"Toı - halyqtyń qazynasy" degen sóz qazaq halqynyń sanasyna barynsha sińip qalǵan. Óıtkeni kúndelikti ómirde kıile bermeıtin ulttyq kıim, salt-dástúr men jón-joralǵynyń kóbi dál osy toı ústinde oryndalyp, bir "jasap" qalatyny bar. Ýaqyt óte kele keıbiri ózgeriske ushyrap, zamanyna saı jańaryp ta jatyr. Degenmen qazirgi qazaq qoǵamynda toıǵa kelgende shamadan tys shyǵyn da, "el ne deıdige" salynyp, "tyrashtaný" da toqtamaı tur.
Buryn aýyldy jerde úıdiń aldyna palatka tigip, al qalada asqanany jaldap, aǵaıyn-týys, kórshi-kólemmen qarapaıym ǵana toı jasaı salatyn kezeń edi. Biraq qazir zamanyna qaraı ol da ózgerip, kóbinshe qaryzdanyp-qaýǵalanyp toı jasaý úırenshikti jaǵdaıǵa aınalǵan. Ásirese, úılený toıynda asta-tók shyǵynǵa batatynymyz jasyryn emes.
Degenmen keıingi kezde osy stereotıpti buzyp, shaǵyn ári mándi toı jasaýdy jón kóretin jastar da kóbeıip keledi.
Aqshamnews.kz-tiń bul jolǵy keıipkerleri – dál osyndaı sheshim qabyldaǵan Aıdana Hojanova men Kenjebek Zýlkarnaev esimdi jas jubaılar.
Aıdananyń aıtýynsha, bul sheshimge ekeýi de birdeı toqtaǵan.
"Tanymaıtyn 300–500 adamǵa arnap úlken toı jasaǵymyz kelmedi. Odan bólek, kıit pen túrli syılyqtardyń bári – artyq shyǵyn dep oılaımyn. Aldymda úılengen aǵa-ápkelerimniń toıyn kórip óstim, ata-anamnyń qanshama qınalǵanyn da kórdim", – deıdi ol.
Jas otaýdyń pikirinshe, kópshilik "el ne deıdi" degen jeleýmen shamasynan tys shyǵyndalady. Biraq aıtýlarynsha, qalaı bolǵanda da syn aıtatyn týys pen tanys báribir tabylady. Sondyqtan Aıdana men Kenjebek artyq shyǵynǵa barmaı, kredıtke kirmeı, tek jaqyn dostaryna arnap shaǵyn ǵana formatta toı ótkizýdi jón kórgen. Ekeýara qabyldanǵan bul sheshimdi eki jaqtyń da ata-anasy qabyldaı qoımaǵan. Tipti, shaǵyn ortada ótkizbek bolǵan toıǵa barýdan bas tartqan. Degenmen, raılarynan qaıtyp, jastardyń baqytyna tusaý salmaı, aq batalaryn beripti.
Onlaınnan - otaý qurýǵa
Eki jas 2024 jylǵy tamyzda onlaın tanysqan. Ol kezde Aıdana Italıanyń Mılan qalasynda turyp jatqan. Keıin ekeýi de jumys babymen Almatyǵa keledi. Onlaında bastalǵan tanystyq alǵashqy kezdesýde-aq eki jastyń bolashaqta otaý quratynyn ańǵartqan.
"Ekeýimiz eki elde júrdik. Ara-arasynda Ystambul, Almatyda, Atyraýda kezdestik. Aqpan aıynda joldasym úılenýge usynys jasady, sonymen bári sheshildi", - dep jyly jymıdy jas kelinshek.
7 sáýir kúni Aıdanaǵa syrǵa salynyp, úıinen uzatylyp, kelesi kúni jigit jaqta úıde 30–50 adamǵa arnalǵan shaǵyn betashar jasalǵan. Al 12 sáýirde dostaryna arnap, jas jubaılar ózderi qalaǵan formatta bas qosý otyrysyn ótkizgen. Qonaqtar sany 50 adamnan aspaǵan.
Eń bastysy, jastar toıǵa jumsalatyn 7-8 mıllıon teńgeni eki bólmeli páterdiń bastapqy jarnasy retinde retinde quıyp, úılene sala "úıli" bolǵan. Ipotekalyq baǵdarlama arqyly úıdiń jarty qunyn tólep, qalǵanyn qazir kezeń-kezeńimen ótep otyr.
Toıǵa jalpy 750 myń teńge jumsalǵan eken. Toıǵa kelgen dostarynyń qosqan syıy 400 myń teńgeni quraǵan. Túptep kelgende, jas jubaılar naqty shyǵyn tipti 750 emes, 350 myń teńgege aınalǵanyn ózderi de ańǵarmasa kerek.
750 myń teńge qalaı jumsaldy?
Aıdananyń aıtýynsha, bul soma keıbireýlerge az, al endi bireýlerge kóp bolyp kórinýi múmkin. Qarajattyń negizgi bóligi vıdeograf pen fotograf qyzmetine, asabaǵa jáne dastarhan mázirin ázirlegen aspaz eńbegine jumsalǵan.
Sonymen qatar, úıde ótetin toıǵa arnalǵan ústelder jaldanyp, bezendirýge qajetti zattar qarapaıym bazardan alynǵan. Jetpegen ydystardy satyp almaı, dostarynan ýaqytsha alǵan. Al daıashy qyzmetin týys sińlileri men baýyrlary atqarǵan.
Dastarhan da barynsha jınaqy ázirlenip, tek jelinetin as túrleri qoıylǵan. Ysyrapqa jol berilmegen.
Mázirde:
-
úsh túrli salat (kapreze, baklajan, sezar),
-
sýyq tiskebasarlar men jemis-jıdek,
-
eki ystyq taǵam (soýstaǵy taýyq púremen, balyq kúrishpen),
-
táttiler men sýsyndar bolǵan.
Ózderi qalaǵan formatta ótkizilgen toı dostarynyń kóńilinen de shyqqan. Tek qana jastar bas qosqan otyrys barynsha kóńildi ári este qalarlyqtaı ótken.
Balıdegi bal aıy
Toı ótisimen, jas otbasy bal aıyn Balıge baryp ótkizip kelgen. Bul - olar otaý qurmaı turyp kelisilgen sheshim.
Aıdana osy ýaqytqa deıin 25 eldi aralap, birneshe jyl shetelde turǵan jaıy bar. Joldasy Kenjebek te jumys barysymen shetelde jıi bolǵan. Ekeýin toǵystyrǵan armannyń biri - el-jerdi birge kórip, birge saıahattaý. Shetelge kóp joly túskennen keıin, bul turǵydan da bilgeni men túıgeni mol eken. Jas jubaılardy saıahatty da kóp shyǵyndanbaı barynsha tıimdi ótkizýdiń sheberleri dese bolady.
"Kelisip pishken ton kelte bolmas". Aıdana men Kenjebektiń ózara aýyzbirlikte jasaǵan shaǵyn ǵana shańyraq kóterý toıy jaıly áńgimesine qarap osyndaı oı túıýge bolady. Ózara senim men kelisimge kele otyryp, jasalǵan osyndaı shaǵyn ǵana shańyraq kóterý toıy bul odaqtyń áli talaı maqsattary aıqyn ekenin ańǵartady. Bir jaǵynan bul oqıǵa "Bas ekeý bolmaı, mal ekeý bolmasyn" da úıretetindeı.
Qazirgi tańda jas jubaılar ata-ana bolýǵa daıyndalyp júr. Aıdananyń aıy-kúni jaqyndap qalǵan.
Eń bastysy, bolashaq sábımen páterden-páterge kóship, jalaqydan-jalaqyǵa qarap, qaryzdanyp-qaýǵalanyp ómir súrmeıdi. Aıdana men Kenjebek óz prınsıpterine saı, bolashaqtaryna qajetti jaǵdaıdy aldyn ala jasap qoıǵan. Alda el aralaý, tipti shetelde turyp kórý de olardyń ortaq armandarynyń biri.