Aqsha aqyldyǵa jumys isteıdi
Amerıkalyq fılosof Bendjamı Franklın «Ýaqyt – aqsha» depti. Jahan jurty qaǵaz aqshaǵa kóshkennen bastap, oı ózgerdi. Kásipti damytyp, ony durys jolǵa qoıýdy oılastyra bastady. Birtindep naryqtyq ekonomıkaǵa kóshti. Ol degenimiz burynǵy aıyrbas saýdadan ketýdiń tikeleı joly edi. Bul tendensıa Ortalyq Azıaǵa oıysty. Ras buǵan deıin sıvılızasıa bizden shyqqan. Ol jóni bólek bir áńgime.
Aqsha tıynnan quralady. Qazaq halqy «erteńin oılamaǵannan bez» dep támsildepti. Óte oryndy aıtylǵan. Búgingi zamanǵa dáp kelip tur. Mobıldi is atqarýdy talap etetin zamanda, aqshany tabý men jınaý degen eki másele aldymyzda tur. Ekonomıs sarapshylardyń pikirinshe, osy eki tıptegi qasıet bir adamnyń boıynan tabylsa, jetistik degen sol dep jatady. Qaı jaǵynan alǵanda da durys paıym. Bárimiz jumys isteımiz. Barshamyz aılyq tabamyz. Árıne onyń mólsheri árkimde ár qalaı. Bireý 100 myń tabady. Ekinshisi odan 10 ese kóp alady. Biraq sony usata bilýge kelgende de, árkimniń stıli ár túrli. Meıli sonsha kóp tapsa da, degenmen ony jetkize almaýy yqtımal. Nemese kersinshe bolýy da ǵajab emes. Bastysy, árbir tıynyn jastaıynan eseptep, ony jónimen jaratsa, utqany.
Qarjy qurap úırený. Amerıkalyq kásipker ári restorator Reı Krok «Eger siz tek aqsha úshin jumys isteseńiz, ony eshqashan jetkilikti mólsherde taba almaısyz. Al eger jumysyńyzdy súıip isteseńiz jáne tutynýshylaryńyzdy birinshi orynǵa qoısańyz, mol tabysqa kenelesiz» deıdi. Muny mańyzdy aıtylǵan dúnıe qataryna qosa alamyz.
Kóbimiz qarjyny tabýdy bilemiz. Biraq ony jınap, molyraq tabýdyń jónin kelistere almaı dalmyz. Keıbir isterimiz dalbasa bolyp jatady. Sondyqtan meıilinshe, jınap úırenýge tyrysqan abzal. Aqsha tıynnan quralatynyn umytpaǵnyńyz jón.
Túıin. Sokrat «Aqshasy joq adam kedeı emes, armany joq adam kedeı» naqyl sóz qaldyrypty. Álgindegi oılardy túıindegende osyǵan saıady. Eń negizgisi ynta bolsa, bári óz retin tabady demekpiz.