Jer betindegi adam bitkenniń bári de – Máńgiliktiń asaý tulpary laqtyramyn degen jerinde laqtyryp kete beretin shala shabandoz. Eshkim de máńgilik emes. Bireý erte, bireý kesh jalǵan dúnıeden aýdarylyp túsedi. Sonda deımin-aý, nege tyrashtanyp kún keshemiz? Baılyq ne kerek? Ataq ne kerek? Jalǵan namys ne kerek? Túsinbeıtinmin. Búgin uqtym. Bizdiń osy ómirlik ustanymyz kezdeısoqtyq emes, zańdylyq eken! Nege deısiz be?
Adam ómiriniń máni tyrashtanýda jatyr. Bul tyrashtanýdyń aty – jantalas. Eger adam máńgilik ómir súretin bolsa, bul jantalastyń búrshigi de bolmas edi. Jaıbaraqat kún kesher edik. Oısyz, muńsyz jerde adam ómiri barlyq máni men mańyzynan aıyrylar edi. Shyńǵysqan jáne sol sıaqtylar ańsaǵan Máńgilikte osydan keıin eshqandaı mán joq ekenin bilesiń. Iá, bizdiń ómirimizdiń shyraıyn ashyp turǵan sozylmaly agonıa ekenin moıyndamasqa shara joq!
***
Qazaq qoǵamyna qaıran qalmaý múmkin emes. Qaıda barsań da sol baıaǵy "Sekseýildi sekseýilge uryp syndyratyn" prınsıpke baryp mańdaıyńdy urasyń! Qazaqty bir birine aıtaqtatyp qoıýdyń naǵyz apogeıine jettik. Sqema – óte qarapaıym. Ortaǵa súıek laqtyrady. Tıpa «Rýh» ne «Altyn tobylǵy».
Bul marafonda heppı end bolǵanyn eshqashan kórgen emespin. Bir ǵana nátıje: birin biri býyndyryp jatqan qazaqtar. Osyndaıda ultym úshin kirerge tesik tappaımyn. Qatyspaı-aq qoıyńdarshy konkýrsqa, qazaqtar! Aýyzbirshiligimizdi dyr-dyr etip aıyryp jatqanda 1 mıllıon teńge qaı tesigińe jamaý bolǵandaı!
***
«Eki kún boıy uıqym qanbaıtyn boldy» dedim «kýrılkada» turǵan tanysyma. «Sháke, alpystan astyń, sol fýtboly qurǵyrdy kúndiz «zapısten» kórseń, qaıtedi?» dedi maǵan jany ashyp. Salǵylasyp jatpadym.
Tikeleı translásıa tabıǵatyn túsinbeıtin tirshilik ıesine sózimdi shyǵyndaǵym kelmedi. Áıtpese, «Ves kaıf in live» degim kelgen. Ómirdiń keıbir lázzatynan qur qalyp júrgen kisi «kaıftiń bári laıv pen laıfta» ekenin qaıdan bilsin?!
***
Feısbýk – jıyrma jıyrma birinshi ǵasyrdaǵy eń jarqyn joba. Dúnıe turǵansha turatynyna senemin. Óıtkeni, munda adamdar bar bilgenimen bólisedi. Al, bilgenińmen bólisý – baqytqa bólenýdiń bir túri. Feısbýktiń tartylys kúshiniń eń basty tetigi osynyń astarynda jatyr!
***
MAMYRDAǴY MATERIALDYQ MARAZM. Jańa ǵana "Zakon.kz" portalynan oqydym: "K maıskım prazdnıkam v Kazahstane podorojalı prodýkty". Oıbaı-aý, endi myna "maıskıe prazdnıgińiz" "Novyı god" emes ǵoı. Jýannyń jińishkerip, jińishkeniń úziletin kezinde de baǵany ósirý – baryp turǵan qaskúnemdik! Antımonopolıa joq jerde antıgýmanızm ústemdik ornatady. Osyndaı dıalektıkalyq/tarıhı materıalızmdi de bastan keshirip jatqan bizdi endi uryp óltirý ǵana qalyp tur!
***
Táni sulý adamdar bolady. Yntyq bolatynyń ras. Basqasha aıtsaq, ótirik bolar edi. Biraq tez sýyıtynyń da shyndyq. Óıtkeni, bul fızıologıalyq ınstınk ekeni salǵan bette bilinip turady. Kózben jegideı jegeniń bolmasa, júrek dir ete qoımaıdy. Tánniń ózi máńgilik materıaldan jaratylmaǵanyn eskersek, buǵan asa tań qalýdyń qajeti shamaly.
Jany sulý adamdar bolady. Aqyqtyqtyń ıisi ańqyp turatyn mundaı jandardyń gravıtasıalyq kúshi seni ózine tartpaı qoımaıtyny – dúnıedegi eń tátti qubylys. Júregiń atsha týlap, aýzyńnan shyǵyp kete jazdaıdy. Osyndaıda jannyń máńgilik materıaldan jaratylǵanyna kózsiz sene bastaısyń. Táttiligi nede? Tylsymdyǵynda der edim. Bir anyq, tuńǵıyqqa tyǵylǵan tylsym sezimniń túbine jetý múmkin emes. Bul qubylystyń máńgilik bolatyny da sondyqtan bolar.
Attas zarádtardyń bir-birine jaqyndaýy qıyn. Eki birdeı jany sulý adamnyń bas qosýy múmkin be? Fızıkanyń qatal zańyna salsaq, kóńil qalatyn jaýap alar edik. Degenmen, ómirde de «ısklúchenıe» degen kategorıa kezdespeı turmaıdy. Soǵan qýanasyń!
Bir jupty bilemin. Ákim (Tarazı) aǵa men Roza (Muqanova). Ekeýi de – jaısań jan. Jannyń tazalyǵy adam kúlgen kezde kózinen anyq baıqalatynyn osy kisilerden kórdim. Onyń ústine jer ortasynan aýǵanda asyq oınaýdy ádetke aınaldyrý tek aq júrekti adamdardyń ǵana qolynan keledi. Máńgilik zańy osyndaı eshkimniń basyna kelmeıtin is-qımyldan bastaý alatynyna tań qalmaý múmkin emes.
***
Qalı týraly jazý qıyn. Qıyn deıtinimiz, ol — qazirgi qazaq jýrnalısıkasyndaǵy kúrdeli qubylys. Qalı týraly jazý úshin Qalıdaı bolý kerek!
Qalı týraly jazý ońaı. Ońaı deıtinimiz, buǵan deıin de qazaq jýrnalısıkasyn bylaı qoıǵanda, qazaq ádebıetiniń marqasqa tarlandary Qalıdy qasqıtyp turyp jazǵan. Sol alyptarǵa silteme jasap otyryp-aq Qalı týraly siltep tastaý túk emes!
Búgin Qalıdy tanýdyń taǵy bir jolyn taptym. Qalıdan sıtata keltir de, kúnuzaqqa sony aýzyńdy ashyp oqy da otyr. Zeınolla kókem qaıtqanda Qalı bylaı joqtaǵany esimde: «Yǵýshy edi-aý talaılar ózi túgil, kórgennen onyń sulbasyn. Qanyp ishtik ózińnen ónerdiń tuma tunbasyn. Halqyń túgil, bul kúni Sulýlyqtyń ózi de syǵyp alǵan shyǵar kóz jasyn!».
Osydan keıin sen Qalıdy moıyndamaı kór! Mundaı mysaldardy onyń tvorchestvosynan myńdap tabýǵa bolady. Sátti mysaldardan sát saıyn kóziń súrinedi. Tek onyń kitaptaryn paraqtap kórshi eń aldymen, jarqynym!
Erteń – Qalıdyń týǵan kúni. Jaqsy dosyńdy quttyqtaýǵa asyǵyp turady ekensiń. Sol nıetten týǵan oı ǵoı.
***
Ermurat Bapı, Dına Elgezek, Arman Sqabyluly, Arman Shoraev sekildi «sen tura tur, men ataıyndar» «optom» saıası tok-shoýǵa qatysypty. Ermurat dos osy habarǵa qatysatynyn aıtyp habarlasqan. Kórem dep otyrǵanda aıaq astynan bir sharýalarmen Almatyǵa ketip qalyp, habardy kóre almadym.
Teleqyzyǵýshylyǵymnyń ólip qalǵanyna búgin birinshi ret ókindim. Beti beri qaraıyn degen sıaqty ulttyq kók jáshiktiń. Deı turǵanmen, adamdardy «myslıt» etýge úıretetin «Parasat maıdanyn» praım-taımǵa qoımaı men báribir eshkimge senbeımin. Anyǵy sol, osyndaı habardy saǵat túngi 00.20 mınýtqa qoıý – qalyń kórermendi qorlaýdyń Hám Darhan Ábdiktiń tvorchestvosyna «ıgnor» jasaýdyń baryp turǵan klasıkalyq úlgisi.
Halyqty topas qylyp bitirgen bitpeıtin «toı-dýmandar» men túrik-koreı tektes serıaldardy dál el teledıdarǵa telmiretin ýaqytta kórsetýdiń ne qajeti bar? Deni durys adam ári ketse túngi on birden keıin demalady. Keıde kózim uıqyǵa tyǵylyp bara jatqanda Darhannyń «Parasat maıdanynda «biz» degen uǵym joq» degen sózi esime oralatyny bar. Osy sóziniń astarynda fılosofıalyq orammen qatar «parasat maıdany» buqara halyqtyń emes, ındıvıdtiń ǵana kúresi degen pikir de jatqany ras.
Olaı bolsa, ulttyq arnanyń basshylary bul habarǵa fılosofıalyq turǵydan qarap, «ádeıi» el jatyp qalǵanda kórsetip júr-aý?! Ǵajap logıka! (paýza) Áı, logıkalaryńyz bar bolsyn!!! Eń aldymen kórermenniń jaǵdaıyn qashan oılaımyz?!