Baǵdarlamanyń biri – «Jasóspirimderdiń órkendeýine yqpal etý» ádistemelik materıaldar jıyntyǵy.
Bul týraly Óńirlik komýnıkasıalar qyzmetiniń brıfıńinde QR-daǵy DDU eldik ofısiniń Qazaqstandaǵy jáne Ortalyq Azıa elderindegi psıhıkalyq densaýlyq jónindegi ulttyq keńesshisi Nıkolaı Negaı málimdedi, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz
Nıkolaı Nehaı psıhıatrıa salasyndaǵy qazaqstandyq mamandar qurýǵa kómektesken baǵdarlamalar týraly aıtyp berdi. Olardyń biri – «Jasóspirimderdiń órkendeýine yqpal etý» ádistemelik materıaldar jıyntyǵy.
Ulttyq keńesshiniń pikirinshe, búkil álemde jasóspirimder men jastardyń psıhıkalyq densaýlyǵyna alańdaýshylyq artyp keledi. Sondyqtan Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymy men BUU Balalar qorynyń (IýNISEF) bastamasymen 2021 jyldyń kókteminde jasóspirimderdiń psıhıkalyq densaýlyǵyn nyǵaıtý jáne qorǵaý, qaýipti minez-qulyqtyń túrli nysandarynyń aldyn alý strategıasy jarıalandy.
Aıta keterligi, qazaqstandyq mamandar osy ádistemelik materıaldar paketin ázirleýge de qatysty. Bastamanyń negizinde barlyq azamattyq qoǵam jasóspirimderdiń psıhıkalyq densaýlyǵyn saqtaý jáne nyǵaıtý boıynsha birlesip sharalar qabyldaý úshin memlekettik qurylymdarmen kúsh biriktiretin tujyrymdama jatyr.
Sonymen qatar, psıhıatrlar DDSU-nyń Caregiver Skills Training (balalarǵa kútim jasaý daǵdylaryn úıretý) baǵdarlamasyn damýynda kemistigi bar jáne artta qalǵan balalardy tárbıelep otyrǵan otbasylar úshin ázirlegen.
«Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń Eýropalyq búrosynyń qoldaýymen respýblıkalyq Psıhıkalyq densaýlyq ǵylymı-praktıkalyq ortalyǵy bul baǵdarlamany Qazaqstanda osy jyldyń qańtar aıynda iske qosty. Baǵdarlamany qazaqstandyq mamandar aýdaryp, beıimdep, sheber trenerler daıyndady, keıin olarǵa jetekshilik etti», - dedi Nıkolaı Negaı.
Beıimdeý jumystaryna «Qazaqstannyń aýtızm jáne basqa da damý problemalary bar balalary men jasóspirimderine qoldaý kórsetý, kómek kórsetý qory «Ashyq Álem» ÚEU jáne «Autism qoljetimdi orta» jeke qory tartyldy.
Búginde baǵdarlama beıimdelip, aýystyryldy, alǵashqy medısınalyq-sanıtarlyq jeliden komandalar quryldy, trenıńter testilendi. 2022 jyly erekshe qajettilikteri bar balalardy tárbıelep otyrǵan otbasylardy jappaı qamtý mindeti tur.
Otandyq psıhıatrlar jumys isteıtin úshinshi baǵdarlama – ózin-ózi zaqymdaý monıtorıńi júıesin engizý.
Nıkolaı Negaıdyń aıtýynsha, monıtorıń barysynda jınalǵan málimetter ózine-ózi qol jumsaý jáne ózine-ózi zıan keltirý áreketterin anyqtaýdyń mańyzdy quramdas bóligi bolyp tabylady. Analıtıkalyq óńdeýden keıin mundaı aqparatty dálelderge negizdelgen saıasat pen odan ári is-qımyl josparlaryn qalyptastyrýda qoldanýǵa bolady.
Bul ádis Reseı men Irlandıa praktıkasyna endi, Túrkistan jáne Qostanaı oblystarynda da engizildi.
Nıkolaı Nıgaı aıtqan tórtinshi baǵdarlama psıhıatrıalyq emes beıindegi mamandar úshin psıhıkalyq densaýlyq máseleleri boıynsha olqylyqtardy tolyqtyrýǵa arnalǵan.
«Bul - jalpy praktıka dárigeriniń jáne basqa mamandyqtardyń tájirıbesindegi psıhıkalyq densaýlyqtyń jıi kezdesetin buzylýlary týraly baǵdarlama. Búginde tolyqtaı beıimdelip, memlekettik tilge aýdarylǵan atalǵan baǵdarlama boıynsha S.D. Asfendıarov atyndaǵy Qazaq ulttyq medısına ýnıversıtetinde bilim berilýde», - dedi Nıkolaı Negaı.
Ony beıimdeý úshin praktıkalyq dárigerler, túrli mamandyqtaǵy ǵalymdar shaqyryldy.