ELDOS, qala turǵyny: – Meniń kóligim sheteldik. Men ony senimhat arqyly júrgizip júrmin. Maǵan saqtandyrý shartyn jasaý kerek pe? Jasamaǵan jaǵdaıda aıyppul salyna ma?
– Elge shet elderden kólik kirgizip, ony senimhat arqyly júrgizip júrgender kóbinese saqtandyrý shartyn jasaý kólik ıesine ǵana kerek dep oılaıtyn kórinedi.
Eger jaldamaly júrgizýshilerge nemese kóliktiń ıesi ony júrgizýge ruqsat berip, ózi janynda otyratyn bolsa, saqtandyrý shartyn jasaýdyń ne saqtandyrý polısin alýdyń qajeti joq. Tek tehnıkanyń ıesinde ǵana saqtandyrý bolýy kerek. Al senimhat arqyly júrgizetinder ne isteıdi? Joǵaryda atalǵan saqtandyrý týraly zańda «Kólik quralynyń ıesi – kólik quralyn menshik quqyǵymen, sharýashylyq júrgizý quqyǵymen nemese jedel basqarý quqyǵymen ne kez kelgen basqa da zańdy negizde (múliktik jaldaý shartymen, quzyretti organnyń kólik quralyn berý týraly ókimine oraı jáne basqasha) ıelenetin jeke nemese zańdy tulǵa» dep jazylǵan. Mundaǵy basqa da zańdy negiz degenimiz senimhat rásimdeý bolyp sanalady.
Sondyqtan kólikke senimhat (qaı elde berilgeni mańyzdy emes) arqyly ıelik etken azamattarǵa saqtandyrýsyz kólik basqarýǵa, naqtyraq aıtsaq, zań boıynsha saqtandyrýsyz kólikti «jolmen, sondaı-aq olarǵa irgeles salynǵan jáne kólik quraldarynyń qozǵalysyna paıdalanylatyn aýmaqtarda júrý úshin paıdalanýǵa bolmaıdy».
Ákimshilik kodekstiń 230-baby, 2-tarmaǵy boıynsha Qazaqstan Respýblıkasynyń mindetti saqtandyrý týraly zańnamalyq aktisine sáıkes mindetti saqtandyrý shartyn jasasýǵa mindetti tulǵanyń mindetti saqtandyrý shartyn jasaspaýy jeke tulǵalarǵa – 10, laýazymdy adamdarǵa, jeke notarıýstarǵa, jeke sot oryndaýshylaryna, shaǵyn kásipkerlik sýbektilerine nemese komersıalyq emes uıymdarǵa – 160, orta kásipkerlik sýbektilerine – 400, iri kásipkerlik sýbektilerine 1000 aılyq eseptik kórsetkish mólsherinde aıyppul salýǵa ákep soǵady. Polıseıler bul zańdy buzǵandardyń kóligin aıyp turaǵyna jiberýge quqyly.