«Ulttyq kınony qoldaý ortalyǵy» 5 jylda 103 jobaǵa qarjy bólgen.
Mádenıet jáne aqparat mınıstrliginiń saıtynda memleketten qarjylaı qoldaý alyp, aqshasyn aqtamaǵan fılmder tizimi shyqty, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz
Mınıstrlik júrgizgen taldaý nátıjesi boıynsha, kınogerlerdiń deni sapaly ónim shyǵarýǵa jáne ony nasıhattaýǵa múddeli emes.
«Ulttyq kınony qoldaý ortalyǵy» memlekettik qarjylaı qoldaý berý úshin ashyq konkýrstar uıymdastyryp, olardy irikteýmen aınalysady.
Kıno ortalyǵy jumys istegen 5 jyl ishinde 103 jobaǵa qarjy bólingen, jalpy quny 19 mlrd teńge turatyn túrli janrda 98 fılm túsirildi. Onyń ishinde 42 kórkem, 23 derekti, 25 qysqametrajdy, 8 anımasıalyq fılm bar. Kınoteatrlarǵa, televızıalyq jáne onlaın prokatqa tek 23 kartına shyqqan (kórkem fılm – 20, derekti fılm – 3). 2023 jylǵa deıin túsirilgen 27 fılm bıyl kórsetilmek.
Sonymen qatar prokatty uıymdastyrý úshin, Mınıstrlikten prokat kýáligin alý ǵana jetkilikti ekenin eskerý qajet. Biraq osyǵan deıingi tájirıbe kórsetkendeı, rejıserlerdiń kóbi festıváldar men konkýrstarǵa arnap fılmder túsiredi nemese avtorlyq kıno daıyndaıdy. Osylaısha ózderiniń jeke shyǵarmashylyq ambısıalaryna basymdyq berip, kópshilik aýdıtorıa suranysyn umytyp ketip jatady.
Kasalyq jınaq kólemi nebári 1,5 mlrd teńgege jetken, bul ulttyq fılmder prokatynyń tómendigin aıqyn kórsetedi.
Qazaqstandyq kórermenniń áli kúnge deıin keı kartınalardy kórmeýiniń basty sebebi – óndirýshiler men avtorlardyń prokatqa shyǵarýǵa degen nıetiniń joqtyǵy. Óıtkeni olar óz qalamaqysyn joba barysynda-aq alyp qoıǵan.
Máselen, «Tursynovfılm» JSHS jetekshisi rejıser, jazýshy Ermek Tursynov 2019 jyldan 2021 jylǵa deıin «Besmoınaq» tolyqmetrajdy kórkem fılmin shyǵarýǵa 500 mln. teńge kóleminde memlekettik qarjy aldy. Biraq kórermen fılmdi osy ýaqytqa deıin kórgen joq.
«Batý. Tarıhı detektıv» atty kınorejısser Rashıd Nuǵmanovtyń kınosyna 192 mln. teńge bólingen. Joba 2021 jyly aıaqtalǵan, biraq qalyń kórermen bul fılmmen de tanys emes.
Kınorejısser Damır Manabaıdyń «Tyrnalar» jobasy 422 mln teńge kóleminde memlekettik qoldaýǵa ıe boldy.
Rejıser Ardaq Ámirqulovtyń «Hırýrg» fılmin shyǵarýǵa 239 mln teńge bólindi, kınoteatrlardaǵy kasalyq jınaq 1,1 mln. teńge boldy.
Rejıser Aqan Sataevtyń «Bokser» fılmin qarjylandyrý 900 mln. teńgeni qurady, kınoprokattan jınaǵany 25 mln. teńgeden aspady.
Rejıser Emır Baıǵazınniń «Jızn» kartınasyna 500 mln. teńge kóleminde memlekettik qarjy bólindi, fılm prokatta 650 myń teńge jınady.
Rejıser Bekbolat Shekerovtyń «Leto 1941-go goda» kórkem fılmin túsirýge 697 mln. teńgeden astam qarajat bólindi. Kasada týyndy tek 40,6 mln teńge nemese jalpy qunynyń.
Rejıser Ernar Nurǵalıevtiń de «Na starte» fılmi osyndaı. Memleketten 468,5 mln teńge bólindi, prokatta bar bolǵany 15,5 mln teńge nemese búdjettiń 3,3%-yn jınady.
Rejıser Farhat Sharıpovtyń «Sqema» kartınasy nebári 21,8 mln teńge jınaı aldy, al ony óndirýge 300 mln teńge bólindi.
340 mln teńgege túsirilgen «Búrkit» fılmi nebári 254 myń teńge jınady.
Jobalardy iske asyrý úshin memleket bóletin somaǵa 10% mólsherde rejıserlerdiń gonorary da tólengenin qosa ketken jón.
Jeke kınokompanıalar ózderiniń kınokartınalaryn odan ári prokatqa shyǵarý men taratý máselesine beı-jaı qaraıdy, biraq basqa jobalar arqyly kıno ortalyǵynyń ashyq konkýrstaryna qatysýdy jalǵastyrýda jáne memlekettik qoldaýǵa ıe bolyp jatyr. Baıqaýdan ótpegen jaǵdaıda olar narazylyq kórsetip, jobalardy tańdaýdaǵy obektıvtilik pen ashyqtyqqa kúmán keltiredi, kınematografısterdi mıtıńke shyǵaramyn dep qorqytý arqyly konkýrs nátıjesin óz jaǵyna burǵysy keledi.
Dál osyndaı jaǵdaı múltıplıkasıa jáne anımasıa salasynda da baıqalady. 2019 jyldan beri jasalǵan anımasıalyq fılmderdiń eshqaısysy qazaqstandyq kórermenge áli kúnge usynylǵan joq. Máselen, «ADAY Production» JSHS-nyń «Kenje qyz» týyndysyna 232,8 mln teńge bólingen, «Yrysy Aq Qazaqstan» JSHS taspalaǵan «Karavan ıstorıı» múltfılmine 213,9 mln teńge kóleminde qoldaý kórsetilse, «Dala Animation» JSHS-nyń «Besik jyryna» 32,4 mln teńge berilgen.
«Osyǵan baılanysty vedomstvo osy ındýstrıany damytý tásilderin ózgertý jáne kınematografısterge qoldaý kórsetý sharttaryn qaıta qaraý týraly sheshim qabyldady. Sondaı-aq konkýrstyq irikteý kezinde fılm avtorlary men kınokompanıalardyń kórermenge kórsetilgen jobasynyń sapasy men nátıjesi eskeriletin bolady. Mınıstrliktiń negizgi mindeti – fılmder shyǵarý kezinde zańdylyq pen tártipti qamtamasyz etý. Vedomstvo shyǵarmashylyq erkindikti qurmetteıdi, biraq zań men tártip bárine ortaq jáne sózsiz saqtalýy kerek», delingen QR Mádenıet jáne aqparat mınıstrliginiń baspasóz qyzmeti taratqan aqparatta.