25 sáýirde Qazaqstan halqy Assambleıasynyń 33-sessıasy ótti. Kelesi jyly Konstıtýsıalyq statýsy bar azamattyq ınstıtýttyń 30 jyldyǵy atap ótilmek.
Osyndaı aıtýly kúnge Prezıdent daıyndyqty bastap ketti. Aldaǵy maqsat – Assambleıanyń saıası salmaǵyn arttyrý bolmaq.
Bir jyldan keıingi kadrlyq rokırovka
Assambleıa sesıasy bolardan bir kún aldyn Qasym-Jomart Toqaev kadrlyq ózgeris jasady. Burynǵy orynbasarlary Akbarjon Iahıahojaevıch Ismaılov jáne Aýrıka Georgıevna Dák qyzmetinen bosatyldy. Ekeýi de týra bir jyl buryn, 24 sáýirde taǵaıyndalǵan edi. Olardyń ornyna Lýgmar Harkıevıch Býlarov jáne Iýrıı Germanovıch Shın taǵaıyndaldy.
Mundaı shuǵyl sheshim qabyldaýǵa ne túrtki boldy?
Jahandyq geosaıası jáne órkenıetaralyq teketires
Prezıdent sesıada sóılegen sózinde jahandyq geosaıası, órkenıetaralyq, ıdeologıalyq teketirester jaıly aıtty. Máskeýde bolǵan lańkestik áreket te ulttyq qaýipsizdikke tónetin qaýipterdiń biri retinde ataldy.
«Biz jahandyq kataklızm beleń alyp, túrli memleketter arasynda áskerı-saıası, saýda-ekonomıkalyq teketires, tipti mádenı-gýmanıtarlyq tartys kúsheıip bara jatqanyna kýá bolyp otyrmyz. Radıkaldy ıdeologıany dáripteý jáne ksenofobıa otyn tutatý úshin halyqaralyq turaqsyzdyqty paıdalanyp qalǵysy keletinderdiń áreketi anyq kórinýde.
Keıbir memleketterdiń geostrategıalyq ambısıasynan etnodinı astar izdeýge tyrysatyndardyń, tipti, ony órkenıetaralyq qaqtyǵys retinde kórsetkisi keletinderdiń úni qatty shyǵa bastady. Sonyń saldarynan qazir álemniń ár túkpirinde túrli ekstremıstik kúshterdiń belsendiligi artyp kele jatqany baıqalyp otyr.
Lańkestik qaýip-qaterler taǵy da alǵy shepke shyqty. Taıaýda Máskeý irgesinde jurtty qanǵa bóktirgen lańkestik oqıǵa júregimizge óte aýyr tıdi. Kóptegen azamattar qaıǵyly oqıǵanyń qurbandaryna janashyrlyq, tileýlestik tanytyp, Reseıdiń Qazaqstandaǵy elshiligi men konsýldyǵy ǵımarattarynyń aldyna gúl shoqtaryn qoıdy. Álemniń barlyq derlik elderi osyndaı kóriniske kýá boldy»
Tipti qaqtyǵystardy etnodinı sıpatta órbitýge talpynýshylyq ta baıqalady. Sondyqtan Assambleıanyń jumysyna jańa serpin berý qajettigi týyndady.
İshki saıası sebep
Ekinshiden, sońǵy Konstıtýsıalyq reformadan keıin Assambleıanyń saıası júıedegi orny ózgerdi. 2022 jyly 29 sáýirde Assambleıa sesıasynda Prezıdent búkilhalyqtyq referendým ótkizý týraly málimdeme jasaǵan edi. 5 maýsymda ótken referendým nátıjesinde Assambleıanyń Parlamenttegi ókildigine ózgerister engizildi:
- QHA-ń Májilistegi 9 depýtattyq mandaty alynyp tastaldy
- Senatta Prezıdent taǵaıyndaıtyn 10 depýtattyń 5-eýi QHA quramynan alynady
Qoǵamdyq talqylaýdyń basym bóligi Májilis qabyrǵasynda ótetinin eskersek, Assambleıanyń saıası salmaǵy osy reforma nátıjesinde azaıdy. Osy ishki saıası sebepke baılanysty, Prezıdent keshegi ótken sesıada ınstıtýsıonaldy áleýetin nyǵaıtý maqsatynda, onyń jumysyna ózgeris jasaýdy usyndy.
Alda qandaı ózgeris kútip tur?
- Memlekettik organdarmen, Parlamentpen jáne máslıhattarmen qarym-qatynasy jaqsarady
- Jergilikti atqarýshy organdarmen jáne máslıhattarmen jumys júrgizý tásili ózgeredi
- Oblys jáne respýblıkalyq mańyzy bar qala ákimderi eki aıda keminde bir ret Assambleıa ókilderimen birge etnosaralyq ahýalǵa qatysty jınalys ótkizedi. Bul tapsyrma Parlament pen ózge de memorgandarǵa da tıesili
- QHA ǵylymı-saraptamalyq áleýetin arttyryp, saıası sheshim qabyldaý prosesine aralasa bastaıdy
- Barlyq óńirlerde etnomedıasıa salasy qolǵa alynbaq
- Aqsaqaldar keńesi jáne Analar keńesi sıaqty tıimdi qurylymdar memtapsyrys arqyly qarjylandyrylyp, ary qaraı damı túspek
- Assambleıa qurylymdary men etnomádenı birlestik basshylarynyń bir orynbasaryn jastardan taǵaıyndalmaq
- Dostyq úıleri qoǵamdyq kezdesýler men talqylaýlar ótetin jáne tyń bastamalar men ıdeıalar týyndaıtyn komúnıtı-ortalyqqa aınalýǵa tıis