Elge zańsyz ákelingen smartfondar buǵattalyp, ákimshilik jáne qylmystyq quqyq buzýshylyqtar úshin qatań jazalanady.
2025 jyldyń naýryz aıynda Qazaqstanda zańnamaǵa birqatar ózgerister kúshine enedi, dep habarlaıdy aqshamnews.kz.
Jańa vaksına pasporty
Qazaqstanda vaksına pasporty jańaratyn boldy. Ol buryn qoldanylǵan profılaktıkalyq egý kartasyn aýystyrady. Ol qaǵaz túrinde jáne elektrondy nusqada da kúshin joǵaltpaıdy.
Pasporttyń jaramdylyq merzimi «qajet ýaqyt aralyǵynda» dep belgilenedi. Iaǵnı onyń merzimin medısınalyq uıym bekitedi. Biraq pasport keminde bir jylǵa jaramdy bolýy qajet. Qujatta ártúrli aýrýlarǵa qarsy júrgizilgen ekpe: týberkýlez, V gepatıti, dıfterıa, sirespe, polıomıelıt, kókjótel jáne t.b. týraly aqparat bolady.
Zańsyz smartfondardy buǵattaý
Naýryzda bılik tirkeýde turǵan barlyq smartfondy qatań teksere bastaıdy. Júıe nege qaraıdy?
qurylǵynyń naqty IMEI kodyna;
GSMA málimetteri boıynsha urlanǵan nemese joǵalǵan tizimde bolýyna;
telefon Qazaqstanǵa zańdy túrde kelýine;
Tekserýden keıin gadjetter úsh topqa bólinedi:
Barlyq synaqtardan ótken jáne esh qıyndyqsyz jumys isteıtin qalypty qurylǵylar;
Telefondy zańdy satyp alǵany týraly dáleldeýge bir aı beriletin smartfondar;
Urlanǵan nemese zańsyz kelgen qurylǵylar jeliden ajyratylady.
Eger sizdiń telefonyńyz resmı túrde satyp alynsa jáne jańa erejelerge deıin saı bolsa, alańdaıtyn eshteńe joq, ol ádettegideı jumys isteı beredi.
Esirtki úshin qamaý merzimi uzarady
Naýryzdan bastap esirtki bıznesine qarsy kúresti kúsheıtetin, biraq usaq quqyq buzýshylarǵa jeńildik beretin jańa zań kúshine enedi.
Esirtkini kóp mólsherde óndirý nemese óńdeý faktisi boıynsha jaza 15 jyldan 20 jylǵa deıin nemese múlikti tolyq memleketke alý jáne ómir boıy bas bostandyǵynan aıyrý bolyp ózgeredi.
Tasymaldaýshylar úshin jaza jeńildeıdi: alǵash ret zań buzǵan jáne iri mólsherde bolmasa, 5-8 jyl aralyǵynda, qylmys qaıtalansa, jaza 7-12 jylǵa deıin ósedi.
Tyıym salynǵan ósimdikterdi iri mólsherde ósirý jáne esirtki jasaý jabdyqtaryn satý tasymaldaýshylarǵa da jaza qarastyrylatyn bolady.
Jeke derekterdi taratý
Jeke derekterdi qorǵaýǵa qatysty jaza kúsheıedi. QR ÁQBtK-niń 79-baby boıynsha aıyppuldar ósedi:
qarapaıym azamattarǵa – 30 AEK deıin;
sheneýnikterge, notarıýstarǵa, advokattarǵa, shaǵyn bızneske – 60 AEK;
orta bızneske – 100 AEK;
iri kompanıalarǵa – 200 AEK;
Derekterdi urlaý nemese joǵaltýǵa baılanysty 2000 AEK qarastyrylýy múmkin. Keltirilgen zalal joǵary bolsa, QR QK-niń 147-baby boıynsha qylmystyq is qozǵalady.
Sonymen qatar, QR ÁQBtK 215-1-baby paıda bolyp, derekterdi nashar qorǵaıtyn bankter de jaýapqa tartylady.
Eńbek kodeksindegi ózgerister
2025 jylǵy 13 naýryzdan bastap eńbek qaýipsizdigi salasyndaǵy buzýshylyqtar úshin aıyppul sanksıalary ózgertiledi (QR ÁQBtK 93-96-baptary):
Eńbekti qorǵaý qyzmetiniń nemese mamannyń bolmaǵany úshin (93-bap) aıyppul salynady: shaǵyn bıznes pen KEU úshin 20 AEK, iri bıznes úshin 120 AEK;
ÁQBtK niń 94 baby boıynsha jumys oryndaryn atestattaý talaptaryn saqtamaǵany úshin aıyppulǵa balama retinde eskertý qarastyrylmaǵan;
Óndiristegi jazataıym oqıǵalardy tergep-teksermegeni úshin 95-bap boıynsha aıyppuldar ulǵaıtyldy: laýazymdy adamdar men shaǵyn bıznes úshin 35-ten 60 AEK deıin, iri bıznes úshin 140-tan 200 AEK deıin, al bir jyl ishinde qaıtalap buzylǵan jaǵdaıda – 400 AEK deıin.
Tutynýshy men kásipker quqyǵy
2025 jylǵy naýryzdan bastap ÁQBtK 173-babynyń 2-tarmaǵyna ózgerister engiziledi. Memlekettik organ nemese laýazymdy tulǵa bıznestiń isterine zańdy negizsiz eki ret aralassa, oǵan 200 AEK aıyppul salynady.
QR ÁQBtK-niń 190-babyna sáıkes satýshylar ózderi týraly jáne tutynýshylardy qorǵaý organdary týraly derekterdi qazaq jáne orys tilderinde kórsetpese, shaǵymdarǵa ýaqytynda jaýap bermese nemese taýardy keri qabyldamasa, aıyppul salynady: jeke tulǵalar úshin 5 AEK, shaǵyn bıznes úshin 10 AEK, orta bıznes úshin 15 AEK, iri bıznes úshin 25 AEK.
204-4-bapqa sáıkes nan nemese sút sıaqty mańyzdy ónimderge baǵany kótergeni úshin aıyppul salynady: jeke tulǵa men shaǵyn bıznes úshin 5 AEK, orta úshin 35 AEK, iri bıznes úshin 150 AEK.
Aqsha aıyrbastaý pýnktterine aıyppul salynady
QR ÁQBtK-niń 252-1-baby kúshine enedi. Oǵan sáıkes, aıyrbastaý pýnktteri qalyptasqan erejelerdi buzsa, 50 bastap 150 AEK deıin aıyppul salynady