Bala kezińizde "ıt ulysa, jaman yrym" degen tirkesti estigen bolarsyz. Biraq kópshilik oǵan nelikten jaǵymsyz kózqarastyń qalyptasqanyn bilmeıdi.
Massaget.kz tilshisine etnograf Bolat Bopaıuly halqymyz ulyǵan ıtti nege jaqtyrmaıtynyn jáne ıt ulysa ne isteýge bolatynyn aıtyp berdi, dep habarlaıdy almaty-akshamy.kz.
Negizinen jurt ıttiń ulýynyń birneshe sebebin bóledi. Máselen, ashtyq, tońý, aryrý, jalǵyzdyq, tipti jyn-shaıtandy kórgende de ulıdy degen senim bar eken.
Bul senimge sahaba Jábır ıbn Abdılladan (r.a.) jetken bir hadıste ardaqty Paıǵambarymyz (s.a.ý.) bylaı degen: «Eger, túnde ıttiń úrgenin jáne esektiń aqyrǵanyn estıtin bolsańdar, Alladan pana tileńder («Áǵýzý bılláhı mınash shaıtanır rajım» dep aıtyńdar). Shynynda olar sender kórmeıtin nárseni kóredi» delingeni negiz.
Qazaq ulyǵan ıtti nege jaman kóredi?
Etnograftyń aıtýynsha, qazaq ulyǵan ıt ıesine ólim tilep jatyr dep, ony jaman kórip, sengen kórinedi.
"Ittiń ulýynyń eki túri bar. Birinshisi, kókke qarap ulıdy. Onda ol ıesine baqyp tilep jatyr dep yrymdap, ıttiń ıtaıaǵyna as quıyp beredi. Ekinshisi, basyn jerge salbyratyp ulıdy. Qazaq ony jaman yrymǵa balaǵan. It ıesine ólim tilep jatyr dep, ony óltirgen", - deıdi Bolat Bopaıuly.
It ulysa ne isteý kerek?
Eger úıdegi ıtińiz ulyp bastasa, eń aldymen onyń sebebin anyqtap alǵan jón. Joǵary da aıtqanymyzdaı ıt aýyryp nemese basqa da sebepke baılanysty ulýy múmkin. Mysaly, ıt aýyrǵannan ulyp júrse, onyń tábeti tómendep, tek qana ulyp jata beredi. Sonymen qatar, janaýar uzaq ýaqyt boıy baılaýly ne qamaýda turyp, jalǵyzdyq sezinse, ulıdy.
Bolat Bopaıuly máseleni sheshýdiń basqa jolyn bólisti.
"Itti jat elge berý kerek", - deıdi ol.