«استانا وپەرا» ارتىستەرى ۇلكەن تەاتردىڭ جاڭا ساحناسىندا «اباي» وپەراسىن ساحنالادى.
قويىلىم الىس-جاقىن شەتەلدەردىڭ ۇزدىك وپەرالارى كەلەتىن «ۆيدەت مۋزىكۋ» حالىقارالىق فەستيۆالى اياسىندا كورسەتىلدى، دەپ حابارلايدى aqshamnews.kz مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگىنە سىلتەمە جاساپ.
گاسترولدىك ساپار ق ر مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگىنىڭ، رەسەي فەدەراسياسىنداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسى ەلشىلىگىنىڭ جانە ۇلكەن تەاتر اكىمشىلىگىنىڭ قولداۋىمەن ۇيىمداستىرىلدى.
قويىلىمدى تاماشالاۋعا ق ر مادەنيەت جانە اقپارات ءمينيسترى ايدا بالايەۆا، رف پرەزيدەنتىنىڭ حالىقارالىق مادەني ىنتىماقتاستىق جونىندەگى ارنايى وكىلى ميحايل شۆىدكوي، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ رەسەي فەدەراسياسىنداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى داۋرەن ابايەۆ جانە باسقالار قاتىستى.
«بۇگىن ەكى ەلدىڭ مادەني ومىرىندەگى تاريحي وقيعانىڭ كۋاسى بولىپ وتىرمىز. شارانىڭ رۋحاني جانە ەستەتيكالىق ماڭىزى زور. ءارى تەرەڭ الەۋمەتتىك-گۋمانيتارلىق ءمانى بار. ويتكەنى مادەنيەتتىڭ حالىقتار اراسىنداعى شىنايى، تازا جانە ماڭگىلىك دوستىعىن ساقتاپ، بارلىق كەدەرگىلەردى ەڭسەرە الاتىنىن كورىپ، ەستىپ، سەزىنىپ وتىرمىز»، - دەدى ايدا بالايەۆا.
«اباي» قويىلىمى ق ر مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، كورنەكتى ديريجەر الان بورىبايەۆ، رەجيسسەر دجانكارلو دەل موناكو، سەنوگراف ەسيو فريدجەريو، كوستيۋم بويىنشا سۋرەتشى، «وسكار» سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى فرانكا سكۋارچاپينو سىندى تانىمال تۇلعالاردىڭ ارقاسىندا كورەرمەنگە جول تارتتى.
بۇل كولەمدى تۋىندى 70 جىلدان استام ۋاقىت بۇرىن جازىلعان. وپەرا العاش رەت 1944 جىلى قازاق ۇلتتىق وپەرا جانە بالەت تەاترىنىڭ ساحناسىندا قويىلدى. بىرنەشە رەت ەڭ بەدەلدى حالىقارالىق ساحنالاردا كورسەتىلدى. ماسكەۋدە «اباي» وپەراسى العاش رەت 1958 جىلى قازاق ونەرى مەن ادەبيەتىنىڭ ونكۇندىگى اياسىندا كورەرمەنگە جول تارتتى. ال بۇگىن ۇلكەن تەاتر ساحناسىندا دەبيۋت جاسادى.
سپەكتاكلگە رەسەيدىڭ تانىمال ونەر قايراتكەرلەرى دە قاتىستى. ونەرتانۋ دوكتورى، رەسەي فەدەراسياسىنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ونەر قايراتكەرى، پ.ي. چايكوۆسكيي اتىنداعى ماسكەۋ مەملەكەتتىك كونسەرۆاتورياسىنىڭ پروفەسسورى نيكولاي يۆانوۆيچ كۋزنەسوۆ «استانا وپەرانىڭ» ماسكەۋگە شىنىمەن دە تاماشا سپەكتاكل اكەلگەنىن، بۇل كورەرمەن ءۇشىن ەرەكشە تارتۋ بولعانىن اتاپ ءوتتى.
«سىزدەر قازاق كومپوزيتورىنىڭ شىنىمەن اسەرلى وپەراسىن، تاڭعاجايىپ مۋزىكا جازعان تۋىندىسىن تاڭداعانسىزدار. كورەرمەندەر ىقىلاسى ەرەكشە – ءبارى دە سونداي تەبىرەنىپ، قىزىعۋشىلىقپەن تاماشالادى! وپەرانىڭ قازاق تىلىندە ورىندالعانى دا – تاماشا. ءارى، مەنىڭ ويىمشا، ەرەكشە ماڭىزدى. بۇل شىعارمانى بۇرىننان بىلەمىن. كوپتەگەن رەسەيلىك كورەرمەنگە دە اۋدارماسى جاقسى تانىس. ءبىز قازاق وپەراسىن وزىمىزگە جاقىن دۇنيە رەتىندە قابىلدايمىز. قويىلىم كەرەمەت. سىزدەردى ماسكەۋدەگى جەتىستىكتەرىڭىزبەن شىن جۇرەكتەن قۇتتىقتايمىن! بۇل ءداستۇردىڭ جالعاساتىنىنا، بولاشاقتا زاماناۋي قازاق كومپوزيتورلاردىڭ وپەرالىق شىعارمالارىمەن سىزدەردى تاعى دا كورەتىنىمىزگە سەنىمدىمىن»، - دەدى پروفەسسور.
رەسەيلىك تانىمال وپەرا رەجيسسەرى ميحايل پاندجاۆيدزە «اباي» قويىلىمىن بۇرىن دا كورگەنىن ايتتى.
«مەن ونى ءتۇپنۇسقادا «استانا وپەرادا» كورگەنمىن. سول كەزدە-اق قويىلىمنىڭ اۋقىمدىلىعى تاڭعالدىردى. تەاتر ترۋپپاسىنىڭ دەڭگەيى وتە جوعارى. ۇجىممەن جۇمىس ىستەيتىن كەز كەلگەن ديريجەر، رەجيسسەر نەمەسە سۋرەتشى وعان تەك قىزىعا قارايدى دەپ سەنىمدى تۇردە ايتا الامىن. مۇنداي تالانتتى، ءوز ىسىنە ادال ادامدارمەن جۇمىس ىستەۋ – زور باقىت. اباي بەينەسىن ساحنادا سومداۋ كۇردەلى مىندەت. سەبەبى اباي – عالامدىق دەڭگەيدەگى تۇلعا. ونىڭ ولەڭدەرىن قايتا وقىپ، شىعارمالارىن قايتا تىڭداعان سايىن ونداعى ويلاردىڭ تەرەڭدىگىنە تاڭعالامىن. وسىناۋ «استانا وپەرا» تەاترىنىڭ جانىما جاقىن قويىلىمىن ءوزىمىزدىڭ سۇيىكتى ۇلكەن تەاتردا كورىپ وتىرعانىما وتە قۋانىشتىمىن!» - دەدى ميحايل پاندجاۆيدزە.
مۇحتار اۋەزوۆتىڭ ليبرەتتوسىنا جازىلعان احمەت جۇبانوۆ پەن لاتيف ءحاميديدىڭ «اباي» وپەراسى تەك ماحاببات، جاقسى مەن جاماننىڭ ايقاسىن بەينەلەگەن قويىلىم عانا ەمەس، قازاق حالقىنىڭ جان دۇنيەسىنىڭ الۋاندىعى مەن تەرەڭدىگىن كورسەتەتىن اينا، كوشپەلى ءومىردىڭ بىرەگەي سالتى مەن فيلوسوفياسىن كورەرمەنگە پاش ەتەتىن تۋىندى.
ۇلكەن تەاتر كورەرمەندەرى ءۇشىن قويىلىم قازاق حالقىنىڭ سان قىرلى مادەنيەتىن جاقىننان تانۋعا مۇمكىندىك بەرگەن جاڭالىق بولدى. «استانا وپەرا» ارتىستەرى كورەرمەندى جوعارى ۆوكالدىق شەبەرلىگىمەن ءتانتى ەتتى. ساحنادا ونەر كورسەتكەندەر قاتارىندا قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرلەرى تالعات مۇسابايەۆ (اباي)، سالتانات احمەتوۆا (اجار)، مەيىر باينەش (ايدار)، كوپتەگەن حالىقارالىق بايقاۋلاردىڭ لاۋرەاتتارى تالعات گالەيەۆ (جيرەنشە)، بەيىمبەت تاڭارىقوۆ (ءازىم)، تاتيانا ۆيسينسكايا (قارلىعاش)، سۇلتان باقىتجان (كوكباي)، ۆالەريي سەليۆانوۆ (سىرتتان)، رامزات بالاكيشييەۆ (نارىمبەت)، ارتۋر عابدييەۆ (مەس) بار.
قورىتىندى ءسوزدى قازاق كسر ەڭبەك سىڭىرگەن مادەنيەت قىزمەتكەرى ۆلاديمير لينچيەۆسكيي ايتتى.
«بۇگىنگى شارا بۇرىنعىلاردان وزگەرەك، ەرەكشە وقيعا بولدى. سىزدەر كورسەتكەن جوعارى دەڭگەيدى كەز كەلگەن الەمدىك ساحنادا ۇسىنۋعا بولار ەدى. سىزدەردىڭ تاماشا باي داستۇرلەرىڭىزدى ساقتاپ كەلە جاتقاندارىڭىز دا – وتە قۇندى ءىس. وركەستر مەن سوليستەرگە ءسوز جوق، كەرەمەت! سەبەبى جۇرەكپەن شىرقاپ ايتتى. سىزدەر جاساپ جاتقان نارسەنىڭ بارلىعى تەرەڭ تاعىلىمعا، دانالىققا نەگىزدەلگەن. تەاترلارىڭىزعا ءتانتى بولدىم. بۇل – شىنايى كلاسسيكا. بۇگىن وسى سپەكتاكلدى كورگەنىمە وتە قۋانىشتىمىن. قاشان دا شىن ونەردىڭ باعاسىن بىلەتىن كورەرمەندەر بۇل پىكىرىممەن كەلىسەدى»، - دەدى ول.
قويىلىم رەسەيلىك كورەرمەننىڭ كوڭىلىنەن شىعىپ، لىق تولى زال قازاق ونەرىنە دەگەن شىنايى ىقىلاسىن كورسەتتى. كەش سوڭىنداعى قالىڭ جۇرتشىلىقتىڭ قۇرمەت-قوشەمەتى «اباي» وپەراسىنىڭ جارقىن جەتىستىگىنىڭ، ونىڭ ەكى ەل اراسىنداعى مادەني بايلانىستاعى ماڭىزدى ءرولىنىڭ ايقىن دالەلى بولدى.