Ózekti túıindemeler sany 22% ósken.
Mamandar sáýir aıynda bos jumys oryndardyń sany artqanyn aıtyp otyr, dep habarlaıdyAlmaty-akshamy.kz.
Eńbekmıni mamandarynyń aıtýynsha, 2022 jylǵy sáýirde Elektrondyq eńbek bırjasynda 91,3 myń bos jumys orny jáne 59,5 myń túıindeme ornalastyryldy. Ótken aımen salystyrǵanda bos oryndar sany 26% - ǵa, al ózekti túıindemeler sany 22% - ǵa ósken.
«Bos jumys oryndarynyń kópshiligin ózge qyzmetter (8,9 myń bos jumys orny), bilim berý (4,6 myń) jáne aýyl sharýashylyǵy (3,7 myń) sektorlarynyń kásiporyndary ornalastyrdy. Bul rette aýyl sharýashylyǵy salasyndaǵy bos oryndardyń jartysy Túrkistan oblysyna tıesili, al astyq ósirý salasynda bos oryndardyń 77%-y soltústik óńirlerde jarıalandy», – dedi «Eńbek resýrstaryn damytý ortalyǵy» AQ Basqarýshy dırektory Aleksandra Molchanovskaıa.
Suranysqa ıe pozısıalarǵa suranystyń biliktilik qurylymy boıynsha sáýir aıynda ótken aımen salystyrǵanda úlken ózgerister bolǵan joq.
«Jarıalanǵan bos oryndardyń jartysy biliktiligi orta deńgeıli mamandardy izdeýge baǵyttalǵan. Mundaı mamandyqtar boıynsha túıindemelerdiń úlesi jalpy túıindeme sanynyń 38%-i. Biliktiligi tómen deńgeıli kadrlar boıynsha aıyrmashylyq baıqalady: kásibı daıyndyǵy joq jumys izdeýshilerdiń úlesi (38%) olarǵa usynylyp otyrǵan jumys ornynan (27%) kóp. Al biliktiligi joǵary mamandarǵa degen suranys pen usynys 23%-dyń shamasynda», - dedi Aleksandra Molchanovskaıa.
Suranysqa ıe úsh mamandyqtyń qataryna dástúrli túrde kólik júrgizýshileri (4,6 myń bos jumys orny), qurylys jáne montajdaý jumystarynyń sheberleri (1,7 myń bos jumys orny) jáne qaptaýshylar (1,3 myń bos jumys orny) kiredi. Kúzetshilerge, júk tıeýshilerge, medısına qyzmetkerlerine, tárbıeshiler men olardyń kómekshilerine de suranys joǵary.
Ótken aıda qosalqy jumysshylar (jumys izdeýshilerdiń túıindemeleri bos jumys oryndarynyń sanynan 4,5 myńǵa artyq), biliktiligi joq jumysshylar (896 túıindemege) jáne eldi mekenderdi abattandyrý boıynsha jumysshylar (801 túıindemege) arasynda jumys orny úshin básekelestik artty. Sany boıynsha kóp mamandardyń qataryna zańgerler (535 túıindemege), qazandyq operatorlary (443 túıindeme), vahterler (676 túıindemege) jáne kógaldandyrý jónindegi jumysshylar (306 túıindemege) kirdi.
Jańa bos jumys ornynyń sany boıynsha 5 óńir alda keledi. Máselen, Aqtóbe (4,9 myń bos oryn) jáne Túrkistan (6,1 myń bos oryn) oblystarynda bos oryndar sany 2 ese kóbeıdi, Qyzylorda (2,9 myń bos oryn), Batys Qazaqstan (4,4 myń bos oryn) oblystarynda jáne Shymkent qalasynda (2,7 myń bos oryn) jańa bos jumys orny 1,5 ese kóbeıdi.
Bul óńirlerde jumys berýshiler negizinen qosalqy jumysshylarǵa, júrgizýshilerge, kúzetshilerge, ártúrli jumysshylarǵa, qurylys salasyndaǵy jumysshylarǵa jáne basqa da biliktiligi tómen mamandarǵa muqtaj. Ónimdiligi tómen arzan eńbek kúshine degen suranystyń artýynyń bir sebebi - qurylys, kóktemgi dala jáne maýsymdyq jumystar kóleminiń ulǵaıýy.
Sáýir aıynda jumys izdeýshiler sany Jambyl (-4%, 3,3 myń túıindeme), Pavlodar (-9%, 2,3 myń túıindeme) oblystary men Shymkent qalasynan (-12%, 3,8 myń túıindeme) basqa óńirlerde ósti. Belsendilik Aqtóbe (+64%, 3,6 myń túıindeme), Almaty (+54%, 6,4 myń túıindeme), Soltústik qazaqstan (+49%, 1,8 myń túıindeme) jáne Batys Qazaqstan (+49%, 3,3 myń túıindeme) oblystarynda baıqaldy.
«Ótken aıda genderlik qurylym ózgergen joq, jumys izdegen erler men áıelder sany birdeı boldy. Jas sanattary boıynsha jalpy túıindeme sanynyń ósýi birkelki. Sáýir aıynyń qorytyndysy boıynsha jumys izdeýshilerdiń jalpy sanynyń 28%-y – 45 jastan asqan adamdar, al 25 jasqa tolmaǵan jumys izdeýshilerdiń úlesi 15%-dyń shamasynda. Bul rette osy jastaǵy jastar ókilderiniń jartysynan astamy biliktilik deńgeıi ortashadan joǵary jumys oryndaryna úmitker nemese oqý ornyn jaqynda támamdaǵan túlekter, biraq árbir besinshi adam eshqandaı biliktilik deńgeıin talap etpeıtin jumys izdeıdi», –dedi sarapshy.
Sáýir aıynyń qorytyndysy boıynsha burǵylaý eritindileri jónindegi ınjenerler men IT salasynyń mamandary (orta eseppen – 1,7 mln teńge), basshylar men top-menedjerler (~1 mln teńge) pozısıalaryna úmitkerler, sondaı-aq basqa da joǵary bilikti tehnıkalyq mamandar (~800 myń teńge) eń joǵary jalaqy alady dep kútiledi. Aıta ketý kerek, basshylyq laýazymǵa úmitkerler arasyndaǵy básekelestik basqa laýazymdarǵa qaraǵanda ortasha deńgeıden joǵary.
Sonymen qatar jumys berýshiler eń úlken jalaqyny memlekettik jáne korporatıvtik sektor basshylaryna (~900 myń teńge), bas qurylysshylarǵa (~840 myń teńge), maklerlerge (~700 myń teńge), bıznes-taldaýshylar men qosymsha ázirleýshilerge (~700 myń teńge) usynýǵa daıyn. Eń tómengi jalaqy kúzetshilerge, júrgizýshilerge, muǵalimderge jáne t. b. usynylady.
Osylaısha EEB málimetteri boıynsha, eńbek naryǵynda jaldaý jáne jumys izdeý prosesteri jandana tústi. Sonymen birge, suranys pen usynystyń biliktilik qurylymyn saqtaýdy eskere otyryp, jumys berýshilerdiń jańa qyzmetkerler jaldaýǵa degen qyzyǵýshylyǵy artty, bul óndiris pen qyzmet kórsetý qarqynyn arttyrýy múmkin. Jalpy jumys berýshilerdiń tek 14%-y jeke kásipkerler, ıaǵnı jaldamaly jumysshylar kóbinese shaǵyn, orta jáne iri kásiporyndarda kóp ekenin aıta ketý kerek.