Sholpan men Tańsholpan

Sholpan men Tańsholpan almaty-akshamy.kz

Qazaq Sholpan men Tańsholpan eki jaryq juldyzdy aspan álemindegi apaly-sińlili juldyzdar dep esepteıdi. Bul ekeýi de tań atyp kele jatqanda, tań belgisi retinde jaryq shaqyratyn, kún shyǵaratyn, adamdarǵa tirshilik syılaıtyn kıeli juldyz dep bilgen jáne solaı eseptegen.


Qazaqta Sholpan juldyzy men Tańsholpan juldyzynyń qatar týǵanyn kórgen adam ómir boıy, tipti jeti atasymen baqytty bolady, mol yrzyqty, taýsylmas dáýletti bolyp ótedi, uzaq ómir súredi dep yrymdaǵan. Bul eki juldyzdy da tańmen talasa oıanǵan qyz ben jigit qatar kórse, ekeýi ómir boıy bir-birine ǵashyq bolyp ótedi, aralaryna jamandyq kirmeıdi, urpaqty, ǵumyrly bolady dep yrymdaǵan.


Qazaq esepshileri Tańsholpan juldyzyn mynadaı eki ýaqytta kórýge bolady dep qaraǵan: biri, kún shyǵar aldynda, ala tań kezinde, tańmen talasa jaı Sholpannan keıin týady. Ekinshi, qara barqyn túnderde, bultsyz ashyq keshterde óte zeıin qoıyp, anyq baqylap izdegen adamǵa kórinedi. Al aıly jaryq túnderde, aı sútteı jaryq bolyp tolyp turǵan alakeýim tańdarda Tańsholpan juldyzyn múlde kóre almaısyń. Qazaqtyń Tańsholpan juldyzyn kórgen adam baqytty bolady degeni de ras. Óıtkeni, Tańsholpan juldyzynyń atyn kóp adam biledi, estıdi. Biraq ony óz kózimen kórgen adamdar tym az, tipti joqtyń qasy deýge bolady.



Qazaq esepshileri Tańsholpan juldyzy bir jylda seksen segiz ret qana shyǵys kókjıekten kórinedi. Qalǵan kúnderi Tańsholpan kún qoınynda kúnmen ilesip, kórinbeı júredi. Ol kúnniń ǵashyǵy degen raýaıat bar. Qazaqta «Segiz – segizdiń aıaǵy semiz, semizdiń aıaǵy – seksen segiz» degen támsil sóz bar. Osy támsil Tańsholpannyń bir jyldaǵy seksen segiz ret jaryq bolyp kórinýine baılanysty týǵan sóz.



Qazaqtyń búgingi suńǵyla aspan esepshileri qos Sholpan da tún ortasynda biraz ýaqyt kórinbeı júredi de, tań alaýymen aralasyp kúnshyǵys jaqtan jarq ete qalady. Olar kún jaryǵymen ilesip kórinbeı, batysqa qaraı baıaý qozǵalyp syrǵyp otyrady. Kún batyp, jer betinde jaryq sóngen soń, ińir jaryǵynda týa qalady. Muny biletin qazaq esepshileri bul kezdegi Sholpandy Sholpan dep atamaıdy. «Bolpan» týdy deıdi. Batystan kóringende ony «Tulqatyn» dep te ataǵan. «Osydan keıin Bolpan kúnshyǵysqa qaraı aınalyp jyljıdy. Kún shyǵysqa jetip, tań atar aldynda týǵanda ony endi «Sholpan» dep ataıdy.


Al Tańsholpan Bolpan bolǵan Sholpannan sál ózgeshe. Tańsholpan negizinen, kúnshyǵys jaqtan kún shyǵar aldynda ǵana kórinedi. Bir aıyby, kóp uzap turmaıdy. Jarq etedi de, joq bolady (Ómirzaıa). Ol Iýpıter planetasy. Artynan lezde kún shyǵady.


Qazaqtyń malshylary arasynda «maldy Bolpan týa qoraǵa, Sholpan týa óriske aıdadyq» degen sóz tirkesi bar. Bul úlken Sholpannyń batystan kórinýi men qaıta aınalyp kún shyǵystan týýyna, tańnyń atyp, keshtiń batýyna qaraı sharýashylyǵyn yńǵaılaǵandyǵynan týyndaǵan sóz bolsa kerek.

Sizdiń reaksıańyz?
Unaıdy
1
Unamaıdy
0
Kúlkili
0
Shekten shyqqan
0
Sońǵy jańalyqtar

13:41

13:00

10:56

10:13

09:56

09:24

19:54

18:29

16:55

15:07

14:14

13:34

13:27

12:38

11:20

10:15

09:55

09:05

19:42

19:19

18:33

18:31

16:39

15:08

14:46