Kúnbaǵys tuqymyn úlken kólemin eksporttaý qaýpi az.
Vedomstvoaralyq komısıa Qazaqstannan kúnbaǵys maıyn eksporttaýǵa shekteý merzimin uzartpaý týraly sheshim qabyldady, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz «Atameken» UKP-nyń baspasóz qyzmetine silteme jasap.
Vedomstvoaralyq komısıanyń otyrysynda Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵynan kúnbaǵys tuqymy men maıyn eksporttaýǵa shekteý sharalary talqylandy. «Atameken» UKP basqarma tóraǵasynyń orynbasary Tımýr Jarkenov osy máselege qatysty kásipkerlerdiń pozısıasyn jetkizdi.
«Kúnbaǵys tuqymynyń baǵasy buryn tonnasyna 240 myń teńgeni quraǵan, qazir tonnasy 210 myń teńgege satylyp, baǵa tómendeýin jalǵastyryp jatyr. Eger ımporttyq ónimmen salystyratyn bolsaq, onda reseılik tuqym 185 myń teńgege satylady. Qazaqstanda joǵary ónimdilikke qaramastan, Reseımen aıtarlyqtaı básekelestik qyzyp tur. Arzan kúnbaǵys tuqymy bizge kórshilerden kóp keledi degen alańdaýshylyq bar. Máselen, ótken jyly kúnbaǵys ónimi 1,1 mln tonnany qurady, bıyl - 1,3 mln tonna. Reseı Federasıasynda ónimniń artýyna baılanysty osyndaı jaǵdaı baıqalady», - dedi Jarkenov.
Sonymen qatar Ulttyq palatanyń ókili fermerlerdiń taýar óndirýge jumsaǵan shyǵyndaryna toqtaldy. Spıkerdiń aıtýynsha, kúnbaǵys tuqymynyń quny 2021 jylmen salystyrǵanda tonnasyna 120 myń teńgeden 180-185 myń teńgege deıin ósti. Bul tehnıka, janarmaı, qosalqy bólshekter, agrohımıa baǵasynyń orta eseppen 50%-ǵa ósýinenen qymbattady. Kórshilermen básekelestikke baılanysty kásipkerlerdiń ónimi artyǵymen jınalyp qalýy múmkin. Sol sebepti qazir kúnbaǵys tuqymy men kúnbaǵys maıyn syrtqa shyǵarýǵa shekteý merzimin uzartpaý usynyldy.
«Azyq-túlik qaýipsizdigi úshin jaǵdaıdy baqylaý qajet. Mysaly, kásipkerlerdiń bıdaı máselesine qatysty alańdaýshylyǵy bolatynyn atap ótkim keledi. Bıdaıdyń ózindik quny 120 myń teńgege deıin bolǵan kezde elde baǵa 120 myń teńgege deıin tómendedi, ıaǵnı ózindik quny ónimdi satý baǵasyna teń boldy. Reseılik astyq bizge 110 myń teńge baǵada keledi. Onyń sebebi belgili», – dep atap ótti sarapshy.
Óz kezeginde eksporttyq retteý, sonyń ishinde eksporttyq kedendik baj túrindegi tarıftik sharalardy engizý ishki baǵa belgileýge de keri áserin tıgizedi. Eksporttaýshylar satyp alý baǵasyn tómendete otyryp, baj shyǵynyn ımporttaýshylardyń, otandyq aýyl sharýashylyǵy óndirýshileriniń esebinen óndirip alýǵa májbúr bolady.
«Jyl sońyna deıin fermerler Agrarlyq nesıe korporasıasy men basqa qarjy ınstıtýttary aldyndaǵy kóktemgi egis jumystaryna alǵan qysqa merzimdi qaryzyn jabýy, sondaı-aq kelesi maýsymǵa qarajat salýy kerek. Sondyqtan dıqandardyń basty maqsaty – ósirilgen ónim úshin laıyqty baǵa alý. Logıstıka problemasyn: vagondardyń tapshylyǵy, QTJ-nyń QHR baǵytynda ótinimderdi qabyldaýǵa tyıym salýy, vagondardyń qozǵalý jyldamdyǵynyń tómendigin eskersek, kúnbaǵys tuqymyn úlken kólemin eksporttaý qaýpi az», - degen senimde UQK.