Búgingi tańda uıaly telefondar tek baılanys quraly ǵana emes, sonymen qatar jeke derekterdi, qarajat pen bank kartalaryn saqtaýǵa arnalǵan platforma.
İİM málimetteri boıynsha, smartfondar, ásirese qymbat modelder urlyqtyń nysanasyna jıi aınalady, olardyń keıbiriniń quny shamamen 1 mln teńgeni quraıdy. Statısıkaǵa sáıkes, bıylǵy jyldyń 10 aıynda el boıynsha 9 myńnan astam telefon urlyǵy tirkeldi. Bul ótken jylǵy tirkeýden 16%-ǵa tómen. Bul rette tabylyp, ıelerine qaıtarylǵany – 4 myńnan asady, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
Uıaly telefondardy urlaýǵa qarsy is-qımyl boıynsha qabyldanyp jatqan sharalardy jetildirý maqsatynda vedomstvo birqatar uıymdastyrýshylyq jáne zańnamalyq bastamalardy iske asyryp jatyr. Mysaly, SDIAÓM-men birlesip qylmystyq jolmen alynǵan telefondardyń qaıtalama aınalymyn boldyrmaý maqsatynda “Baılanys týraly” QR Zańyna ózgerister engizildi, soǵan sáıkes “abonenttik qurylǵylardy tirkeý qaǵıdalary” ázirlenip, bekitildi.
Erejege sáıkes, barlyq uıaly telefondar “IMEI + SIM + JSN” sqemasy boıynsha tirkelýi kerek, eger bul baılam buzylǵan bolsa, buǵattalýy kerek. İİM krımınaldyq polısıa departamenti basqarmasy bastyǵynyń orynbasary Jandos Batyrbekov búgingi tańda telefon urlyǵynyń tómendeý úrdisi baıqalyp, olardyń ashylý deńgeıi artyp kele jatqanyn atap ótti. Nátıjesinde sońǵy úsh jylda urlanǵan telefondar sanynyń 22,1%- ǵa, qalta urlyǵynyń 57,7%-ǵa tómendeýi baıqaldy, munda uıaly telefondar da qol suǵýshylyqtyń nysanasyna aınalýda. Bul qylmystardyń ashylýy 90% deńgeıinde qalady. Sondaı-aq uıaly telefondardy urlaýǵa qarsy is-qımyl maqsatynda polıseıler olardy satyp alý jáne ótkizý oryndary boıynsha jedel-profılaktıkalyq jáne reıdtik is-sharalar júrgizedi. Bazarlar, saýda úıleri men ortalyqtary, býtıkter, jóndeý sheberhanalary tekseriledi.
Telefon urylarynyń qurbany bolmas úshin tártip saqshylary birneshe qarapaıym erejelerdi saqtaýdy usynady:
– telefondy kıim men sómkelerdiń syrtqy qaltalaryna salmańyz;
– telefon jatqan sómke jabyq ekenine kóz jetkizińiz;
– telefondy qaraýsyz qaldyrmańyz;
– telefondy kólikte kórinetin jerde qaldyrmańyz (panelde, oryndyqta jáne t.b.);
– joǵalǵan telefondy tabý úshin Android júıesi bar telefondarǵa arnalǵan “qurylǵyny tabý” jáne iPhone úshin “Lokator” qurylǵylaryn izdeý qyzmetin paıdalanyńyz, onda smartfondy joǵalǵan dep belgileý kerek, sizben baılanysýǵa bolatyn dosyńyzdyń nemese týysqanyńyzdyń nómiri bar habarlamany ekranǵa shyǵaryńyz.