Jasymyq – aqýyz ben temirge baı. Onyń quramynda folat bar, ol mı men qan túzilý qyzmeti úshin óte qajet. Sosyn turaqty krahmal bar, ol ishek mıkroflorasy úshin mańyzdy. Glıkemıa ındeksi tómen bolǵandyqtan, dıabetpen aýyratyndar da jeýge bolady.
Meıiz – kalıı, magnıı men beta-karotınniń qospasy. Ol júrekke, kózge jáne sý balansyn ustap turýǵa paıdaly. Biraq keptirilgen kúıinde qant kóp bolǵandyqtan, kúnine 3-5 tal jese jetedi.
Kúnjit dáni paıdaly, onda kálsı, magnıı jáne myrysh bar. Ol súıek saýlyǵy, ımýnıtet úshin jaqsy jáne qan qysymyn retteıdi. Sál qýyrylǵan kúnjit jaqsy sińiriledi. Ony salattarǵa da qosady.
Plasık ydysqa salynǵan tamaqty ysytqan kezde myńdaǵan plasık bólshek bólinedi. Olar gormondarǵa, reprodýktıvti júıege zıan.
Kúızelis (depressıa) júrek-qan tamyr aýrýlarynyń (ınsýlt, ınfarkt) qaýpin arttyrady. Kúızelis kezinde neıromedıatorlar tepe-teńdigi buzylady. Ol qan tamyrlarynyń qysylýyna, qan aǵyny buzylýyna, aterosklerozdyń qozýyna ákep soǵady.
Sýdy shamadan tys ishý – zıan.
Sýdy tym kóp ishse qandaǵy elektrolıtterdi, ásirese natrııdi eritip jiberedi, bul gıponatrıemıa degen jaǵdaıǵa ákep soǵady.
Adam ózin zorlap kóp sý ishýge bolmaıdy, ol búırekke aýyr keledi jáne paıdaly mıkroelementterdi shaıyp tastaıdy.
Óz aǵzańyzdy tyńdaı bilý kerek.
Shóldegen kezde, belsendi qımyldaǵanda, aýyrǵan kezde sýdy kóbirek ishken jón.