Tótenshe jaǵdaı kezinde azamattardy kóshede toqtatyp, tintýge kimniń quqyǵy bar? Polısıa qyzmetkeri tekserý úshin azamattyń telefon nómirin talap ete ala ma?
Qazaqstan Respýblıkasy İshki ister mınıstrligi Ákimshilik polısıa komıtetiniń bergen jaýabynda «Tótenshe jaǵdaı týraly» zańǵa sáıkes komendanttyq saǵat erejelerin buzǵan adamdardy polısıa nemese áskerı patrúlder ustaıdy, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz
Komendanttyq saǵat aıaqtalǵanǵa deıin, al qujattary joq adamdar jeke basyn anyqtaǵanǵa deıin, biraq 48 saǵattan aspaıtyn merzimge ustalady. Ustalǵan adamdar, olardyń zattary men kólik quraldary tekserilýge jatady.
Jalpy alǵanda, tótenshe jaǵdaıdy engizý jeke basyn kýálandyratyn qujattardy tekserý, jeke basyn tintý, ustalǵandarmen birge bolǵan zattar men kólik quraldaryn tintý sıaqty sharalar men ýaqytsha shekteýlerdi kózdeıdi.
Almaty oblystyq advokattar alqasynyń advokaty Aleksandr Lısıchenkonyń aıtýynsha, tótenshe jaǵdaı kezinde polıseıler, áskerıler, Ulttyq ulan qyzmetkerleri adamdardy toqtatyp, qujattaryn tekserip, tintý júrgize alady.
Bul barlyq qurylymdardyń qyzmetin retteıtin tıisti zańdarda qarastyrylǵan. Tótenshe jaǵdaı kezinde bul adamdardyń barlyǵy kóshede toqtaǵan azamattardy izdeýge quqyly. Tájirıbe kórsetkendeı, tótenshe jaǵdaı kezinde qoǵamdyq tártipti qorǵaýǵa mindetti patrúldik qyzmet ishki ister organdarynyń ókilderinen, ne áskerı qyzmetkerlerden, ne Ulttyq ulannan turady.
Zańger Aleksandr Lısıchenko:
Advokattyń aıtýynsha, azamattardy tintý tintý júrgizetin qyzmetker adamnyń boıynda ózi jasaǵan quqyq buzýshylyq belgilerin nemese tótenshe jaǵdaıdy, komendanttyq saǵatty jáne t.b. buzylý belgilerin kóredi degen negizde júrgiziledi. Eshbir negizdi kúdiksiz kez kelgen adamdy toqtatyp, tekserý zańǵa qaıshy.
İshki ister mınıstrligi tótenshe jaǵdaı kezinde eldi meken komendanty óziniń buıryqtarymen jáne nusqaýymen turǵyndardyń belgilengen merzimge deıin turaqty turǵylyqty jerin tastap ketpeýi úshin shekteýler qoıatynyn túsindirdi. Bul talapty buzǵan, sol aýmaqtyń turǵyndary bolyp tabylmaıtyndar óz esebinen odan shyǵarylady. Erejeler men tyıymdardy buzý ákimshilik nemese qylmystyq jaýapkershilikke ákep soǵady. Sondyqtan belgilengen rejımdi buzǵan tulǵalar zańǵa sáıkes ustalyp, polısıaǵa jetkizilýi múmkin.
Tótenshe jaǵdaı kezinde adamdy ustaýdyń qosymsha sebepteri komendanttyq saǵatty buzý, tótenshe jaǵdaıǵa baılanysty engizilgen erejeler men shekteýlerdi buzý bolýy múmkin. Mysaly, eger adamda qylmys jasaýdyń kórneki belgileri bolsa: atys qarýynyń nemese sýyq qarýdyń bolýy nemese onyń kıiminde qan izderi nemese keıbir zaqymdar kórinse jáne t.b., onda mundaı jaǵdaılarda toqtatýǵa, ustaýǵa bolady. Polısıa ókilderi de, ishki ásker de, Ulttyq ulan da, Ulttyq qaýipsizdik komıteti de mundaı azamattardy ustap, quqyq qorǵaý organdaryna jetkize alady.
Aleksandr Lısıchenko:
Adamdy ishki ister organdaryna ol qandaı da bir quqyq buzýshylyq – ákimshilik nemese qylmystyq quqyq buzýshylyq jasady dep esepteýge negiz bolǵan kezde ǵana jetkizýge bolady.
İshki ister mınıstrliginde aıtqandaı, zań boıynsha azamattardyń jeke ómiri, jeke jáne otbasylyq qupıalary zańmen qorǵalady. Árkimniń jeke salymdary men jınaqtarynyń, hat jazysýlarynyń, telefon arqyly sóılesýleriniń, poshtalyq, telegraftyq jáne ózge de habarlardyń qupıalylyǵyna quqyǵy bar.
Tintý jáne alý tergeý sýdıasynyń sanksıasymen dáleldi qaýly boıynsha sotqa deıingi tergep-tekserý barysynda júrgizilýi múmkin.
Biraq erekshe jaǵdaılarda, alyp qoıýǵa jatatyn obekt qylmystyq jáne ózge de zańsyz maqsattarda paıdalanylýy múmkin degen naqty qaýip bolǵan kezde, alý tergeý sýdıasynyń sanksıasynsyz, aldyn ala tergeýdi júzege asyratyn adamnyń uıǵarymymen júrgizilýi múmkin. Sot tergeýi, biraq keıinnen bul materıaldar bir táýlik ishinde tergeý sýdıasyna jiberilýge tıis. Eger bul zańsyz jasalǵan bolsa, onda tárkileý nátıjeleri is boıynsha dáleldeme retinde tanyla almaıdy.
Bul másele zań turǵysynan birshama kúrdeli. Uıaly telefondy jáne onyń ishindegisin tekserý tek tergeý sotynyń ruqsatymen nemese adamnyń kelisimimen ǵana júrgizilýge tıis. Tintýdi júzege asyratyn qyzmetkerdiń talap etýge quqyǵy joq, suraýǵa quqyǵy bar. Azamat bas tartsa, qyzmetker sheshim qabyldaıdy. Ol telefondy alyp, ony kúshtep teksere almaıdy. Al uıaly telefondy tárkileý tek tergeý sotynyń ruqsatymen júrgizilýi kerek.
Quqyqtyq máseleler bar, olarǵa nazar aýdarý kerek. Uıaly telefondy tárkileý máselesi naqty qylmystyq is boıynsha sotqa deıingi tergeýde jatqan kúdiktilerge qatysty qoldanylady. Biraq tótenshe jaǵdaıda izdestirilip jatqan adamǵa qatysty naqty qylmystyq is tergelmeıdi.