Jaqynda tanymal ánshi Sáken Maıǵazıev uly otbasyn qurdy. Jelide kelinniń "erekshe" uzatylǵan vıdeosy paıda boldy. Qazaqtar qyzdy kilemge otyrǵyzyp uzatqany ras pa? Aqshamnews.kz tilshisi bul saltqa qatysty mádenıettanýshy Berdaly Ospanmen suhbattasty.
Jelide bul vıdeo qyzý talqyǵa tústi. Keıbiri qazaq kilemge tek handy otyrǵyzǵanyn aıtsa, endi biri kilemdi jaman yrymmen baılanystyrǵan. Alaıda buǵan deıin de áleýmettik jelide Mańǵystaý, Atyraý oblystarynda kilemge otyryp, uzatylyp bara jatqan qyzdardyń vıdeolary taraǵan edi.
"Qazaqta túrli salt bar ǵoı. Onyń ishinde qyzdy kilemge otyrǵyzý burynnan bar dástúr. Toıdyń aıaǵynda qyz syńsý aıtyp jatqanda jasy úlken áıelder qyzdy qurbylarynyń arasynan kúshtep tartyp alyp, kilemge otyrǵyzyp, toıdan shyǵaryp salady. Kilemge otyrǵyzǵan áıelderge keıin alym beriledi. Ádette, alymǵa 1-2 mata berilgen. Bul jerde eshqandaı kúshteý joq, oıyn túrinde", - dedi ol.
Mádenıettanýshynyń aıtýynsha, bul salt tartys dep atalady.
"Qazaqta birneshe tartys bar - Arqan tartys", "Quda tartys". Munda áıelder qalyńdyqty ǵana tartady, basqa qyzdarǵa tıispeıdi", - deıdi Berdaly Ásilhanuly.
Oqyrmandar "Handy kilemge otyrǵyzǵandy kórip edim, mynadaı dástúrdi alǵash estýim", "Shyǵarmaıtyny joq", "Oıyna kelgendi istepti" dep jazǵan.
Al keıbiri bul salttyń burynnan baryn jáne onyń maǵynasy qandaı ekenin túsindirgen.
"Qyz uzatylǵanda kilemge otyrǵyzyp nemese kilemmen kóterip alyp ketý - qazaq halqynyń da ejelgi, tereń máni bar salttarynyń biri. Bul dástúr qyz balany tórkininen qurmetpen shyǵaryp salýdyń, onyń ar-namysyn, abyroıyn joǵary qoıýdyń belgisi. Bul salttyń maǵynasy:
- Qyz - eldiń, otbasynyń úmiti men abyroıy. Qyzdy kilemge otyrǵyzyp kóterý — ony jerge bastyrmaı, qadirlep, taza, abyroıly kúıinde uzatýdyń nyshany.
- Kilem - baılyq pen qurmettiń belgisi. Qazaqta kilem - tórden oryn alatyn, eń baǵaly buıym. Qyzdy kilemmen alyp shyǵý - onyń da tórge laıyq jan ekenin bildiredi.
- “Jerge túsirmeý” - qyzdyń mártebesin bıik ustaý, jańa ómirge qadam basarda batasyn berý", - dep jazǵan Indıra Orynbaeva esimdi oqyrman.
