Brazılıanyń ońtústigindegi sıyr súti arqyly adam ınsýlınin bólip shyǵaratyn alǵashqy transgendi sıyr retinde tarıhta qalatyn boldy.
Bul jaıynda islam.kz portaly Biotechnology Journal merzimdi basylymyna silteme jasaı otyryp málim etedi, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
Brazılıalyq ǵalymdar 10 sıyr uryńynyń jasýsha ıadrolaryna ınsýlınniń belsendi túriniń prekýrsory (Prekýrsor (lat. praecursor — bastamashy; jol salýshy; negizin qalaýshy) — belgili maqsattaǵy zat alý reaksıasyna qatysatyn zat – Wikipedia) retinde proınsýlındi Proınsýlın - uıqy bezindegi Langergans araldarynyń (Aralshyq bez nemese Langergans aralshyqtary (kóne grekshe: insuli pancreas; kóne grekshe: insuli — aralshyq, kóne grekshe: pan — barlygy, kóne grekshe: kreas — et) — uıqy beziniń gormondar bóletin ishki sekresıa (endokrındi) bóligi. Aralshyq bez qurylysy men qyzmeti ártúrli bezdi jasýshalar — ınsýloshpterden (A, V, D, D , RR) quralǵan.
Aralshyqtyń ortalyǵynda ornalasqaı V ınsýlosıtter ınsýlın gormonyn (organızmdegi qant almasýyn retgeýge qatysady, gormon jetispegen jaǵdaıda qant dıabeti aýrýy órbıdi), shetki jaǵyndaǵy A ınsýlosıtter glúkagon (ınsýlınge qarsy áser etedi) gormondaryn bóledi. D ınsýlosıtter aralshyqtardyń shetki jaǵynda ornalasqan, sırek kezdesetin bezdi jasýshalar. Olardyń gormony A jáne V ınsýlosıtterdin gormon túzý prosesin tejeıdi. D ınsýlosıtter tym sırek kezdesedi, olardyń gormondary qannyń qysymyn tómendetip, úıqy beziniń sól bólý qyzmetin kúsheıtedi. RR ınsýlosıtter gormony asqazan (qaryn) men úıqy bezi sóliniń bóliný belsendiligin arttyrady.[1]- kk.wikipedia.org) beta jasýshalary shyǵaratyn polıpeptıd, progormon. Proınsýlın ınsýlın bıosıntezi prosesiniń prekýrsory bolyp tabylady – red.) kodtaıtyn adam DNQ segmentin engizdi.
Olar Brazılıada sıyrlardyń jatyryna ımplantasıalandy. Bir transgendik buzaý dúnıege keldi. Jańartylǵan gendik ınjenerıa tehnologıalarynyń arqasynda adam DNQ-sy tek sút bezi tininde ekspressıaǵa (gendik tizbekterdi oqý jáne aqýyz ónimderine aýdarý prosesi) ushyraǵan. Cıyr (qunajynnan shyǵyp, dónejin bolǵan) jasandy jolmen uryqtandyrý prosedýrasy sátsiz aıaqtalǵannan keıin ǵalymdar gormondar kómegimen onyń alǵashqy laktasıasyn (sút bezinde súttiń qalyptasý prosesin) yntalandyryp kórdi. Nátıjesinde az mólsherde sút paıda boldy. Degenmen, onyń quramynan proınsýlın men ınsýlın tabyldy. Insýlın men proınsýlınniń konsentrasıasy (shoǵyrlaný deńgeıi) súttiń bir lıtrine shaqqanda birneshe gram ǵana bolǵan edi. Degenmen, ǵalymdar gormonalmen yntalandyrmaǵanda laktasıa kezinde mundaı zattyń qanshalyqty mólsherde óndiriletinin naqty aıta almaıdy. Boljam boıynsha bir sıyr lıtrine 1 gram ınsýlın shyǵara alady. Al bir gramnan 28 818 dári shyǵarýǵa bolady. Ǵalymdar bul tarapta sıyrdy qaıta klondaýdy josparlap otyr jáne kelesi tóliniń budan da kóp mólsherde proınsýlın men ınsýlın bólip shyǵaratyn sút óndirýi úshin kúsh salady. Buǵan qosa, transgendik buqalardy da qalyptastyrý baǵytynda jumys isteıtin bolady. Osylaısha proınsýlın men ınsýlındi tabıǵı jolmen kóbirek alýdyń amalyn qarastyrmaq.