Tosynnan bolǵan tabıǵı apattar aýyr zardaptarǵa ákelýi múmkin. Mundaı jaǵdaıda keltirilgen zalal úshin ótemaqyny kim jáne qalaı ala alady? Tolyǵyraq aqshamnews.kz materıalynda.
Sarapshylardyń aıtýynsha, tehnogen sıpattaǵy tótenshe jaǵdaılardan keltirilgen zıandy óteý zalal keltirýshi taraptan erikti túrde nemese sot sheshimimen júzege asyrylady. Búdjet qarajaty esebinen ótemaqy zardap shekkenderdiń eń tómengi qajettilikterin qanaǵattandyrý sheginde tólenedi.
Zardap shekkender nemese olardyń zańdy ókilderi TJ bolǵan kúnnen bastap 13 kúntizbelik kún ishinde jergilikti atqarýshy organǵa materıaldyq zalaldy óteý týraly ótinish beredi. Ótinishke jeke basyn kýálandyratyn qujattyń kóshirmesi jáne joǵalǵan/búlingen múlik tizimi (TJ saldaryn joıý kezeńin de qosa) qosa tapsyrylady.
Ótinish arnaıy jýrnalda tirkelip, qujattardyń qabyldanǵany týraly túbirtek beriledi. Ótinish 15 jumys kúni ishinde qaralady. Tirkelgen kúnnen bastap 10 jumys kúni ishinde zalal mólsherin baǵalaýdy uıymdastyrý úshin baǵalaýshy tartylady, shyǵyndar JAO esebinen júredi. Baǵalaý zardap shekkenniń qatysýymen júrgiziledi jáne mynalardy qamtıdy: baǵalaýshyny tańdaý; ýaqyt pen ornyn kelisý; búlingen múlikti baǵalaý; eseppen tanystyrý.
Ótemaqy mólsheri qalpyna keltirýge qajet shyǵyndarǵa, múliktiń zaqymdanýyna baılanysty ýsenkasyna nemese joǵalǵan múliktiń naryqtyq qunyna negizdeledi. Qalpyna keltirý shyǵyndary smeta/kálkýlásıamen rastalýǵa tıis. Múlikti qalpyna keltirý tehnıkalyq múmkin emes nemese ekonomıkalyq tıimsiz (shyǵyndary naryqtyq qunynyń 80%-ynan assa) bolsa, múlik joıylǵan dep tanylady.
Baǵalaýshy qorytyndysynan keıin 3 jumys kúni ishinde JAO qarajat bólý týraly sheshim qabyldaıdy. Tólem sheshim qabyldanǵannan keıin 30 kúntizbelik kún ishinde júrgiziledi. Daýly jaǵdaılar sot tártibimen sheshiledi.
Eger turǵyn úı qajet bolsa, ne isteý kerek?
Turǵyn úı alý úshin JAO-ǵa myna qujattarmen júginý kerek:
- jeke kýálik kóshirmesi;
- belgilengen nysandaǵy ótinish (jyljymaıtyn múlik ıesinen);
- turǵyn úıdiń tehnıkalyq tólqujaty;
- jer ýchaskesine sáıkestendirý qujaty (jeke menshik aktisi);
- «Azamattarǵa arnalǵan úkimet» beretin jyljymaıtyn múliktiń bar/joǵy týraly anyqtama.
Eger TJ jeke nemese zańdy tulǵalardyń kinásinen týyndasa, zalaldy óteý mindeti kináli tarapqa júkteledi.
Kóshkin qashan bolady jáne mundaıda ne isteý kerek?
Kóshkinge kóp faktor áser etedi: nóser, qardyń jappaı erýi, jer silkinisi, taýdyń etegin sý aǵyny shaıyp ketýi.
Eger nysan (úı, saıajaı) taýly jerde ornalassa, aýmaqty júıeli túrde tekserip turyńyz: jaryq, jyljý, topyraqtyń shamadan tys ylǵaldanýy, qubyr jelileriniń aqaýy, sýdyń jer betine shyǵýy bar-joǵyn qarańyz. Kóshkin qaýpi týraly dabyl alǵanda elektr, gaz quraldaryn, sý júıesin óshirińiz, qaýipsiz jerge evakýasıalanyńyz. Qajet bolsa, qutqarýshylarǵa úıindi astynan adamdardy qazyp alý men alǵashqy kómek kórsetýge járdemdesińiz.