Qazaqstanda 17 myńnan astam ózen bar.
Onyń árqaısysy óz tabıǵatymen, uzyndyǵymen, bıologıalyq áralýandylyǵymen erekshe. Nazarlaryńyzǵa Sý resýrstary jáne ırrıgasıa mınıstrliginiń eldegi eń uzyn top 5 ózenge qatysty aqparatty usynamyz:
5 ORYN - TOBYL ÓZENİ
Tobyl - Ertis ózeniniń salasy. Jalpy uzyndyǵy - 1591 shaqyrym, onyń 682 shaqyrymy Qazaqstan terıtorıasynda. Tobyl baseıninde jalpy aýdany 9000 sharshy shaqyrym bolatyn 20 myńǵa jýyq kól jáne birneshe sý qoımasy bar. Negizinen qar jáne jańbyr sýymen qorektenedi.
4 ORYN – JAIYQ ÓZENİ
Ózenniń jalpy uzyndyǵy 2534 shaqyrym, onyń 1084 shaqyrymy Qazaqstan jerinde. Jaıyq ózeni Oral taýlarymen birge Eýropa men Azıany bóletin shartty shekara bolyp esepteledi. Jaıyq ózeni men onyń salalary negizinen qarmen qorektenedi. Ózen Qazaqstan úshin tushshy sýdyń mańyzdy kózi bolyp tabylady jáne balyq aýlaý men rekreasıalyq týrızmge múmkindik beredi. Munda bekire, maıshabaq, kókserke, sazan, jaıyn sekildi 40-qa jýyq balyq túri bar.
3 ORYN - ERTİS ÓZENİ
Ertis - Qazaqstandaǵy keme júzetin eń iri ózenderdiń biri. Jalpy uzyndyǵy - 4248 shaqyrym, onyń 1698 shaqyrymy Qazaqstan aýmaǵynda. Ertis ózeni elimiz úshin tushshy sýdyń asa mańyzdy kózi bolyp tabylady jáne respýblıka ekonomıkasynda mańyzdy ról atqarady. Ertis-Qaraǵandy kanaly arqyly Qaraǵandy, Pavlodar, Aqmola oblystary aýyz sýmen qamtamasyz etiledi.
2 ORYN - SYRDARIA ÓZENİ
Syrdarıa - Ortalyq Azıadaǵy eń iri ózenderdiń biri. Tán-SHan taýlarynan bastaý alyp, Qazaqstan men Ózbekstan arqyly ótedi. Jalpy uzyndyǵy shamamen 2212 shaqyrym, onyń 1746 shaqyrymy Qazaqstanda. Ońtústik óńirdegi aýyl sharýashylyǵy men ónerkásip úshin mańyzdy sý kózi bolyp tabylady. Aral teńizine quıar jerinde sýy mol jyldary tipti keme júrgen. Ózen boıynda ejelgi qalalardyń orny kóp. Syrdarıa ózeni Shyǵys jazbalarynda Shash, Hodjent, grekterde Iaksart, arabtarda Seıhýn degen atpen kezdesedi.
1 ORYN – ESİL ÓZENİ
Esil — elimizdegi eń uzyn ózen. Ózen Qaraǵandy oblysyndaǵy Nıaz (qazaqtyń usaq shoqylarynyń soltústik sheti) taýlaryndaǵy bulaqtardan bastaý alady jáne Reseı aýmaǵyndaǵy Ertis ózenine quıady.Jalpy uzyndyǵy - 2450 shaqyrym, onyń 1779 shaqyrymy Qazaqstan aýmaǵynda. Esil ózeniniń jaǵasynda Astana, Esil, Derjavın, Sergeevka, Petropavl qalalary ornalasqan. Esil jazyqtyq ózenine jatady, sondyqtan onyń aǵysy qar, jer asty sýy jáne jaýyn – shashynmen tolyp otyrady.