Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Qasym-Jomart Kemeluly Toqaevtyń Ázerbaıjanǵa memlekettik sapary qarsańynda APA aqparat agenttigine bergen suhbaty.
– 2022 jyldyń tamyz aıynda Siz Ázerbaıjanǵa resmı saparmen bardyńyz, bul, árıne, eki memleket arasyndaǵy qarym-qatynastardyń damý dınamıkasyna serpin beretin tarıhı sát boldy. Ekijaqty qarym-qatynastardyń qazirgi jaǵdaıyn qalaı sıpattar edińiz?
– Bizdiń baılanystarymyzdyń tabysty damýynyń irgetasy, eń aldymen, qazaq jáne ázerbaıjan halyqtarynyń ǵasyrlar boıy qalyptasqan baýyrlastyq baılanysy, memleketterimizdiń kóp jylǵy jemisti yntymaqtastyǵy, halyqaralyq arenadaǵy ózara qoldaýy.
Jáne, árıne, mańyzdy aspekt Ázerbaıjan Prezıdenti Ilham Geıdar ogly Álıevpen qalyptasqan jeke, senimdi jáne dostyq qarym-qatynas. Bul ekijaqty jáne kópjaqty máseleleriniń barlyq kesheni boıynsha ózara túsinistikti nyǵaıtýǵa kómektesedi.
Meniń 2022 jylǵy Ázerbaıjanǵa jasaǵan resmı saparym belgili bir deńgeıde Baký men Astana arasyndaǵy áriptestik úshin serpilis boldy.
Birinshiden, bul meniń Ázerbaıjanǵa memleket basshysy retinde birinshi saparym. Ekinshiden, bul elderimiz arasyndaǵy dıplomatıalyq qarym-qatynastyń ornaǵanyna 30 jyl tolýy qarsańynda ótti. Úshinshiden, sapar qorytyndysy boıynsha strategıalyq qarym-qatynastardy nyǵaıtý jáne odaqtastyq yntymaqtastyqty tereńdetý týraly birlesken Deklarasıany qabyldaý yntymaqtastyǵymyzdyń jańa kezeńiniń bastaýy boldy.
Qazirgi qazaq-ázerbaıjan qarym-qatynasy órkendeý ústinde. Saıası, saýda-ekonomıkalyq, tranzıttik-kólik, energetıka, aýyl sharýashylyǵy, mádenı-gýmanıtarlyq jáne basqa da salalarda baılanystardy nyǵaıtý boıynsha júıeli jumystar júrgizilýde.
– Prezıdent Ilham Álıevpen kezdesýińizde qazaq halqynyń Qarabaqty qalpyna keltirýge qosqan úlesi týraly mańyzdy sheshim qabyldandy. Qazaqstan tarapy Ázerbaıjan halqyna syılyq retinde Fızýlı qalasynda qazaqtyń kórnekti kompozıtory Qurmanǵazynyń esimimen atalatyn balalar shyǵarmashylyq ortalyǵyn salýdy usyndy. Baýyrlas Qazaqstan aldaǵy ýaqytta elimizde taǵy qandaı jobalardy júzege asyrýdy josparlap otyr?
- Biz qazirdiń ózinde Qarabaqtyń qanshalyqty serpindi túrde jandanyp jatqanyn kórip otyrmyz. Bul óńirde kóptegen jasampaz jumystar atqarylyp jatyr. Kólik, áleýmettik jáne týrızm ınfraqurylymy belsendi damyp, áýejaılar, qonaq úıler, turǵyn úıler men mektepter salynýda.
Árıne, bul ıgilikti isten biz de qalys qala almadyq. 2022 jyldyń tamyz aıynda Bakýge barǵan saparymda men qazaq halqynyń Ázerbaıjanǵa tartýy retinde Fızýlıdegi Qurmanǵazy atyndaǵy balalar shyǵarmashylyq ortalyǵynyń qurylysy týraly habarlaǵan bolatynmyn.
Meniń qazirgi saparymnyń baǵdarlamasynda osy ortalyqtyń resmı ashylýy qarastyrylǵan. Bul mekeme elderimiz ben halyqtarymyz dostyǵynyń, baýyrlastyǵynyń jáne ózara qoldaýynyń taǵy bir sımvolyna aınalary sózsiz.
Men bizdiń kompanıalarymyzdyń Qarabaqty jańǵyrtýǵa qatysýǵa daıyn ekenin aıtqym keledi. Men Ázerbaıjan basshylyǵyna qazaqstandyq kompanıaǵa Fızýlı qalasyndaǵy ortalyq aımaqtyq aýrýhana qurylysynyń jobasyn usynǵany úshin alǵysymdy bildiremin. Aldaǵy ýaqytta Qazaqstan Respýblıkasy kompanıalarynyń qatysýymen osyndaı jobalar kóp bolady dep kútemiz.
- Ázerbaıjan Respýblıkasynyń Prezıdenti Ilham Álıev óziniń ulyqtaý rásiminde túrki memleketteri uıymy aıasyndaǵy jumystyń basymdyǵyn atap ótti: «Bizdiń otbasymyz – Túrki álemi. Biz ózimizdi keremet sezinemiz» dedi. Prezıdent myrza, sondaı-aq Ázerbaıjannyń TMU-ǵa múshe barlyq memlekettermen baýyrlastyq qarym-qatynasta ekenin jáne eldiń saıasaty uıymdy nyǵaıtýǵa baǵyttalǵanyn aıtyp, «Biz túrki memleketteriniń uıymyn mańyzdy faktorǵa jáne jahandyq arenadaǵy kúsh ortalyǵyna aınaldyrýǵa ortaq kúsh salýymyz kerek. Buǵan biz tek birge qol jetkize alamyz» dedi. Osy qurylym sheńberinde Ázerbaıjan men Qazaqstannyń jáne TMU bolashaǵy men yntymaqtastyǵyn qalaı baǵalaısyz?
– Áńgimeni Qazaqstan men Ázerbaıjan Túrki memleketteri uıymynyń negizin qalaýshylar ekendiginen bastaıyn. Qurylymdy qurý bastamasyn Qazaqstan kóterip, kelisimniń ózi Ázerbaıjan jerinde jasalǵan. Osy sátten beri on bes jylǵa jýyq ýaqyt ótti, sodan beri bizdiń ortaq uıymymyz ınstıtýttandyrý jolynda uzaq joldan ótti. Onyń ústine halyqaralyq arenada tanymal bolyp, bedeldi oıynshyǵa aınalyp keledi.
Túrki memleketteri uıymynyń tarıhı mısıasyn baǵalaýda Ázerbaıjan basshysynyń pikirimen kelispeý qıyn. Shynynda da, bul ıntegrasıalyq birlestiktiń rólin asyra baǵalaý qıyn. Salystyrmaly túrde qysqa tarıhı kezeńde bizdiń memleketterimizdiń yntymaqtastyǵy óziniń ómirsheńdigin kórsetip, jańa geosaıası shyndyq retinde túrki áleminiń kontýryn aıqyndady. Bizdiń mindetimiz uıymnyń damýyn qamtamasyz etý.