جەكە مالىمەتتەردى (ءاتى-جونى، مەكەنجايى، تەلەفونى، وتباسى تۋرالى دەرەكتەر) جاريالاۋ؛
• Instagram، Telegram، TikTok، ۆكونتاكتە سياقتى الەۋمەتتىك جەلىلەردەگى ءقاۋىپتى توپتار مەن ءانونيمدى چاتتارعا كىرۋ؛
• اتا-اناسى تەكسەرمەگەن كۇماندى ونلاين ويىنداردى ويناۋ.
اتا-انالار نە ىستەي الادى؟
• ارنايى اتا-انا باقىلاۋ فۋنكسيالارىن قوسۋ؛
• بالانىڭ دوستارى مەن جازىلىمدارىن قاداعالاۋ؛
• جالعان اككاۋنتتارعا (يەروگليفپەن، تۇسىنىكسىز بەلگىلەرمەن جاسالعان پاراقشالارعا) نازار اۋدارۋ.
ءقاۋىپتى بەلگىلەر:
• بالا دۇرىس ۇيىقتاماۋى، تۇندە ءجيى ويانۋى؛
• دەنەسىندە تۇسىنىكسىز جاراقاتتار پايدا بولۋى؛
• تۇيىقتالۋ، اشۋشاڭدىق، سويلەسۋدەن قاشۋ؛
• دەپرەسسيۆتى نەمەسە اگرەسسيۆتى مازمۇنداعى بەينەلەردى ءجيى قاراۋ؛
• قورقىنىشتى سۋرەتتەر سالۋ جانە ءمانىن تۇسىندىرمەۋ.
قايدا جۇگىنۋگە بولادى؟
• قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنا (102)؛
• مەكتەپ پسيحولوگىنا؛
• «111» بايلانىس ورتالىعىنا (تاۋلىك بويى، تەگىن)؛
• وڭىرلىك بالا قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىلگە.
Roblox — الەمدەگى ەڭ تانىمال بالالارعا ارنالعان ويىنداردىڭ ءبىرى. ول “سيفرلىق قۇمسالعىش” قاعيداتى بويىنشا قۇرىلعان: پايدالانۋشىلار وزدەرىنىڭ ويىن الەمدەرىن جاسايدى، ارالاسادى جانە ءبىر-بىرىن قوناققا شاقىرادى. تىركەلۋدىڭ جەڭىلدىگى مەن ەركىن قارىم-قاتىناس جاساۋ مۇمكىندىگى Roblox-تى وقۋشىلاردىڭ سۇيىكتى ويىنىنا اينالدىردى. ءبىراق ءدال وسى اشىقتىقتى قىلمىستىق ماقساتتا پايدالاناتىندار دا بار. ساراپشىلاردىڭ ايتۋىنشا، الاياقتار بالالارمەن چاتتاردا تانىسىپ، كەيىن اڭگىمەلەردى جابىق ارنالارعا اۋىستىرىپ، ولاردى ءقاۋىپتى ارەكەتتەرگە يتەرمەلەۋى مۇمكىن.
سوڭعى جىلدارى بۇل ويىنعا بايلانىستى قاۋىپتەر تۋرالى الەمنىڭ جەتەكشى ب ا ق تا جازىپ ءجۇر:
• Bloomberg پەن Wired دەرەكتەرىنە سۇيەنسەك، بالالاردى قاناۋ جاعدايلارى جىل سايىن ءوسىپ كەلەدى: ەگەر 2019 جىلى مۇنداي وقيعالار جۇزدەپ تىركەلسە، 2024 جىلعا قاراي ولاردىڭ سانى ون مىڭداعانعا جەتتى.
• اقش-تا ەرەسەكتەرگە قارسى ونداعان سوت ءىسى قوزعالدى، ولار Roblox ارقىلى بالالارمەن بايلانىس ورناتقان. سولاردىڭ ءبىرى — سولتۇستىك كارولينادا: ەر ادام 10 جاسار قىزعا ىشكى ويىن ۆاليۋتاسى Robux بەرۋگە ۋادە ەتىپ، اشىق-شاشىق سۋرەتتەرىن تالاپ ەتكەن.
• ەۋروپا مەن اقش-تاعى تەرگەۋلەر بارىسىندا بالالاردىڭ Roblox-تا تانىسقاننان كەيىن جابىق چاتتارعا ءوتىپ، ادەپسىز اڭگىمەلەرگە تارتىلا باستاعانى نەمەسە قورقىتىپ-ۇركىتىلگەنى انىقتالعان.
• رەسەيدە 2025 جىلدىڭ تامىزىندا ەكاتەرينبۋرگ قالاسىنىڭ وردجونيكيدزيەۆ اۋداندىق سوتى ەر ادامدى 15 جىلعا قاتاڭ رەجيمدەگى كولونياعا قامادى. تەرگەۋ دەرەگىنشە، ول 12 جاسار بالامەن Roblox-تا تانىسىپ، كەيىن وعان قاتىستى زورلىق-زومبىلىق جاساعان.
• تۇركيا، قاتار جانە كۋۆەيتتە بۇل ويىنعا شەكتەۋ قويىلدى، ال يندونەزيا بيلىگى ەگەر ازىرلەۋشىلەر چاتتارداعى سۇزگىنى كۇشەيتپەسە، تولىق تىيىم سالىنۋى مۇمكىن ەكەنىن ەسكەرتتى.
وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگى: «ازاماتتار نەمەسە اتا-انالار بەلگىلى ءبىر ويىنعا قاتىستى قابىلدانعان شەشىممەن كەلىسپەگەن جاعدايدا، ق ر اكىمشىلىك راسىمدىك-پروسەستىك كودەكسىنىڭ 91-بابىنا سايكەس شاعىمدانۋعا قۇقىلى» ەكەنىن ەسكە سالادى.
ەسكە سالا كەتەيىك، بۇعان دەيىن سايتىمىزدا جەلىدەگى ءقاۋىپتى 10 ويىننىڭ ءتىزىمى جاريالانعان ەدى. ولار:
1. «كوك كيت» (Blue Whale Challenge)
2. «مومو» (Momo Challenge)
3. «بالكوندان سەكىرۋ» (Jump off the Balcony Challenge)
4. «24 ساعاتتىق جوعالۋ» (24-Hour Missing Challenge)
5. «قۇرعاق تۇنشىقتىرۋ» (The Choking Game)
6. «فايەر-چەللەندج» (Fire Challenge)
7. «تۇنشىقتىرۋ سىناعى» (Pass-out Challenge)
8. «قورقىنىشتى بەينەلەر» جانە «سۇمدىق ويىندار»
9. «ەدەن – لاۆا» (Floor is Lava Challenge)
10. «تۇز جانە مۇز» (Salt and Ice Challenge)