Qazaq qoǵamynda ananyń balaǵa degen mahabbaty aıryqsha baǵalanady. Ásirese ul bala áýlettiń jalǵasy, tiregi dep sanalatyndyqtan, oǵan degen yqylas ta erekshe bolady. Degenmen, osy shekten tys qamqorlyq keıde er azamattyń tolyqqandy tulǵa bolyp qalyptasýyna kedergi keltiredi. Bul qubylysty kúndelikti tilde "mamasynyń balasy" dep ataımyz. Psıholog, geshtalt-terapevt Ulmeken Sándibekqyzy Aqshamnews.kz tilshisine osy taqyrypty tarqatyp berdi.
"Mamasynyń balalary" qaıdan shyǵady?
Psıholog Ulmeken Sándibekqyzy biz aýyzeki tilde qoldanyp júrgen "mamasynyń balasy" uǵymyn psıhologıalyq tilmen túsindirip berdi.
"Psıhologıada "mamasynyń balasy" qubylysy emosıalyq táýeldilik, sımbıozdyq baılanys nemese ınfantıldilik dep atalady. Ol kóbine ananyń shamadan tys qamqorlyǵynan, shekaranyń bolmaýynan jáne balanyń óz betinshe ómir súrýine múmkindik berilmeýinen qalyptasady", - deıdi maman.
"Balama jaqsy bolsyn" degen nıettiń kóleńkeli tusy qandaı?
Ulmeken Sándibekqyzy analar kóp jaǵdaıda balalaryna kishkentaıynan shekten tys qamqorlyq tanytyp, ony qalaı ózine táýeldi etip alǵanyn baıqamaı qalatynyn aıtty.
"Ananyń shamadan tys qamqorlyǵy balanyń ózbetinshe ómir súrýin, jaýapkershiligin, ózine senimin álsiretip, eresek ómirge beıimdelýin qıyndatady. Ana muny baıqamaı qalady. Sebebi bárin "balama jaqsy bolsyn" degen nıetpen jasaıdy", - deıdi psıholog.
Onyń aıtýynsha, mundaı balalar ómirde jıi qıyndyq kóredi:
"Anasy bul dúnıeden ótkende, olar aýyr qaıǵyny kótere almaı, ishkilikke, oıynqumarlyqqa nemese esirtkige táýeldi bolyp ketetin jaǵdaılar az emes. Anasynyń qamqorlyǵyna, sheshimderin maquldaýǵa úırenip qalady. Al onyń eresek ómirdegi saldary kóbeıe beredi", - deıdi maman.
"Mamasynyń balalary" anasynyń rólinde júretin qyzdy tańdaıdy"
Psıhologtyń aıtýynsha, anasynyń qamqorlyǵyna úırenip qalǵan balalar úılense de, anasyna uqsaıtyn, sondaı qamqorlyq berip otyratyn qyzdy tańdaıdy.
"Mundaı balalar dostyqta da, mahabbatta da, jumysta da táýeldi bolyp qalady. Sheshim qabyldaýda qınalady, kóbine anasynyń maquldaǵanyn kútip otyrady. Tipti úılengen jaǵdaıda da anasynyń rólinde júretin qyzdy tańdaıdy. Tipti keıbiri eresek shaqta ózbetinshe ómir súre almaı ata-anasymen birge turyp, jeke otbasy qurýǵa umtylmaýy múmkin", - deıdi ol.
Psıholog keńesi: separasıa ne úshin mańyzdy?
Ulmeken Sándibekqyzy ata-analarǵa balalaryna separasıa jasaý, ıaǵnı ózinen jyraqta ómir súrip kórýge múmkindik berýdiń mańyzdy ekenin atap ótti.
"Separasıa mindetti, ol ekeýin alystatý emes, kerisinshe ekeýin de nyǵaıtý. Balany erte bastan sheshim qabyldaýǵa úıretip, jaýapkershilik berip, shekara qoıý kerek. Ómirińizdi basqa qyzyqty boıaýlarmen toltyrýǵa arnańyz. Balańyzdyń ómirde múmkindikke toly ómirin baıqap kórýine erik berińiz", - dep qosty maman.
Ol osy máselege qınalyp júrgen ata-analarǵa Veronıka Hlebova men Melodı Bıttıdiń eńbekterin oqýǵa usynady.
Ananyń qyzǵanyshy qaıdan týady?
Qazaq qoǵamynda keı analar uldaryn tipti kelininen qyzǵanyp jatady. Bul jaǵdaı kóp urysqa, kelispeýshilikke ákelip soǵady. Psıholog mundaı jaıttarda ne isteý keregin de qosa ketti.
"Analar ulyn tirek kórgendikten kelinin qabyldaı almaı qyzǵanysh tanytady. Kóbinde ózi sanaly túrde túsinbese de, beısanaly túrde kórinis beredi. Onyń sheshimi – ulyna erkindik berý, al ana óz ómirin tolyqqandy etip, energıasyn ózine baǵyttaý. Al anasyna táýeldi erlerge "tek jeke jaýapkershilikti damytyp, óz "menin" qalyptastyrýǵa basa nazar aýdarý qajet", - deıdi Ulmeken Sándibekqyzy.
Eske salaıyq, buǵan deıin depýtat Ardaq Nazarov májiliste anasyn týǵan kúnimen quttyqtap, synǵa qalǵan edi. Al oǵan deıin Parıj Olımpıadasynyń chempıony Eldos Smetov te "mamasynyń balasy" degen jeleýge ushyrap, jurtqa jaqpaı qalǵan bolatyn.