Jyl saıyn 4 aqpanda Halyqaralyq obyrǵa qarsy kúres odaǵynyń (UICC) bastamasymen Dúnıejúzilik obyrǵa qarsy kúres kúni atap ótiledi. Maqsaty - halyqtyń onkologıalyq aýrýlardyń profılaktıkasy jáne erte anyqtaý týraly habardar bolýyn arttyrý, óz densaýlyǵyna jaýapkershilikpen qaraýdy qalyptastyrý, qoljetimdi skrınıngtik tekserýler týraly habardar etý.
Qazaqstanda jyl saıyn 40 myńǵa jýyq adam obyrǵa shaldyǵady. 2023 jyldyń qorytyndysy boıynsha onkologıalyq esepte 218 myń qazaqstandyq tur, onkologıadan 12 myńnan astam adam qaıtys boldy.
Qazaqstanda eń kóp taralǵan obyrdyń túrleri: sút bezi obyry, kolorektaldyq obyr, ókpe obyry, asqazan obyry, jatyr moıny obyry.
Qazaqstanda onkologıalyq aýrýlardy emdeý jáne dári-dármekpen qamtamasyz etý tegin medısınalyq kómektiń kepildik berilgen kólemine (TMKKK) kiretinin aıta ketken jón.
Eresekterge onkologıalyq kómekti respýblıkalyq uıymdar – "Qazaq onkologıa jáne radıologıa ǵylymı-zertteý ınstıtýty" AQ, "Ulttyq ǵylymı onkologıalyq ortalyq" AQ, 15 onkologıalyq ortalyq, kópbeıindi aýrýhanalardyń janyndaǵy 5 onkologıalyq bólimshe (Aqtóbe q. M. Ospanov atyndaǵy BQMÝ janyndaǵy onkologıa bólimshesi, Jezqazǵan qalasyndaǵy OA janyndaǵy onkologıalyq bólimshe, Aqmola oblysynyń KOA quramyndaǵy bólimshe, Túrkistan oblystyq kópbeıindi aýrýhanasynyń quramyndaǵy onkologıa bólimshesi, Soltústik Qazaqstan oblysyndaǵy kópbeıindi aýrýhananyń janyndaǵy onkologıalyq bólimshe) júzege asyrady. Eger pasıentte onkologıalyq jáne gematologıalyq aýrýǵa kúdik týyndasa, MSAK-ta pasıentterge 18 jumys kúni ishinde konsýltasıa jáne tekserý alýǵa múmkindik beretin "jasyl jol" baǵyty engizildi.
Qazirgi ýaqytta Qazaqstan halqy úshin onkologıalyq skrınıngtiń 3 túri tegin júrgiziledi, olar emhanalarda qoljetimdi:
- sút bezi obyryna skrınıng (40 jastan 70 jasqa deıingi áıelder, 2 jylda 1 ret)
- jatyr moıny obyryna skrınıng (30 jastan 70 jasqa deıingi áıelder, 4 jylda 1 ret)
- kolorektaldyq obyrǵa skrınıng (erler men áıelder 50 jastan 70 jasqa deıin, 2 jylda 1 ret).
2024 jyly Qazaqstanda jatyr moıny obyrynyń damý sebebi bolyp tabylatyn adam papıllomavırýsyna (HPV) qarsy erikti vaksınasıalaý bastalǵanyn esterińizge sala keteıik. 11 jastaǵy qyzdar tegin vaksınasıa ala alady.
Obyrmen kúreste ár adam úshin skrınıngtik tekserýlerden ýaqtyly ótý mańyzdy ekenin árdaıym este ustaǵan jón, erte dıagnoz ómirdi saqtaıdy.