Balıǵat jasyna tolǵan, aqyl-esi durys árbir musylmanǵa Ramazan aıynda oraza ustaý – paryz.
Musylman kúntizbesindegi qasıetti aılardyń biri ári biregeıi – Ramazan aıy. Onyń ereksheligi sol – musylmandar bir aı boıy oraza ustaıdy. Ramazan aıynda myń aıdan da qaıyrly Qadir túnin qarsy alady.
Ramazan – meıirimdilik pen qaıyrymdylyq, sabyrlyq pen keshirimdilik aıy.
Oraza qashan bastalady?
Bıylǵy oraza 11 naýryzda bastalady. Iaǵnı musylmandar 11 naýryzǵa qaraǵan túni sáresine turyp, aýyz bekitedi.
Al 9 sáýir – Ramazan aıynyń sońǵy kúni.
Barsha musylman úshin orazanyń aıaqtalǵanyn bildiretin ulyq meıram Oraza aıt 10 sáýirde bolady.
Qasıetti Qadir túni 5-nen 6 sáýirge qaraǵan túnge túsip tur.
Oraza kimderge paryz?
Sharıǵat boıynsha balıǵat jasyna kelgen, aqyl-esi durys árbir musylmanǵa Ramazan aıynda oraza ustaý – paryz.
Alaıda qasıetti aıda myna adamdarǵa oraza tutý mindet emes. Olar:
jolaýshylar;
naýqas adamdar;
júkti nemese omyraýda balasy bar áıelder.
Sáresi men aýyzasharda oqylatyn duǵa
Oraza ustaýǵa nıet etken musylmandar sáreside "Allanyń razylyǵy úshin Ramazan aıynyń orazasyn tań atqannan kún batqanǵa deıin ustaýǵa nıet ettim" deıdi.
Al aýyzashar kezde "Jaratýshy ıem! Seniń razylyǵyń úshin oraza ustadym, Saǵan ıman keltirdim, Saǵan táýekel ettim. Sen bergen rızyq-nesibeńmen aýyz ashtym. Ýa, Keshirimdi Alla! Meniń ótken jáne keleshek kúnálarymdy keshire kór!" deıdi.
Orazany ne buzady?
oraza ustaǵanyn bile tura iship-jeý;
temeki tartý, nasybaı atý, dári ishý, quramynda nárli zattary bar ýkol qabyldaý;
aýzyndaǵy jańbyr tamshylaryn ádeıi jutý;
áıelimen jaqyndasý (ıaǵnı, tań namazynan aqsham namazyna deıin jaqyndasý orazany buzady);
sebepsiz qorek nemese qorektik qasıeti bar barlyq zatty ádeıilep jeý.
Mundaı jaǵdaılarda kaffarat orazasyn ustaý qajet.
Kaffarat degenimiz – Ramazan aıynyń orazasyn sebepsizden-sebepsiz buzyp jibergen jaǵdaıda eki aı oraza ustaý, eger oǵan shamasy kelmese alpys kedeıdi tamaqtandyrý.
Orazanyń paıdasy
Jalpy orazanyń adamnyń táni men janyna, rýhanı ómirine paıdasy zor. Eń aldymen, musylman balasy aýyz bekitý arqyly Allaǵa boıusynýdy úırenedi. Orazanyń kómegimen boıyndaǵy jaǵymsyz qasıetter men ádetterden arylady.
Oraza adamdy sabyrlyq pen tózimdilikke tárbıeleıdi, óz nápsisimen kúresýdi úıretedi. Ardaqty Paıǵambarymyz (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) bir hadısinde: "Oraza – sabyrdyń jartysy" degen.
Oraza adamnyń zeıinin tazartyp, jaqsy oılarǵa jeteleıdi. Pendeniń boıynda meıirimdilik, janashyrlyq, baýyrmaldyq sezimderin oıatyp, jetim-jesirge qol ushyn sozýǵa tárbıeleıdi. Ramazanda beriletin pitir sadaqa, aýyzashar dastarhany, qaıyrymdylyq baǵytta jasalǵan barlyq amal musylmandardyń bir-birine degen meıirimi men súıispenshiligin arttyrady.
Budan bólek bir aı boıy oraza tutqan adamnyń aǵzasy artyq jáne zıandy nárselerden tazarady.
Ramazan – shúkirshilik aıy. Oraza, tipti, bir jutym sý men bir úzim nannyń qadirin sezdiredi.