Áleýmettik jelide NASA-nyń baspasóz konferensıasynan alynǵan vıdeo tarady. Jazbalarda "NASA Marsta tirshilik tapqanyn jarıalady!" delingen. X jelisindegi jazba 5 mıllıon ret qaralsa, "Marsta ómir bar!" dep jazylǵan sýret Instagram-da 10 myńnan astam lúpil jınaǵan. Snopes aqparattyń ras-ótirigin anyqtady,- dep habarlaıdy Aqshamnews.kz tilshisi Factcheck.kz-ke silteme jasap.
Vıdeo NASA-nyń 2025 jylǵy 10 qyrkúıektegi baspasóz brıfıńinen alynǵan. Onda agenttiktiń ýaqytsha basshysy Shon Daffı: "Bul – Marstaǵy ómirdiń eń aıqyn belgisi bolýy múmkin" dep aıtqan. Biraq onyń "múmkin" degen sózine nazar aýdarý kerek. Óıtkeni NASA Marsta ómirdiń naqty tabylǵanyn emes, úmit beretin belgilerdi anyqtaǵanyn habarlaǵan. Ǵalymdar ony "tirshiliktiń dáleli" dep jarıalaý úshin áli de qosymsha zertteý júrgizýi qajet.
Sol kúni jarıalanǵan ǵylymı maqalaǵa sáıkes, NASA Mars jynystarynyń quramynda vıvıanıt pen greıgıt bolýy múmkin ekenin anyqtaǵan. NASA taratqan baspasóz habarlamasynda bul mıneraldar ejelgi mıkroorganızmderdiń yqtımal "bıobelgisi" bolýy múmkin dep túsindirilgen. "Bıobelgi" – planetadaǵy tirshilik áserinen qalyptasatyn zat nemese qurylym, alaıda ony rastaý úshin qosymsha zertteý men derekter qajet.
Jer betinde vıvıanıt kóbine shógindilerde, ósimdik túzetin batpaqtarda jáne organıkalyq zattardyń ydyraýy kezinde paıda bolady. Al keıbir mıkroorganızmder greıgıtti túze alady. NASA-nyń málimetinshe, bul mıneraldar shógindiler men organıkalyq zattardyń ózara reaksıasy nátıjesinde túzilýi múmkin, al mundaı reaksıalar mıkroorganızmderge ósýge qajet energıa kózi bola alady.
Alaıda NASA bul mıneraldar tirshilik bolmaǵan jaǵdaıda da qalyptasady deıdi. Mysaly, olar uzaq ýaqyt joǵary temperatýranyń áserinen, qyshqyldy ortada nemese organıkalyq qosylystardyń baılanysýy arqyly paıda bolýy yqtımal. Bul tusta ǵalymdardy qyzyqtyrǵan basty sebep – jynys qabattary buryn joǵary temperatýra nemese qyshqyldyq áserge ushyraǵanyn kórsetpegen. Ǵalymdar organıkalyq qosylystardyń tómen temperatýrada mıneraldardy túzýge qajetti reaksıalardy iske qosa alatyny ne qosa almaıtynyn ázirge bilmeıdi.
Degenmen NASA zertteýshileri mıneraldardy Marstaǵy ejelgi tirshiliktiń naqty dáleli dep aıtýǵa asyqpaý keregin eskertti.
"Astrobıologıalyq tujyrymdar, ásirese Jerden tys ótken ómirdi tabýǵa qatysty málimdemeler aıryqsha dálelderdi qajet etedi", – dedi NASA ǵalymy Ketı Morgan.
Sol sebepti jelidegi "NASA Marstan tirshilik tapty" degen jalǵan aqparat.