2024 jyly Qazaqstanda qaterli isikti erte dıagnostıkalaýǵa arnalǵan úsh biregeı radıofarmpreparat shyǵarýdy jolǵa qoıǵan QR PİB Medısınalyq ortalyǵy aýrýhanasynyń Iadrolyq medısına ortalyǵy mańyzdy jetistikke qol jetkizdi.
Bul preparattar PET/KT dıagnostıkasy úshin ázirlengen jáne elimizdegi onkologıalyq aýrýlardy erte kezeńde anyqtaýǵa úlken múmkindikter ashady. 2025 jyly taǵy eki jańa radıofarmpreparatty óndiriske engizý josparlanyp otyr, dep habarlaıdy aqshamnews.kz.
Iadrolyq medısına ortalyǵynyń basshysy, medısına ǵylymdarynyń doktory Aıgúl Sádýaqasova atap ótkendeı, 2024 jyl Ortalyq úshin erekshe jyl boldy. Osy jyl ishinde radıoızotoptyq zertteýler kólemi edáýir artty, 12 myńnan astam taldaý jasaldy, bul kórsetkish ótken jylmen salystyrǵanda 40% kóp. Jańa tehnologıalar men ınovasıalyq preparattar qaterli isik aýrýlaryn erte kezeńde anyqtaýǵa múmkindik beredi.
Qazaqstanda alǵash ret úsh biregeı radıofarmpreparat shyǵaryldy. Atap aıtqanda 18F-FDG, 18F-FAT, jáne 68GA-API preparattary. Bul preparattar dárigerlerge basqa ádistermen baıqalýy qıyn isikterdi kórýge kómektesedi. Sonymen jeke-jeke toqtalsaq:
- 18F-FDG preparaty aǵzadaǵy qaterli isik jasýshalaryn anyqtaýǵa jáne prosestiń qanshalyqty belsendi júrip jatqanyn kórýge múmkindik beredi.
- 18F-FAT preparaty mıdaǵy isikterdi anyqtaýǵa arnalǵan.
- 68GA-API preparaty baýyr, ókpe, uıqy bezi, asqazan jáne basqa ishki organdardaǵy isikterdi anyqtaýǵa kómektesedi.
Aıgúl Sádýaqasova atap ótkendeı, bul preparattar naýqastardyń jaǵdaıyn dálirek anyqtaýǵa múmkindik beredi. Qarapaıym jaǵdaılarda dıagnoz qoıý qıyn isikterdi anyqtaý múmkindigi medısınanyń jańa kezeńine kóshýin kórsetedi. Sonymen qatar, preparattardyń deneden tez shyǵyp ketýi pasıentter úshin qaýipsiz bolýyn qamtamasyz etedi.
Ortalyqtyń taǵy bir jetistigi – «Samarıa» teranostıkalyq preparatynyń engizilýi. «Teranostıka» termıni «terapıa» jáne «dıagnostıka» sózderinen quralǵan jáne ol bir ızotoppen dıagnoz qoıyp, emdeýge múmkindik beredi. Bul tehnologıa álemde qarqyndy damyp kele jatqan baǵyt bolyp tabylady jáne Qazaqstanda da osy salany damytýǵa úlken mán beriledi.
Ortalyq jańa tehnologıalardy engizý men ǵylymı yntymaqtastyqty kúsheıtý boıynsha belsendi jumystar júrgizýde. Aldaǵy ýaqytta 18F-PSMA jáne 68Ga-PSMA preparattaryn engizý josparlanýda. Bul preparattar erler arasyndaǵy onkologıamen kúresýge kómektesedi. Sonymen qatar, Iadrolyq medısına ortalyǵy 18F-FDG radıofarmasevtıkalyq preparatyn tirkeýdi aıaqtady, bul preparatty basqa medısınalyq uıymdarǵa satýǵa daıyn.
2022 jyly ashylǵan Iadrolyq medısına ortalyǵy halyqaralyq GMP standarttaryna sáıkes jumys isteıtin biregeı mekeme bolyp tabylady. Ortalyq qaterli isik aýrýlaryn anyqtaýdyń jańa joldaryn ashyp, Qazaqstandaǵy ıadrolyq medısınany damytýǵa eleýli úles qosýda.