Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń «Ádiletti Qazaqstan: zań men tártip, ekonomıkalyq ósim, qoǵamdyq optımızm» atty Qazaqstan halqyna Joldaýynda Úkimet pen ákimder ekonomıkanyń qurylymyn ózgertý máselesine basa nazar aýdarýyn, elimizdiń turaqty damýyna múmkindik beretin jańa tetikter qarastyrýyn tapsyrǵan bolatyn.
Sonymen qatar Prezıdent ınvestısıalyq ahýaldy jáne bıznes júrgizýge qajetti jaǵdaıdy jaqsartý jolyndaǵy úzdiksiz jumystyń mańyzdylyǵyn atap ótip, Úkimetke ekonomıkaǵa salynǵan tikeleı ınvestısıa kóleminiń azaıýyna jol bermeýdi tapsyrdy.
Memleket basshysynyń Joldaýynda jáne ózge de tapsyrmalarynda qoıylǵan mindetterdi júzege asyrý barysy týraly tolyǵyraq Primeminister.kz saıtyndaǵy sholýdan oqyńyzdar.
JİÓ jáne ekonomıkanyń negizgi draıverleri
2024 jyldyń qorytyndysyna sáıkes, JİÓ kólemi boıynsha maqsatty kórsetkishke qol jetkizildi jáne ol 5%-dy qurady.
2025 jyldyń birinshi jartyjyldyǵynda elimizdiń ekonomıkalyq damý kórsetkishteri aıtarlyqtaı jaqsardy.
Prezıdent Úkimet aldyna 2029 jylǵa qaraı el ekonomıkasyn eki esege arttyrý maqsatyn qoıdy.
Bul baǵyttaǵy jumys, onyń ishinde ınvestısıalardy yntalandyrý, ónimdilikti arttyrý jáne ekonomıkanyń shıkizattyq emes salalaryn keńeıtý esebinen jalǵasýda.
Bıylǵy 7 aıdyń qorytyndysy boıynsha ekonomıkanyń ósýi sońǵy jyldary 6,3%-dy qurap, rekordtyq kórsetkishke jetti.
Naqty sektordaǵy ósim 8,3%-dy qurasa, qyzmetter óndirisi 5,2%-ǵa artty.
Negizgi draıverler kórsetkishteri kelesideı: kólik +22,5%, qurylys + 18,5%, saýda +8,6%, taý-ken ónerkásibi +8,5%, óńdeý sektory +6,1%.
Óńirlerdi damytý
Óńirlerdiń ornyqty ári teńgerimdi damýyn qamtamasyz etý úshin Qazaqstan Respýblıkasynyń 2025–2030 jyldarǵa arnalǵan óńirlik damý tujyrymdamasy bekitildi.
Tujyrymdama halyqtyń ómir súrý sapasyn arttyrýǵa jáne makroóńirler men damýdyń basty baǵyttary negizinde óńirlerdiń ekonomıkalyq áleýetin ashýǵa baǵyttalǵan.
Áleýmettik, ınjenerlik jáne kólik ınfraqurylymyna qol jetkizýdegi teńsizdikterdi azaıtýǵa erekshe kóńil bólinedi. Damýy kenje qalǵan óńirlerge Óńirlik standarttar júıesi negizinde respýblıkalyq búdjet esebinen qarjylandyrýda basymdyq beriledi.
Tujyrymdamany j8zege asyrý İs-sharalar jospary, Keshendi josparlar, Ulttyq jobalar, jol kartalary jáne basqa da salalyq qujattarǵa sáıkes júzege asyrylady.
Nátıjesinde -ńirlik standarttarǵa sáıkes, áleýmettik ıgilikter men qyzmetterdi qamtamasyz etý deńgeıi artady dep kútiledi.
Sondaı-aq Mınıstrlik monoqalalardy damytý boıynsha jańa sharalar ázirledi. Atap aıtqanda, iri kásiporyndar men jergilikti óndirýshiler arasynda uzaq merzimdi kelisimsharttar men ofteık-kelisimsharttar jasaý, ındýstrıalyq aımaqtar qurý, elishilik qundylyqty arttyrý baǵdarlamalaryn engizý, shaǵyn jáne orta bıznesti damytý jáne taǵy da basqa sharalar qamtylǵan.
Aýyldyq jerlerdi damytý úshin memleket qabyldaǵan barlyq sharalar sınhrondy túrde júzege asyrylady, onyń ishinde «Aýyl amanaty» jáne «Aýyl – El besigi» jobalary bar.
Bıyl «Aýyl amanaty» jobasyna 50 mlrd teńge bólindi. 2026-2028 jyldaryna shamamen 450 mlrd teńge bólý josparlanǵan. Bul qarajat esebinen aýyldaǵy bıznesti qoldaýǵa baǵyttalǵan 25 myńnan astam joba qarjylandyrylyp, keminde 30 myń jumys orny ashylady dep josparlanýda.
«Aýyl – El besigi» jobasy aıasynda 2019-2024 jyldary respýblıkalyq búdjetten 701 mlrd teńge 2,2 myń aýyldyq eldi mekende áleýmettik jáne ınjenerlik ınfraqurylymdy damytýǵa baǵyttalǵan 6,6 myń jobany júzege asyrýǵa bólindi.
2025 jyly 500 aýyldyq eldi mekende jalpy quny 176,4 mlrd teńge bolatyn 1 myń joba iske asyrylýda.
Aýyldaǵy kadrlyq áleýetti kóterý úshin «Dıplommen aýylǵa» jobasy jalǵasyp jatyr.
Jobaǵa qatysýshylarǵa áleýmettik qoldaý sharalary kórsetiledi, 100 AEK mólsherinde birjolǵy kóterme járdemaqy jáne 2 500 AEK-ke deıin turǵyn úı alýǵa búdjettik nesıe beriledi.
2009-2024 jyldary aralyǵynda Joba aıasynda 114 myńnan astam maman jalpy somasy 23,6 mlrd teńge bolatyn kóterme járdemaqy aldy, al 52 myńnan astam mamanǵa jalpy kólemi 189,5 mlrd teńgege turǵyn úı alýǵa búdjettik nesıe berildi. Olardyń shamamen 85%-y 18 ben 35 jas aralyǵyndaǵy jastar.
Jergilikti ózin-ózi basqarýdy damytýǵa da basymdyq berilýde.
Qazirgi tańda IV deńgeıli búdjettiń kiristeri 8 túrli salyqtan, tólemderden, aıyppuldar men transfertterden qalyptasady. IV deńgeıli búdjetti engizgeli salyq túsimderiniń ósimi baıqalady: 2018 jyldan 2024 jylǵa deıin jergilikti kirister 3,5 esege artty. Ózin-ózi qamtamasyz etý úlesi 29,5% boldy.
Sonymen qatar salyqtar men tólemderdiń basqa da túrlerin aýdarý máselesi qarastyrylyp jatyr. Atalǵan sharalardy júzege asyrý jergilikti kirister kólemin 4 esege deıin arttyrýǵa múmkindik beredi.
Budan bólek, 2023 jyly 5 qarashada pılottyq rejımde alǵash ret 42 aýdan men oblystyq mańyzy bar 3 qala ákiminiń saılaýy ótti. 2025 jyldan bastap ákimder rotasıa tártibimen saılanady.
Investısıalyq jobalar el ekonomıkasyn qalaı ózgertedi
Elimizge ınvestısıa tartý – Prezıdenttiń «Ádiletti Qazaqstan: zań men tártip, ekonomıkalyq ósim, qoǵamdyq optımızm» atty Qazaqstan halqyna Joldaýynda qoıylǵan basty mindetterdiń biri.
2025 jyldyń jeti aıynyń qorytyndysy boıynsha negizgi kapıtalǵa salynǵan ınvestısıanyń jalpy kólemi 9,9 trln teńgeni qurady, bul ótken jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda 16,1%-ǵa artyq (8,3 trln teńge).
2025 jyldyń 7 aıyndaǵy ınvestısıalardyń negizgi úlesi taý-ken ónerkásibi jáne karerlerdi qazý, jyljymaıtyn múlik operasıalary, kólik jáne qoımalaý, bilim berý, aýyl sharýashylyǵy, orman jáne balyq sharýashylyǵy, densaýlyq saqtaý jáne halyqqa áleýmettik qyzmet kórsetý sıaqty salalarǵa tıesili.
Investısıalardyń ósý qarqyny boıynsha bilim berý, qarjy jáne saqtandyrý qyzmeti, memlekettik basqarý jáne qorǵanys,, óńdeý ónerkásibi, sýmen jabdyqtaý, káriz júıesi, qaldyqtardy jınaý, óńdeý jáne joıý, lastanýmen kúresý qyzmeti, óner, oıyn-saýyq, demalys, jyljymaıtyn múlik operasıalary salalary oń dınamıka kórsetti.
Búgingi tańda Qazaqstan tıimdi ınvestısıalar úshin biregeı múmkindikter men orasan zor áleýetti usynady.
Elimizde áleýmettik-saıası turaqtylyq, sondaı-aq ınvestısıalyq jobalardyń sátti júzege asýyna yqpal etetin qolaıly ınvestısıalyq ahýal baıqalady.
Moody’s, Standard & Poor's ı Fitch sıaqty jetekshi halyqaralyq reıtıń agenttikteri ekonomıkany ártaraptandyrýdyń turaqty qarqynymen úılesetin ınstıtýsıonaldyq jáne saıası turaqtylyqty rastaıdy.
Elimizdiń ınvestısıalyq deńgeı reıtıńi 2002 jyldan beri saqtalyp keledi
Osy jyldyń 23 tamyzynda S&P halyqaralyq reıtıń agenttigi «BBB-» deńgeıinde reıtıńin rastaı otyryp, Qazaqstan Respýblıkasynyń boljamyn «turaqtydan» «ońǵa» jaqsartty.
Qazaqstan EYDU halyqaralyq ınvestısıalar jáne kópultty kásiporyndar týraly deklarasıasynda belgilengen normalardy saqtaýdy qadaǵalaıdy, bul bizdiń halyqaralyq arenadaǵy senimdi ári zańǵa baǵynatyn seriktes retindegi bedelimizdi nyǵaıtady.
Memleket basshysy ınvestısıa tartý jáne ınvestorlarǵa qajetti jaǵdaıdy jaqsartý máselelerine erekshe nazar aýdaryp otyr.
2024 jylǵy 18 qazanda Prezıdent tapsyrmalaryn júzege asyrý aıasynda 2029 jylǵa deıingi ınvestısıalyq saıasat tujyrymdamasy qabyldandy.. Qujattyń maqsaty – negizgi kapıtalǵa ınvestısıa deńgeıin JİÓ-niń 23%-yna deıin, syrtqy salymdar úlesin 30%-ǵa deıin arttyrý jáne $150 mlrd mólsherinde tikeleı sheteldik ınvestısıa tartý.
Tujyrymdamade ekonomıka salalarynyń naqty qajettilikterine baǵyttalǵan ınvestısıa tartýdyń jańa tásili engizildi. Atap aıtqanda, ınvestısıaǵa «tapsyrys» jergilikti bıznes pen kvazımemlekettik kompanıalardyń jekelegen salalardaǵy qajettilikterine qaraı qalyptasady.
Jalpy alǵanda, tujyrymdamada ekonomıkanyń barlyq salasyna, barlyq ınvestısıaǵa jalpy ashyqtyq ıdeologıasy belgilengen. Bul rette ınvestısıalyq saıasattyń basymdyǵy ekonomıkany ártaraptandyrýǵa, damýdyń shıkizattyq modelinen shıkizattyq emes sektorǵa kóshýge beriletin bolady, bul óz kezeginde eńbek ónimdiliginiń ósýine jáne eksport kóleminiń artýyna yqpal etedi.
Memleket basshysy kapıtaldy tartyp qana qoımaı, onyń ekonomıkaǵa tıimdi engizilýin qamtamasyz etý mindetin qoıdy.
Investısıalar úshin básekelestik tek jahandyq deńgeıde ǵana emes, sonymen qatar aımaqta da kúsheıe túsýde. Mundaı jaǵdaıda Qazaqstan jaı qatysýshy ǵana emes, ınvestorlar úshin barynsha qolaıly ári boljamdy jaǵdaıdy usynatyn Ortalyq Azıadaǵy ınvestısıalardy tartý ortalyǵy retinde áreket etedi.
Sheteldik ınvestorlardyń múddelerin qoldaý jáne olarmen sapaly dıalog qurý úshin Úkimet túrli kelisimder jasasý múmkindigin qarastyryp otyr. Máselen, quny 60 mln AQSH dollarynan bastalatyn iri jobalar úshin 25 jylǵa deıingi merzimge jeke sharttarmen ınvestısıalar týraly kelisim jasalýy yqtımal. Bul bızneske uzaq merzimdi boljam jasaýǵa jáne qoldaý sharttarynyń turaqty bolýyna múmkindik beredi.
Al quny 600 mln AQSH dollary bolatyn aýqymdy jobalar úshin salyq zańnamasynyń 10 jylǵa deıin turaqty bolatynyna kepildik beretin ınvestısıalyq mindettemeler týraly kelisimder jasasý kózdelgen. Mundaı mehanızm ınvestorlarǵa qarjy aǵyndary men olardyń ótelý merzimderin senimdi túrde josparlaýǵa múmkindik beredi.
Sonymen qatar ınvestorlar úshin ákimshilik jáne tehnıkalyq kedergilerdi azaıtýda qýatty qural sanalatyn Últtyq sıfrlyq ınvestısıalyq platforma (USIP) quryldy.
Onyń basty ereksheligi – ınvestorlarǵa memlekettik organdarmen meıilinshe az baılanysa otyryp, barlyq prosesterge, onyń ishinde memlekettik qyzmetterge biryńǵaı qol jetkizý núktesin usyný. Basqasha aıtqanda, USIP ınvestısıalyq jobalardy iske asyrýdyń barlyq kezeńderin keshendi túrde súıemeldeı otyryp, onlaın monıtorıńti qamtamasyz etedi.
Osy jyldyń 5 tamyzyndaǵy jaǵdaı boıynsha USIP-qa jalpy somasy 76,3 trln teńgeden asatyn 1 100 ınvestısıalyq joba júktelip, 222 myńǵa jýyq jumys orny qurylǵan.
Sonyń ishinen bıyl 47,7 myń jumys ornyn qura otyryp, jalpy somasy 5,6 trln teńge bolatyn 413 jobany paıdalanýǵa berý josparlanýda.
Sonymen qatar, aǵymdaǵy máseleler men ınvestorlardyń naqty problemalaryn jedel sheshý úshin Investısıalar tartý jónindegi keńestiń róli kúsheıtildi, onyń ókilettigi ınvestorǵa barlyq qajetti rásimderden jedel jáne ońaılatylǵan jolmen ótýine múmkindik beredi.
Odan bólek, jergilikti jerlerde ınvestorlardyń problemalaryn sheshý úshin ár óńirde «osy jerde jáne dál qazir» qaǵıdatymen Úkimettiń ınvestısıalyq shtabyna uqsas ákimderdiń basshylyq etetin óńirlik ınvestısıalyq shtabtar quryldy.
Investshtab qoldaýdyń «kiltpen tapsyrý» túrindegi tolyq spektrin usynady, ol alańdy tańdaý men ınfraqurylymdy qosýdan bastap jobany júzege asyrýdyń barlyq kezeńderinde súıemeldeýdi qamtıdy. Osynyń barlyǵy Qazaqstandy uzaq merzimdi ınvestısıalar úshin eń tartymdy baǵyttardyń birine aınaldyrmaq.
Buǵan qosa, eksporttyq jáne tehnologıalyq áleýeti joǵary salalarǵa den qoıýǵa, jalpylama tanystyrýdan naqty kelissózderge kóshýge jáne naqty bir seriktes tarapty tarta otyryp, ornyqty óndiristik tizbekterdi qalyptastyrýǵa múmkindik beretin targetti tásil iske asyrylýda.
Bul jumystardyń negizgi tetigi – Úkimet janyndaǵy ınvestısıalyq shtab, onyń alańynda búginde $70 mlrd-tan astam somaǵa 137 ınvestısıalyq joba qaraldy. Shtab otyrystarynyń qorytyndysy boıynsha zańnamaǵa ákimshilik kedergilerdi joıýdan bastap ınvestorlardyń quqyqtaryn qorǵaýdy kúsheıtýge deıingi 140-tan astam ózgerister engizildi.
Búgingi órbigen ahýaldy eskere otyryp, ınvestısıalyq jobalarǵa «jasyl dáliz» qaǵıdaty boıynsha servıstik qyzmet kórsetýge erekshe nazar aýdarylyp otyr.
Onyń artyqshylyǵy – ınvestordyń barlyq qajetti rásimderin (tirkeý, ruqsat qujattaryn alý, memlekettik qoldaý sharalary) bar bolǵany 5 kúnde jedeldetip jáne ońaılatyp ótkizý.
Qazaqstannyń ınvestısıalyq ımıjin ilgeriletý – memlekettik jáne bıznes-dıplomatıa quraldarynyń keń spektrin qoldana otyryp, júıeli negizde júzege asyrylatyn strategıalyq mindet.
Bul saladaǵy negizgi operator – Úkimet atynan biryńǵaı kelissóz júrgizýshi qyzmetin atqaratyn «Kazakh Invest» UK». Bul tásil sheteldik ınvestorlarǵa «bir tereze» qaǵıdaty boıynsha bastapqy konsýltasıadan bastap jobany júzege asyrýdyń barlyq kezeńderi boıy súıemeldeýge deıingi qyzmetterdiń tolyq keshenin alýǵa múmkindik beredi.
Mundaǵy jumystardy ilgeriletýshi mańyzdy qural Ulttyq ınvestısıalyq invest.gov.kz portaly. Búgingi kúni portalda 203 ınvestısıalyq usynys ornalastyrylǵan, onyń 33-i bıyl ǵana jarıalandy. Resýrs birneshe tilde jumys isteıdi, bul halyqaralyq ınvestorlarǵa Qazaqstannyń múmkindikteri, qoldanystaǵy preferensıalar, salyqtyq jeńildikter jáne ınfraqurylym týraly naqty aqparatqa qol jetkizýdi qamtamasyz etedi.
Osylaısha, Qazaqstan basym baǵyttardy irikteýden bastap jobanyń barlyq kezeńderinde ınvestorlardy jedel súıemeldeýge jáne ınstıtýsıonaldyq qorǵaýǵa deıingi ınvestısıa tartýdyń tolyqqandy arhıtektýrasyn qalyptastyrady.
Sondaı jumystardyń nátıjesinde, 2025 jyldyń alǵashqy aılarynda ǵana 17 ınvestısıalyq kelisimge qol qoıyldy salystyrǵanda kóp). Osy kelisimder boıynsha jıyntyq soma $17 mlrd-tan asty.
Óńdeý ónerkásibindegi ınvestısıalyq jobalar
Prezıdenttiń tapsyrmalary sheńberinde óńdeýshi ónerkásip sektoryndaǵy ınvestısıalyq jobalardyń kólemi sońǵy jyldary aıtarlyqtaı ósim kórsetip otyr.
2022-2024 jyldar aralyǵynda el ekonomıkasyna $69 mlrd-tan astam qarajat tartyldy, onyń 22%-y óńdeý ónerkásibine jáne 39%-y taý-ken óndirisine baǵyttaldy. Salystyrý úshin aıtsaq, aldyńǵy úsh jylda (2019-2021) barlyq tikeleı sheteldik ınvestısıalardyń (TSHI) shamamen 50%-y taý-ken sektoryna tıesili boldy.
Sońǵy bes jylda TSHI qurylymyndaǵy óńdeý ónerkásibiniń úlesi 2019 jylǵy 14%-dan 2025 jyly 22%-ǵa deıin ósti. Bul ártaraptandyrylǵan ekonomıkaǵa birtindep kóshýdi, shıkizat salalaryna táýeldiliktiń tómendeýin jáne qosylǵan quny joǵary óndiristi damytýdy rastaıdy.
2025 jylǵy ınvestısıalyq kún tártibi
Taraptardyń naqty belgilengen ózara mindettemeleri bar kelisimder ınvestorlarmen núktelik jumystyń tikeleı nátıjesi bolyp sanalady, onyń sheńberinde árbir mámile eleýli aldyn ala daıyndyqtan ótedi.
Olardyń arasynda el ekonomıkasyna tikeleı áser etetin iri bastamalar bar. Mysaly, bulardyń qatarynda $6,9 mlrd ınvestısıasy bar «Beıneý – Bozoı – Shymkent» magıstraldyq gaz qubyrynyń ekinshi jelisin salý, $580 mln «QazaqArab Sugar» qant zaýytyn salý, sondaı-aq «Viamedis» kompanıasynyń Qosshy qalasynda emhanasy bar kópbeıindi aýrýhana salý sıaqty jobalar bar.
Budan bólek, QR SİM Investısıa komıteti 2025 jyldyń birinshi jartyjyldyǵynda ınvestorlarǵa birqatar preferensıalar berýdi kózdeıtin 86 ınvestısıalyq kelisimshart jasasty. Salystyrý úshin, ótken jyldyń sáıkes kezeńinde mundaı kelisimsharttar tek 47 boldy. Ósim eki esege jýyq — ınvestorlardyń naqty artyqshylyqtardy kórip, Qazaqstanǵa jobalardy iske qosýǵa daıyn ekendiginiń aıqyn dáleli.
Budan bólek, 2025 jyly Qazaqstan ekonomıkasyna júıeli yqpal etýge qabiletti birqatar mańyzdy ınvestısıalyq joba iske qosyldy. QR Premer-mınıstri Oljas Bektenov ınvestorlarmen kezdesý barysynda «Qorǵas-SHyǵys qaqpasy» AEA sheńberinde halyqaralyq júk-jolaýshylar áýejaıyn salý jónindegi osyndaı jobalardyń birine resmı start berdi. Sol kúni taraptardyń mindettemelerin bekitetin jáne basym jobanyń mártebesin rastaıtyn ınvestısıalar týraly kelisimge qol qoıyldy.
Nemis tarapynan «The Hansa» konsorsıýmynyń jáne qazaqstandyq taraptan «SKYMAX Technologies» kompanıalar tobynyń qatysýymen iske asyrylatyn joba termınal, jańa býyndaǵy avıasıalyq otyn qoımalary men mýltımodaldy logıstıkalyq hab qurylysyn qamtıdy. Jańa áýejaı eldiń Azıa-Tynyq muhıty óńiri baǵytyndaǵy tranzıttik-kóliktik múmkindikterin keńeıtýge, eksporttyq áleýetti kúsheıtýge jáne shekara mańy aımaǵynda qosymsha ósý núktelerin qurýǵa arnalǵan.
2025 jylǵy ınvestısıalyq kún tártibindegi taǵy bir mańyzdy oqıǵa amerıkandyq «PepsiCo» kompanıasynyń Almaty oblysynda tuzdy taǵamdar shyǵaratyn zaýyt qurylysyna salynǵan ınvestısıa kólemin eki esege arttyrý týraly sheshimi boldy. Joba 2024 jyly $160 mln bastapqy ınvestısıamen bastaldy, al 2025 jyldyń qańtarynda kompanıa ınvestısıalardyń ulǵaıýy jáne óndiristik qýattylyqtyń keńeıýi týraly jarıalady.
AÓK transformasıasy: Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha aýyl sharýashylyǵy ónimderin tereń óńdeýge ınvestısıalar tartylýda
Joba formatynda «PepsiCo» kompanıasymen jergilikti fermerlermen jumys isteýge erekshe nazar aýdaryldy: óndiristiń tehnologıalyq talaptaryna sáıkes keletin kartoptyń arnaıy sorttary berilgen 15 qazaqstandyq sharýashylyqpen kelisimsharttar jasaldy. Fermerler agrotehnologıa boıynsha oqytýdan ótedi, tehnıkalyq qoldaýmen jáne uzaqmerzimdi jetkizý sharttarymen qamtamasyz etilgen. Bul agrarlyq sektor men qaıta óńdeý arasyndaǵy turaqty tik ıntegrasıany týdyrady, aýyl sharýashylyǵyn damytýǵa, ónim sapasy men fermerlerdiń kiristerin jaqsartýǵa yqpal etedi.
Astyqty tereń óńdeýge ınvestısıalar tartý jónindegi tapsyrma sheńberinde ozyq sıfrlyq sheshimderdi qoldanatyn, bıdaıdy óńdeý jáne ashytý salasyndaǵy tehnologıalyq patent ıegeri qytaılyq «Dalian hesheng Holdings» kópsalaly kompanıasymen ýaǵdalastyqtarǵa qol jetkizildi.
Joba Aqmola oblysynda bıdaıdy tereń óńdeý boıynsha tiginen ıntegrasıalanǵan ónerkásiptik park salýdy kózdeıdi. Birinshi kezeńde ınvestısıa kólemi $500-800 mln-dy quraıdy, ekinshi jáne úshinshi kezeńder 1 mlrd-qa baǵalanady, al birinshi kezeńde 3 mln tonnaǵa deıin kezeń-kezeńimen keńeıte otyryp, jylyna 1 mln tonna bıdaı óńdeý qýaty bar. Sondaı-aq 2000-ǵa jýyq jumys orny ashylady.
Jobanyń ınfraqurylymdyq kontýry kómir jylý elektr stansasy men kómir-hımıa kesheniniń qurylysyn qamtıdy, onda jylyna 150-400 myń tonna suıyq amıak shyǵarý josparlanýda. Jobany júzege asyrý óńdeýshi tarapynan astyqqa boljamdy suranysty jáne soltústik óńirlerdiń jergilikti aýyl sharýashylyǵy óndirýshileri úshin turaqty ótkizý arnalaryn qamtamasyz etedi.
Agroónerkásiptik keshenniń taǵy bir jarqyn mysaly — júgerini tereń óńdeýdegi álemdik kóshbasshylardyń biri qytaılyq «Fufeng Group» kompanıasynyń ınvestısıalyq jobasy. Jambyl oblysynda kompanıa krahmal, lızın, natrıı glýtamaty jáne basqa da bıofermentasıa ónimderi óndiriletin ındýstrıalyq parktiń qurylysyn bastady. Investısıanyń jalpy kólemi $800 mln-dy quraıdy.
«Fufeng» qazaqstandyq fermerlermen 300 myń tonna júgerini jetkizýge ofteık-kelisimsharttar jasasty, bul aýyl sharýashylyǵy ónimderine turaqty suranysty qamtamasyz etedi jáne egis alqaptaryn keńeıtýge ári ónimdilikti arttyrýǵa yntalandyrady.
Jobany júzege asyrý ınvestordyń óz qarajaty esebinen júrgiziledi. Bul halyqaralyq kompanıalardyń eldiń ınvestısıalyq ahýalyna degen senimin jáne Qazaqstannyń óndiristik jáne logıstıkalyq alań retindegi joǵary tartymdylyǵyn bildiredi.
Qazaqstannyń agroónerkásiptik kesheninde qytaılyq seriktestermen taǵy bir mańyzdy joba júzege asyrylýda, bul Túrkistan oblysynda qurǵaq kókónister óndiretin zaýyt salý. Investor — Qytaıdyń AÓK ónimderin tereń óńdeý salasyndaǵy kóshbasshylarynyń biri «Qingdao Wanlin Food» kompanıasy.
Birinshi kezeńde qýattylyǵy jylyna 50 myń tonna ónim óndirý iske qosylady. Investısıa kólemi $90 mln-ǵa deıin ulǵaıtyldy, 300 jumys ornyn ashý josparlanýda. Daıyn ónim ishki naryqqa da, EO men AQSH-qa eksportqa da baǵyttalǵan. Bolashaqta ınvestor jobany elimizdiń basqa agrarlyq óńirlerine keńeıtýge nıetti.
Óndirýden daıyn ónimdi shyǵarýǵa deıin: klasterlik óndiriske ınvestısıa kólemi artyp keledi
2025 jylǵy TMK salasyndaǵy eń iri kelisimderdiń biri Pavlodar jáne Qostanaı oblystarynda tolyq sıkldi alúmını klasterin qurý jónindegi jobany júzege asyratyn qytaılyq «East Hope Group» kompanıasymen áriptestik boldy.
Ol shıkizatty óndirýden bastap daıyn ónimdi shyǵarýǵa deıin, onyń ishinde jylyna 2 mln tonnaǵa deıin alúmını totyǵyn óńdeýdi qamtıtyn búkil óndiristik úderisti qamtıdy. Kazakh Invest aqparaty boıynsha, jobanyń quny 12 mlrd-tan asýy múmkin, bul ony Qazaqstandaǵy eń iri metalýrgıalyq bastama etedi. Joba energetıkalyq nysandardyń qurylysyn jáne elektr jelilerin jańǵyrtýdy qosa alǵanda, ınfraqurylymdy damytýdy kózdeıdi.
Jobanyń máni tek bir salamen shektelmeıdi: ol eksportqa baǵyttalǵan, joǵary qosylǵan qundy turaqty óndiristik tizbekti qalyptastyrady. Budan bólek, bul shamamen 10 myń jańa jumys ornyn ashyp, óńirlik ekonomıkanyń damýyna serpin beredi.
Sondaı-aq Jambyl oblysynda sýtegi tehnologıalaryn qoldanatyn tolyq sıkldi bolat quıý zaýytynyń qurylysy boıynsha iri metalýrgıalyq joba bastaldy. Investor – Qytaıdyń «Fujian Hengwang Investment Co., Ltd» kompanıasy.
Zaýyt «Jibek Joly» AEA aýmaǵynda salynady. Jylyna 3 mln tonnaǵa deıin bolat óndirý úshin temir kenin qaıta óńdeýdi qamtamasyz etedi. Investısıanyń jalpy kólemi – $756 mln. Joba aıasynda qurylys kezinde 1,5 myńǵa jýyq, al zaýyt iske qosylǵannan keıin 2,5 myńnan astam jumys orny ashylady.
Ónim Qazaqstannyń ishki naryǵyna baǵyttalǵan, sondaı-aq Ortalyq Azıa men Eýropa elderine de jetkiziledi. Óndiristik baǵyttan bólek, joba Shý qalasynda turǵyn úı qurylysy men áleýmettik ınfraqurylymdy qoldaýdy da qamtıdy.
2025 jylǵy jańa ónerkásiptik jobalardyń ishinde Qyzylorda oblysynda sanıtarlyq-tehnıkalyq ónim shyǵaratyn zaýyt qurylysy bar. Investor – álem boıynsha 78 óndiristik nysany bar, salanyń jetekshi halyqaralyq kompanıalarynyń biri sanalatyn ıspandyq «Roca Group».
Joba jylyna 500 myńǵa deıin ónim shyǵara alatyn zamanaýı kásiporyndy iske qosýdy kózdeıdi. Ónim Qazaqstannyń ishki naryǵyna da, Ortalyq Azıa elderine de eksporttalady. Investısıa kólemi – €70 mln eýro, shamamen 300 jumys ornyn ashý josparlanǵan.
«Roca Group» jobasy – Eýropa óndirýshilerin elimizdiń ońtústik aımaqtaryna tartý boıynsha eń iri mysaldardyń biri. Ol jergilikti ónerkásiptik bazanyń damýyna serpin berip, jańa jumys oryndaryn qurýǵa jáne Qazaqstannyń Ortalyq Azıadaǵy ónerkásip ortalyǵy retindegi ornyn kúsheıtýge yqpal etedi.
2025 jylǵy ınvestısıalyq kelisimder tek sandyq ósim ǵana emes, Qazaqstan ekonomıkasyn damytýdaǵy sapalyq ózgeristerdi de kórsetip otyr. Nazarda tek kapıtal tartý emes, turaqty óndiristik tizbekterdi qalyptastyrý, eksporttyq áleýetti arttyrý jáne tehnologıalardy ıgerý. Jańa jobalar agroónerkásip kesheninen bastap aýyr metalýrgıa men avıalogıstıkaǵa deıin keń aýqymda salalardy qamtyp, ártúrli óńirlerde iske asyrylady. Bul el ekonomıkasynyń teńgerimdi damýyna yqpal etedi.
Osylaısha, Úkimet el ekonomıkasyn ilgerilete damytý úshin júıeli qadamdardy jalǵastyryp keledi. Prezıdent qoıǵan mindetterdiń tıimdi júzege asyrylýy eń aldymen halyqtyń ál-aýqatyn arttyrýǵa baǵyttalǵan.