QMG-niń Atyraý oblysyndaǵy kásiporyndary kómirqyshqyl gazy shyǵaryndysyn 2031 jylǵa deıin 400 myń tonnaǵa tómendetedi
«QazMunaıGaz» UK AQ (QMG) 2031 jylǵa deıin Atyraý oblysyndaǵy enshiles kásiporyndarynyń qyzmetinde kómirqyshqyl gazy (CO₂) shyǵaryndysyn 400 myń tonnadan astam mólsherde qysqartady. Bul - kompanıanyń barlyq enshiles uıymy boıynsha tómendetýge bolatyn kómirtek oksıdiniń úshten biri (37%). Barlyǵy on jyl ishinde QMG búkil kompanıalar toby boıynsha CO₂ shyǵaryndysyn 1,6 mln tonnaǵa qysqartýdy josparlap otyr.
Bul týraly ulttyq kompanıa 6 maýsymda Atyraý qalasynda Dúnıejúzilik qorshaǵan ortany qorǵaý kúnine oraı ótken «Atyraý ekologıa dıalogy: Ekologıa jáne ónerkásip. Qoǵam ıgiligi jolyndaǵy seriktestik» taqyrybyndaǵy konferensıa barysynda málimdedi.
İs-sharada qoǵam ókilderi, eko-belsendiler men volonterler, ekolog ǵalymdar QMG jáne onyń óńirdegi enshiles uıymdarynyń basshylyǵyna (AMÓZ, KPI zaýyty, «Embimunaıgaz» AQ), oblys ákimi Serik Shápkenovke, Parlament Senaty men Májilisiniń depýtattaryna jáne kezdesýdiń basqa da qatysýshylaryna ózderin tolǵandyratyn suraqtardy qoıýǵa múmkindik aldy. Konferensıaǵa QR Ekologıa jáne tabıǵı resýrstar vıse-mınıstri Nurlan Qurmalaev qatysty, ol óz sózinde osy sekildi forýmdardy ótkizýdiń mańyzyn jáne olardy jaýapty mınıstrliktiń qoldaýy týraly atap ótti.
«Qorshaǵan ortany qorǵaý máselesi - biz úshin asa mańyzdy basymdyqtardyń biri. Burynǵy ekologıa mınıstri retinde bul saladaǵy, onyń ishinde Atyraý óńirindegi qordalanǵan ózekti máselelerdi jaqsy bilemin. Biz ony joqqa shyǵaryp, jasyrýǵa nemese jabýly qazan kúıinde únsiz qaldyrýǵa tyryspaımyz. Biz máseleniń baryn ashyq moıyndaımyz jáne kópshilikpen talqylaýǵa daıynbyz. Al eń bastysy - olardy sheshý joldaryn taýyp, júzege asyrý. Buǵan bizdiń búgingi ashyq dıalog alańymyz dálel bola alady», - dep atap ótti «QazMunaıGaz» UK AQ Basqarma Tóraǵasy M. Myrzaǵalıev óz sózinde.
Konferensıa barysynda Atyraý oblysyndaǵy QMG aktıvterinde qorshaǵan ortaǵa bólinetin zattardy azaıtý sharalary keńinen talqylandy. Atap aıtqanda, qatysýshylarǵa Atyraý munaı óńdeý zaýytynda otyn-energetıkalyq resýrstardy tutynýdy qysqartý jospary usynyldy. Máselen, kásiporyn shyǵaryndylary sharalar kesheniniń, sonyń ishinde peshterdi tehnıkalyq qaıta jaraqtandyrý men qondyrǵylardaǵy tehnıkalyq eskirgen ottyqtardy aýystyrý arqasynda 2023-2027 jyldary 327,8 myń tonna CO₂-ge azaıatyn bolady.
Sondaı-aq, zaýytta 2025 jylǵa deıin rezervýarlardan kómirsýtek býlarynyń atmosferada býlanýyn azaıtý úshin pontondar ornatý jobasy júzege asyrylyp jatyr. Joba kómirsýtekterdiń býlanýyn ár rezervýardan 80%-ǵa deıin azaıtýǵa múmkindik beredi.
AMÓZ basshylyǵy sondaı-aq tórt tehnologıalyq qondyrǵyda (zaýyttaǵy lastaýshy zattar shyǵaryndylarynyń negizgi kózderi) avtomattandyrylǵan monıtorıń júıesin engizý týraly aıtyp ótti. Monıtorıń júıesi peshter men qazandyqtardan tútin gazdarynyń quramyndaǵy kúkirt angıdrıdi, kúıe, metan, azot oksıdteri, kómirtegi oksıdi boıynsha taldaý nátıjelerin avtomatty rejımde baqylaýshy organdarǵa jiberip otyratyn bolady. Bul kásiporynnyń ekologıa salasynda ashyqtyǵyn arttyrýǵa múmkindik beredi.
Sonymen qatar, zaýyt sý resýrstaryn uqypty paıdalaný boıynsha jaýapkershilik alady. Ol úshin 2028 jyldyń sońyna deıin aǵyndy sýlardy tazartý qondyrǵysyn salý josparda. Bul joba Jaıyq ózeninen sý tutyný kólemin 57%-ǵa azaıtýǵa, sondaı-aq tazartylǵan aǵyndy sýdy óndiriste qaıta qoldaný arqyly zaýyttyń sarqyndy sýdy aǵyzý kólemin 70%-ǵa deıin tómendetýge múmkindik beredi. Nátıjesinde, 2028 jylǵa qaraı ózennen alynatyn sý kólemi jylyna 7 mln tonnadan (2022 j.) 3,9 mln tonnaǵa deıin tómendeıdi.
Sondaı-aq, QMG «Embimunaıgaz» AQ jabdyqtary úshin qazandyq-pesh otynyn qoldaný kólemin tómendetý arqyly onyń tıimdiligin arttyrý joldaryn qarastyryp jatyr. Búginde daıyndyq kezeńi aıaqtaldy. Budan bólek, «Embimunaıgaz» 2027 jyly metannyń aǵyp ketýin anyqtaý jáne joıý tehnologıasyn (LDAR) engizýdi josparlap otyr.
Konferensıada kompanıa Atyraý oblysynyń ákimdigimen memorandýmǵa qol qoıdy. Qujat boıynsha úsh jyl ishinde Atyraý aýmaǵynda 10 myńǵa deıin aǵash otyrǵyzý josparda bar.
«QazMunaıGaz» atmosferaǵa bólinetin zattardy basqarý jónindegi sharalardan bólek shıki gazdy alaý etip jaǵýdy azaıtady, sý resýrstaryn qaıta paıdalanýdy, sondaı-aq rekýltıvasıa jumystaryn qolǵa aldy.
Kompanıa 2030 jylǵa qaraı turaqty alaý jaǵý kólemin nólge deıin jetkizýge mindetteme aldy. Qazirdiń ózinde 2017 jylmen salystyrǵanda shıki gazdy alaý etip jaǵý kólemi 89%-ǵa tómendedi. Bul kórsetkishke negizinen Embimunaıgazda gaz óńdeý qondyrǵysyn paıdalanýǵa berý arqyly qol jetkizdi.
QazMunaıGaz óndirýshi kompanıalardyń ken oryndarynda burynnan jınalǵan munaımen lastanǵan jerlerdi tazartý boıynsha birshama jumys atqardy. Sońǵy 2 jyldyń ózinde kompanıalar toby boıynsha barlyǵy 1,2 mln tonnadan astam jyldar boıy jınalǵan munaı qaldyqtary ýtılızasıalanyp, 192 gektar jer qalpyna keltirildi.