Almatylyq narkologtar jasóspirimder arasynda psıhobelsendi zattarǵa táýeldi ul-qyzdyń sany artyp keledi dep alańdaýly.
Bıyl kámelet jasyna tolmaǵan 25 adam narkologıalyq esepke ilingen. Olardyń 5-ýi ashshy sýǵa qumar, 16-sy – esirtkige, 4 bala ýytty zattarǵa táýeldi.
Dárigerler sıntetıkalyq zattardy tutynýshylar boıynsha statısıkalyq kórsetkish 2024 jylmen salystyrǵanda 36 paıyzǵa artty dep dabyl qaǵýda.
– Dıspanserlik esepke alǵannan keıin aı saıyn biz tekseremiz.
Eger ortalyqqa kelmegen jaǵdaıda jasóspirimdi polısıa qyzmetkerleri májbúrli túrde bizge alyp keledi. Oǵan stasıonarlyq medısınalyq kómek kórsetemiz. 5 aıda 107 jasóspirim stasıonarlyq bólimshelerde emdeldi. Basym bóligi sıntetıkalyq psıhobelsendi zatty, sonyń ishinde «skorost, «mefedron», «anfetamın» ıiskegen nemese shegedi, – deıdi Almaty qalalyq Psıhıkalyq saýyqtyrý ortalyǵynyń psıhıatr-narkology Qumarbek Mákeev.
Psıhıatr-narkologtyń aıtýynsha, sıntetıkalyq zattardyń qaýiptiligi buǵanasy qatpaǵan balanyń sanasyn jaýlap, tez arada táýeldi qylady. Zat almasý júıesi búlinedi. Ekinshiden, mıdyń qyzmeti quldyraıdy. Oılaý qabileti tejelip, sóıleý, sóz qurastyrýǵa óresi jetpeıtin kúıge túsedi. Tamaq ishýge zaýqy bolmaıdy, aıtarlyqtaı salmaq joǵaltady.
Psıhobelsendi zattardyń taǵy bir zıany – adamnyń psıhıkalyq kóńil-kúıi qubylyp, minez-qulqy ózgeredi. Ásirese, ony tutynǵan jasóspirim qorqynysh, úreı qushaǵynda júredi. Bireý izin ańdyp júrgendeı nemese kózine qubyjyq elestep, ózinen-ózi dúrbeleń týǵyzyp, júıkesi syr beredi. Túrli eles, galúsınasıa dińkeletedi. Kámelet jasqa tolmaǵan balanyń ata-anasyna dárigerler saq bolýǵa, perzentine kóńil bólýge shaqyrady.
Elimizde 21 jasqa tolmaǵan turǵyndarǵa alkogól ónimderin satýǵa zańmen tyıym salynǵan. Meıramhanalarda, dámhanalarda, dúkenderde, jalpy bul ónimdi satqan saýda núktesi qomaqty aıyppul tóleıdi. Soǵan qaramastan ashshy sýǵa táýeldi jasóspirimder narkologıalyq esepke alynǵan.
– Sol zatty tutynbasa ómir súre almaıtyn, kóp ýaqyttan beri shegý, ıiskeýdi, araqty ishýdi daǵdyǵa aınaldyrǵan balalardy dınamıkalyq baqylaýǵa alamyz. Al oń men solyn tanymaı jatyp syra, araqqa áýes bolǵan olar dúkennen qalaı sýsyndy satyp alǵanyn aıtpaıdy. Bizdiń ortalyqta jasóspirimder kabıneti bar. Olardy emdeıtin stasıonarlyq bólimshede 3-4 tósek bar. Bizdiń narkolog-psıhıatrlar mektepterde, joǵary oqý oryndarynda profılaktıkalyq is-sharalar ótkizedi, – deıdi psıhıatr-narkolog.
Mamandar bala esirtki zattaryna nemese araqqa bir kúnde táýeldi bolmaıdy deıdi. Sondyqtan ata-analarǵa balasyn otbasynda qaraýsyz qaldyrmaýǵa, sabaqqa barmaıtyn, tábeti qashyp, saıaq júrgen perzentiniń kóńil-kúıine, minezine nazar aýdarýǵa keńes beredi.